Yıldız Ramazanoğlu

Sanatçı kendi varlığından, geçmişinden, muazzam birikiminden güç almadan, besleyici bir iklim ve muhit olmadan cihanşumül bir yere ulaşabilir mi, bir kadın, sanatçı olmak için yola çıktığında ayrıcalıklı konumu nereye kadar müessir olur, dönemin ruhu esere nasıl yansır, nice sorularla ayrıldım sergiden._x000D_ _x000D_

Bu sene açılımların, karşılıklı güvenin, özgürlüklerin, sakinliklerin, adaletin yılı olsun. Peygamberimiz rehber olsun: “kötülüğe alışmayın, içinizden cennete gitmek isteyen kendisine yapılmasını istediği şeyi başkasına yapsın.”

Oyuk Topraklar, Filistin’in haritada gür yemyeşil boyalı alandan, küçücük lekelere dönüşmüş paramparça haline giden nice paralel mimari süreçlerin hikayesi. Aynı zamanda suç ortaklığı yapan arkeologların, doktorların, mimarların ve entelektüellerin ifşası.

Mavi kartları olmadığı için Kudüs’e giremeyen eşlerinin yerine, kadınlar dağlardan aşarak şehre inip mahsullerini satmaya çalışıyor. Ailelerin ayakta kalması için sarfettikleri olağanüstü çaba yormuş onları. Açık hava hapishanesi Filistin’den bir daha dönemeyecekleri için çıkamadıkları gibi, içerde de bir yerden bir yere gidemiyorlar. Mesela Ramallah ile Betlehem arası arabayla on dakika ama Macide yasak yüzünden arabayla annesini kız kardeşini görmeye gidemiyor.

Artık herkes haklı olarak “Neden bu kötülüğü durduramıyoruz, nerede yanlış yapıyoruz?” diye soruyor. Gösterilere saygım sonsuz, hayatımın büyük kısmı bu gösterilerde geçti yine de giderim. Fakat saman alevi gibi olmamalı çabalar. Orta ve uzun vadeli planlı öngörülü sürdürülebilir çalışmaların başlatılması ve de soğukkanlı biçimde yıllarca genişleyerek sürdürülmesi lazım. Her şeyden önce Filistin odaklı geniş perspektifli bir Filistin kültür sanat edebiyat akademisi (ya da enstitüsü) kurulabilse.

Kudüs bütün insanlığın kırmızı çizgisi. Binlerce yıldır orada yaşayan halkların hepsine ait. Hiç kimsenin başkasına kapatamayacağı, keyfince tasarruf edemeyeceği bir inanç ülkesi. Gidenler bilir, Mescid-i Aksa’da namaz kılmak kadar, Çile Yolu’nda İsa peygamberle birlikte yürüme duygusu da insanın ruhunu derinden etkiler. Musa peygambere inen saf temiz vahiy de bizi bağlar ve onun Kur’andaki kıssaları önünde eğiliriz. Kibirle ve üstünlük iddialarıyla ele geçirme, sahip olma, kan dökerek tahakküm kurma çabalarına karşı duracak insani birikim bu dünyada var. İnşallah ortak bir ses verebilmek için gerekli iletişim ağları kurulabilir. Paramparça olmuş yeryüzü insanları Kudüs ruhunda buluşur

İş olarak görmemiş oyunculuğu, hayat olarak görmüş, bizzat yaşamış her rolü. Her oyuncu böyle olacak değil, bu Türkan Hanım’ın deneyimi. Rol skalasında yer alan zengin, yoksul, şehirli, köylü, ezilen ve güçlü kadın profilleriyle toplumun her kesimine ayna tutan, “kanunlarıyla” toplumsal değerleri rencide etmeden ilkeli bir oyunculuk sergileyen Şoray, on yıllardır gözdeyse, Bağlarbaşı Kültür Merkezi’ni yüzlerce genç doldurmuşsa bunun sebeplerini iyi analiz etmek lazım.

Bir birlikteliğe aşk ile başlamak çok kıymetli. Fakat kurulacak birliğin “biz” olmanın, “ben”leri ortadan kaldırmadan gerçekleşmesi lazım. Özellikle insanların tamamen bireyselleştiği, birey olmanın bencil olmaya ve başkası için hiçbir fedakarlıkta bulunmamaya evrildiği şimdiki zamanda, aşkı çıkarlardan, salt ihtiyaca yönelik teknik bir alışverişe dönüşmekten korumak mümkün mü?

Türkiye’nin mevcut sert politik ikliminden biraz uzaklaşıp ince işlere zaman harcayabilen insanlar gerçekten takdire şayan. Bağımsız Sanat Vakfı kurucu başkanı ressam Hülya Yazıcı ve arkadaşları sessiz sedasız Anadolu’yu dolaşıp Selçuklu eserlerini incelediler. Bu geziden güzel bir verimlilik ortaya çıktı ve sanatçılar yapılardan aldıkları ilhamla, detayları güncelleyen çalışmalar ortaya koydular. Sultanahmet’teki mekanlarında açılan ‘Anadolu Selçuklu Mirası ve Güncel İmgeler’ sergisinde bu çabanın güzel örnekleri var.

