Magda Majchrzak / Enis Aydın
Polonya merkezli PAP Haber Ajansı’nın Pazartesi günü (22 Mart) aktardığı bilgilere göre, Varşova Başsavcılığı, ‘Cumhurbaşkanına hakaret’ suçlamasıyla hakkında açılan davada hüküm giymesi durumunda yazar Zulczyk’in üç yıla kadar hapis cezasına çarptırılabileceğine dair yazılı bir duyuru yayımladı.
Ne olmuştu?
ABD medyasının 7 Kasım’da Joe Biden’ın zaferini ilanının ardından Başkan Duda şu tweetleri atmıştı:
“Başarılı başkanlık kampanyası için Joe Biden’ı tebrik ediyoruz.”
“Seçmen Kurulu’nun (Electoral College) atamasını bekleyen Polonya, daha da güçlü bir ittifak için üst düzey ve yüksek kaliteli Polonya-ABD stratejik ortaklığını sürdürmeye kararlı.”
Bu tweetleri alıntılayan Polonyalı genç yazar Zulczyk, ABD siyasetini büyük bir ilgiyle okuduğunu ve “Seçmen Kurul ataması gibi bir şeyi hayatında duymadığını” yazdı ve ekledi:
“Joe Biden ABD’nin 46. Başkanıdır, Andrzej Duda ise bir aptaldır.”
Seçimden aylar sonra bu paylaşımı konu alan hakaret davası ülke gündemine oturdu.
Haberin duyulmasının ardından Polonya Twitter’ında büyük bir kampanya başlatıldı. Kısa bir süre içerisinde #dudajestdebilem (Duda bir aptal) heştegi ülke gündeminin birinci sırasına girdi.
Sayısı 20 bini bulan tweetlerde Cumhurbaşkanı Duda’nın mizahi görselleri ve capsleri paylaşıldı.
Muhaliflerin hedefinde ayrıca uzun süredir Duda iktidarına yandaşlık etmekle eleştirilen devlet televizyonu TVP vardı. Zulzyck’e açılan dava haberinin ardından oluşan tepkilere yer vermemekle suçlanan TVP’nin ekranı montajlanıp “Cumhurbaşkanı kesinlikle bir aptal değil” KJ’si yazıldı.
“Duda bir aptal” sloganı, Google aramalarının otomatik tamamlama algoritmasında üçüncü sıraya yükseldi
Eski kabine üyesi Thomas Lukaszuk ise kararı şu sözlerle karşıladı: “Birinin Polonya cumhurbaşkanına aptal demesini cezalandıran bir yasa onaylanırken yürütmenin başında hangi moronun olduğunu merak ediyor insan…”
Duda seneler önce ‘Devlet Başkanını kurşunlama’ oyununa ‘ifade özgürlüğü’ demiş
İfade özgürlüğü tartışmaları sırasında bir kullanıcının bulduğu eski bir paylaşım, benzer bir meselede Cumhurbaşkanının devletin karşısında durduğunu ortaya çıkardı. 2012’de attığı bir tweette Andrej Duda, bir önceki Cumhurbaşkanı Bronisław Komorowski’nin sarhoş, fahişe, homoseksüel olarak betimlendiği görsellerin ve kurşuna dizildiği bir oyunun yayımlandığı Antykomor sitesine yapılan polis baskınını şöyle yorumlamış:
“Antykomor yalnızca Komorowski’ye hakaret ettiği için mahkûm edildi. ‘Olağanüstü’ diktatörlük var artık Polonyamızda. Yazıklar olsun.”
Polonya Meclisi’ndeki sol ittifak, dava haberinin ardından ‘Cumhurbaşkanına hakaret’ suçunun ceza kanunundan çıkarılması talebinde bulundu.
Ülkede “devlet sembollerine hakaret” de dahil olmak üzere dokuz farklı hakaret yasası bulunuyor ve bunların tümü hapis cezası öngörüyor.
İktidardaki muhafazakâr hükümet, demokrasi ve hukuk konusunda artan eleştirilerle karşı karşıya. Hak ve Adalet Partisi’nin (PİS) muhafazakâr-milliyetçi siyaseti ve Katolik değerleri öne çıkaran gündemi, geleneksel yapıya sahip aileler ve eşcinsel evliliklere karşı çıkan kesimlerin desteğini aldı ve parti mecliste çoğunluğu elde etti. Cumhurbaşkanı Duda ise iktidardaki milliyetçi PiS Partisi’nin müttefiki konumunda.