ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna’ya sunulan ve “perşembeye kadar imzalanması” istenen 28 maddelik planın “nihai teklif olmadığını” söyledi. Planın “fazla Rusya yanlısı” olduğu eleştirilerine yanıt veren Trump:
“Barışın sağlanmasını istiyoruz… Bu savaş çoktan bitmeliydi.” dedi.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ise plan için: “Ya ağır 28 madde, ya en ağır kış.”demişti.
Trump’ın “son teklif değil” diyerek geri adım attığı 28 maddelik Ukrayna barış planının kaynağı Halifax Güvenlik Forumu’nun da gündemindeydi.
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, forumdaki senatör Mike Rounds’u arayarak metnin ABD yönetiminin barış planı olmadığını, sadece “bize ulaştırılmış bir öneri” olduğunu söyledi.
Rounds, görüşme sonrası: “Bu bizim planımız değil. Aracı olarak ilettik. Biz sızdırmadık.” dedi.
Forumdaki Senatör Angus King de Rubio’nun kendisini de bilgilendirdiğini aktardı:
“Sızdırılan belge yönetimin pozisyonu değil; Rusya’nın istek listesi.”
Rounds’ın açıklamasına göre: Metin, Rusya’yı temsil ettiği düşünülen bir kişi tarafından
Trump’ın gayriresmî barış temsilcisi Steve Witkoff’a verildi.ABD sadece “alıcı” konumundaydı.
Rubio ise ABD’nin Ukrayna’ya “yardımı kesmekle tehdit ettiği” yönündeki iddiaların doğru olmadığını iletti.
AP’nin yayımladığı Trump’a sunulan 28 maddelik planın tam metni şöyle:
1.Ukrayna’nın egemenliği teyit edilecek.
2.Rusya–Ukrayna–Avrupa arasında kapsamlı saldırmazlık anlaşması imzalanacak. Son 30 yılın belirsizlikleri çözülmüş sayılacak.
3.Rusya’nın komşu ülkeleri işgal etmemesi; NATO’nun daha fazla genişlememesi bekleniyor.
4.ABD arabuluculuğunda Rusya–NATO arasında güvenlik diyaloğu kurulacak.
5.Ukrayna, güvenilir güvenlik garantileri alacak.
6.Ukrayna Silahlı Kuvvetleri 600 bin personelle sınırlandırılacak.
7.Ukrayna, NATO’ya katılmayacağını anayasasına yazacak; NATO da Ukrayna’nın üye olmayacağını tüzüğüne ekleyecek.
8.NATO, Ukrayna’da asker konuşlandırmayacak.
9.Avrupa savaş uçakları Polonya’da konuşlandırılacak.
10.ABD güvenlik garantisinin koşulları:
•ABD garanti karşılığında tazminat alacak.
•Ukrayna Rusya’yı işgal ederse garanti iptal.
•Rusya Ukrayna’yı işgal ederse sert askeri karşılık ve tüm yaptırımlar geri gelecek.
•Ukrayna Moskova/St. Petersburg’a gerekçesiz füze fırlatırsa garanti iptal.
11.Ukrayna AB üyeliğine hak kazanacak; Avrupa pazarına kısa vadeli ayrıcalıklı erişim alacak.
12.Ukrayna Kalkınma Fonu kurulacak; teknoloji, yapay zekâ, enerji altyapısı yatırımları yapılacak.
13.ABD ve Ukrayna, Ukrayna’nın gaz altyapısını ortak yeniden inşa edecek ve işletecek.
14.Savaş bölgelerinin onarımı, altyapı geliştirilmesi ve madencilik için küresel yatırım programı oluşturulacak.
15.Rusya küresel ekonomiye yeniden entegre edilecek; yaptırımlar vaka bazlı kaldırılacak.
16.ABD–Rusya uzun vadeli ekonomik işbirliğianlaşması yapılacak.
17.Rusya G8’e geri çağrılacak.
18.Dondurulmuş 100 milyar dolarlık Rus varlığı ABD öncülüğünde Ukrayna’da yeniden inşa için kullanılacak; karın %50’si ABD’ye.
19.Avrupa 100 milyar dolar ek yatırım sağlayacak.
20.Kalan dondurulmuş Rus varlıkları ABD–Rusya ortak yatırım fonuna aktarılacak.
21.Uygulamayı denetlemek üzere ABD–Rusya ortak güvenlik çalışma grubu kurulacak.
22.Rusya, Avrupa ve Ukrayna’ya yönelik saldırmazlık politikasını yasalaştıracak.
23.ABD ve Rusya, START 1 dahil nükleer silah anlaşmalarını uzatacak.
24.Ukrayna, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması kapsamında nükleer silahsız kalmayı kabul edecek.
25.Zaporijya Nükleer Santrali UAEA gözetiminde çalışacak; üretilen enerjinin %50’si Ukrayna’ya, %50’si Rusya’ya.
26.Her iki ülke okullarda hoşgörü programları uygulayacak; Nazi ideolojisi tamamen yasaklanacak.
27.Toprak düzenlemeleri:
•Kırım, Luhansk, Donetsk Rusya’ya ait olarak tanınacak.
•Herson ve Zaporijya temas hattı boyunca dondurulacak.
•Ukrayna bazı Donetsk bölgelerinden çekilecek; bölge askerden arındırılmış tampon bölge olacak.
28.Ateşkes, taraflar anlaşmayı onaylayıp belirlenen noktalara çekildikten hemen sonra yürürlüğe girecek; uygulamayı Trump’ın yönettiği Barış Konseyi denetleyecek.
İsviçre’de müzakereler başlıyor
Ukrayna Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi Sekreteri Rüstem Umerov, planın İsviçre’de ABD’yle yeniden ele alınacağını açıkladı. Kiev, görüşmeye katılacak 9 kişilik heyeti de duyurdu.
Böylece tartışmalı metnin hem kaynağı hem de siyasi etkisi yeniden şekillenirken, gözler şimdi İsviçre’deki temaslara çevrilmiş durumda.
Batılı liderlerden de Trump’ın Ukrayna barış planına temkinli destek geldi. Aralarında Macron, Scholz, Meloni, Sánchez ve Starmer’ın da bulunduğu liderler taslağın “önemli unsurlar” taşıdığını ancak “ek çalışmaya ihtiyaç duyduğunu” vurguladı. Batılı liderler, taslakta Ukrayna ordusuna getirilen kısıtlamaların Kiev’i “gelecekteki saldırılara açık bırakabileceği” uyarısında bulundu.
Metni imzalayan liderler şöyle:
