Kamusal alanda yüzmekte olan şüpheli bilgileri inceleyen ve doğruluk testine tâbi tutan teyit.org, bugün (14 Ocak) Boğaziçi Üniversitesi rektörü Melih Bulu’yla ilgili intihal iddialarına eğilen bir rapor yayımladı.
“Boğaziçi Üniversitesi Rektörü Melih Bulu’nun doktora tezinde intihal yaptığı iddiası: Doğru” başlıklı incelemede, Scribbr adlı intihal tespit uygulamasının, Bulu’nun doktora tezinde yüzde 20 oranında benzerlik bulduğu, bunun da maksimum yüzde 15’lik tolere edilebilirlik oranının üzerinde olduğu kaydediliyor.
Teyit.org’un bulgularına göre, Bulu’nun doktora tezinde, farklı çalışmalarla benzerlik gösteren kısımlar tezin literatür taramasından oluşan ilk yarısında yer alıyor ve bu benzerlikler şöyle yorumlanıyor:
“Bu bölümdeki birçok uzun alıntı tırnak içine alınmadan, yorumlanmadan veya doğru bir biçimde atıfta bulunulmadan doğrudan aktarıldığı için intihal yapıldığı söylenebilir.”
Buna karşılık tezin ikinci yarısında, doktora çalışmasında izlenen metodoloji, edinilen veriler ve elde edilen sonuçların aktarıldığı bölümlerin özgün bir içeriğe sahip olduğu belirtiliyor.
Bütün bunlar “Tez için yapılan çalışma özgün, ancak tezde intihal yapılmış” cümlesiyle özetleniyor. Raporun sonunda mesele şöyle hülasa ediliyor:
“Prof. Dr. Melih Bulu’nun doktora tezinde oldukça uzun alıntılarda tırnak işareti kullanmadan direkt olarak alıntı yapması ve atıfta bulunma yöntemlerini doğru bir şekilde uygulamamasının intihale yol açtığı görülüyor. Yapılan intihalin çalışmada izlenen metodolojinin anlatıldığı veya erişilen bulguların sunulduğu bölümde olmadığını hatırlatmak gerek. Çalışmanın bu yönüyle özgün olduğu ifade edilebilir.
“Öte yandan yüzde 20’ye varan benzerlik oranıyla böyle bir doktora tezinin günümüzde bilimsel araştırma etiğini izleyen herhangi bir üniversite tarafından onaylanmasının pek mümkün olmadığı rahatlıkla söylenebilir. Nitekim bugün Boğaziçi Üniversitesi’nde de intihal durumunda hem lisans hem de lisansüstü öğrencilere çeşitli yaptırımlar uygulanıyor.
“2003 yılında teslim edilen tezin danışmanlığını Boğaziçi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Güven Alpay’ın yaptığı; tezi onaylayan kurulda ise Prof. Dr. Muzaffer Bodur, Prof. Dr. Hayat Kabasakal, Prof. Dr. Beyza Oba ve o dönem doçent olan Prof. Dr. Ayşegül Toker’in yer aldığı anlaşılıyor.
“Tezin literatür taraması kısmındaki bu problemin 2003 yılında tespit edilememesinin bir nedeni o dönem Turnitin benzeri intihal tespit sistemlerinin henüz geliştirilmemiş olmasıydı. Ancak yine de böylesi durumlara karşı doktora öğrencilerinin hazırlıklı olması, özellikle tez danışmanının bu tarz durumlara itina ile yaklaşması, tezi değerlendiren kurulun dikkatli davranması beklenebilirdi. Retrospektif bir biçimde bakıldığında bu tarz yorumlarda bulunmak mümkün. Her ne kadar dönemin sağladığı intihal tespit teknolojileri bakımından tez danışmanı ve tezi değerlendiren kurul için denebilecek pek fazla şey olmasa da tezin yazarının akademik etiğe daha duyarlı olması beklenirdi.”
Teyit.org’da yer alan uzun, ayrıntılı ve örnekli inceleme için