Depremden önce 20 Temmuz’da bölgede 7.4 büyüklüğüne ulaşan öncü sarsıntılar kaydedilmişti. Louisiana Eyalet Üniversitesi’nden Doç. Dr. Brandon Shuck, 8.0 ve üzeri depremlerin yılda ortalama bir kez gerçekleştiğini söyledi. Schuck, Kamçatka’daki depremin ise on yılda bir görülebilecek kadar güçlü olduğunu belirtti. Bölgedeki yaklaşık 250 bin kişinin şiddetli sarsıntıya maruz kaldığı tahmin ediliyor.
Depremin büyüklüğü revize edilebilir
Çarşamba günü meydana gelen deprem, ilk olarak 8.0 büyüklüğünde bildirilmiş, ardından 8.7 ve son olarak 8.8 olarak güncellenmişti. Bu ölçüm, depremi tarihteki en güçlü 6. deprem konumuna getirdi.
Washington Post’a (WP) demeç veren California Eyalet Politeknik Üniversitesi’nden Prof. Lori Dengler, büyük depremlerde ölçümlerin zamanla değişebileceğini vurguladı. Bilim insanları, bu depremin son yıllarda kaydedilen en güçlü sarsıntılardan biri olduğunu ifade etti. Verilerin daha detaylı incelenmesiyle depremin büyüklüğünün revize edilebileceği kaydedildi.
Deniz tabanında heyelan oluşmadı
Oregon Üniversitesi’nden Diego Melgar, fay hattı boyunca 6-9 metrelik kayma olduğunu kaydederek. 2011 Japonya depremindeki 45 metrelik kaymaya kıyasla daha düşük bir enerji açığa çıktığı bilgisini paylaştı. Uzmanlar, deniz tabanında heyelan olmamasının da tsunamiyi sınırlandırdığını vurguladı.
Sarsıntı, Pasifik levhasının Kuzey Amerika levhası altına dalması sonucu okyanusun 20 km derinliğinde meydana geldi. Aynı bölgede 1952’de yaşanan 9.0 büyüklüğündeki deprem, Hawaii’de büyük hasara yol açan tsunamiyi tetiklemişti. Kamçatka, Pasifik Plakası’nın Kuzey Amerika Plakası altına dalması nedeniyle sismik açıdan aktif bir bölge. Rusya Bilimler Akademisi’nden Viacheslav Gusiakov, iki deprem arasındaki farkları incelediklerini açıkladı.
Kamçatka’da yetkililer, deprem sonrası evlerde hasar tespit çalışmaları yaptı.
Tsunami oluşumu
Tsunami, deniz tabanında meydana gelen ani hareketler sonucu oluştu. Deprem sırasında plakaların kayması, okyanus suyunun yer değiştirmesine ve dev dalgaların ortaya çıkmasına neden oldu. Uzmanlar, dalgaların Pasifik’te saatte 800 km hızla yayıldığını belirtti.
Okyanus bilimci ve Uluslararası Tsunami Komisyonu Başkan Yardımcısı Alexander Rabinovich, Kamçatka Yarımadası yakınlarında dalga yüksekliklerinin 4,5 metreye kadar ulaştığını söyledi. Yerel ekiplerin Kamçatka’nın güney kıyısındaki düşük nüfuslu bölgedeki hasarı araştıracağını belirten Rubionovich, 8.8’lik depremin 15 metrelik dalgalar oluşturma potansiyeli olduğunu ancak bunun gerçekleşmediğini sözlerine ekledi.
Tsunami uyarısı verilen Japonya’da kıyı kesimlerinde yaşayan vatandaşlara en az 10 metre yükseklikte yerlere sığınmaları gerektiği bildirilmişti.
‘Beklenenden küçük dalgalar oluştu’
Virginia Tech’ten tsunami araştırmacısı Tina Dura, “Deprem Pasifik çapında bir tsunami yarattı ancak beklenenden daha küçük dalgalar oluştu” açıklamasını yaptı. Kamçatka kıyılarında 4.5 metreyi aşan dalga yükseklikleri ölçülürken, Hawaii ve ABD’nin batı kıyılarında dalga boyları 1.8 metreyi geçmedi.
IUGG Uluslararası Tsunami Komisyonu Başkan Yardımcısı Alexander Rabinovich, “Yerel dalga yükseklikleri 15 metreye ulaşabilirdi ancak böyle bir durum gözlemlenmedi” ifadesini kullandı.
Avustralya Sismoloji Araştırma Merkezi’nden Dee Ninis ise depremin sınırlı etkisinin 20 km’lik derinlikten kaynaklandığını açıklayarak, yüzeye yakın depremlerin yapılar üzerinde daha fazla hasara yol açabileceğine dikkat çekti.
Erken uyarı sistemi etkili oldu
Pasifik Tsunami Uyarı Merkezi, dalgaların kıyıya ulaşmadan önce uyarı yayınlayarak önlem alınmasını sağladı. Kamçatka ve Sahalin’deki yetkililer, riskli bölgelerin boşaltılmasını sağladı. Rabinovich, “uyarılar sayesinde can kaybı yaşanmadığının” altını çizdi.
Japonya Meteoroloji Ajansı, ülke kıyılarında 90 cm’yi geçmeyen dalgalar ölçüldüğünü duyurdu. ABD’nin Crescent City kentinde 1.2 metrelik dalgalar limanda hasara yol açarken, geniş çaplı yıkım önlendi.
Melgar, tsunaminin minimum hasarla atlatılmasına ilişkin, “Bu bir başarı hikayesi” yorumunu yaptı.