Doğduğunda her şey iyidir ama insanlar ne canlıların ne de eşyaların saf ve temiz kalmasına izin vermezler. İnsan doğuştan itibaren kendine bırakılmalı kendi özünde yetişmeli. Bozulmasına izin verilmemeli. Çocuğu toplumun isteklerine göre değil, kendi fıtratının saf ve temiz kalması ülküsüne göre yetiştirmeli, yeteneklerinin önü açılmalı. Bunların ortaya çıkması için özgür bırakmalıyız.

Uyandığında pencereden bakınca duvar ve beton gören insanla, ağaç ve kuş gören insan bir olur mu. Titreşen yaprakların uçuşan kuşların insanı yatıştırmasının paha biçilmez değerini bilmeli asabi çocuklarımız. Bir selamın bireye ve topluma kazandırdığı iyiliği tanımalı gençlerimiz. Artık asude apartman devri de kapandı, canavar binalar zamanı şimdi.

Eski Mardin’in taşlarla döşeli merdiven sokaklarından birinden yukarı doğru tırmanırken incecikten bir Kur’an sesi gelince pencerenin önünde duraladım. Tülün arkasından beyaz tülbentli yaşlı nurani bir kadın belirdi. Selamlaştık. Kırmançi bilip bilmediğimi sorup olumsuz yanıt alınca Arapça konuşmaya başladı. Nereden gelip nereye gittiğimi soruyordu, sorular derinleşip benim zayıf Arapçam yetmeyince alicenaplıkla Türkçeye döndü. Üç dilli zengin bir kadın._x000D_ _x000D_

Müdanasızlığın özgürlüğü ve mutsuzluğu. Labirentin içinde dolaşırken her bölmenin insandan bile bağımsızlaşıp insanı ezmesini deneyimlemek ürkütücü. Yön duygusunu kaybetmeye yol açan bir “kutucuklar özgürlüğü” hangi esaretlere kapı aralıyor, üzerine yazılacak namütenahi bir konu. _x000D_ _x000D_

İnsanlığın, ahlakın, edebin, imanın sadece lafzının dolaşması, insanların yüzündeki yatışmazlık, merhametsizlik ve ötekini hiçe sayma ürkütücü. Çürüme giderek oylumlanıyor. Bir şey yapmalı, bir yerden başlamalı. Emani’ye giden yol da geri dönüş de ince, uzun.

İnsanlık ne zaman vahiyden esinlenmeyi onuruna yediremese, ölümü gündemden uzak tutan dünyaperest bir uygarlık kursa çürüme mukadder oluyor. Bizi ancak hangi hal ile ölmek istiyorsak, öyle de yaşamak ideali kibir, bencillik ve adaletsizlik ateşinden çıkarabilir.

Aslolan hayattır, hayatlarını kaybetmeleri ya da kalıcı hasarlarla sürdürmeleri ihtimali hepimizi derinden sarsmalı. İnsan hayatı üzerine inatlaşma olmaz. Yetkililerin de hatırlarını sayacakları insanların da harekete geçip yaşam için ikna etmeleri tek dileğimiz.

Artık ev kadını kategorisi kullanışlı değil. Kadınlar para kazanmak için değil, siyasi sosyal toplantılarda, yardım faaliyetlerinde ya da hobilerinin peşinde koşturmak için de evden çıkıyorlar ve sosyal hayatın içindeler. Yaşadıkları topluma hayata siyasete dünyaya sahip çıkmak, varlığını en geniş manada idrak etmek kadın için hem hak hem de sorumluluk.

Filistin meselesi hepimizin çocukluğunu zehirleyen, televizyonda gördüğümüz yıkıcı, kıyıcı görüntülerle aklımızı, kalbimizi yaralayan merkezi bir kötülük. Burada yaşanan adaletsizlikler insanlığın, ilerleme ve inkişaf iddialarına rağmen düştüğü ve alçaldığı yer oldu. Görmezden gelinen, hatta şiddetle desteklenen pervasız işgal, bütün inançları yapı bozumuna uğratıp barışçıl köklerinden uzaklaşmalarına yol açıyor.

Kendimize yeniden bakmamızı, kayıp ve kazanımlarımızı görmemizi sağlayan ve “hafızanın hayata eklemlenmesini arzulayan’ kitap gerçekten de yaşayan hikayemiz.

Bizi zehirlemek için yola çıkanlara karşı biricik panzehir, uzun yollar katedip bizi birleştiren ortak tarihe, değerlere, inançlara dayanan hikayelerimizin ortaklığına, zenginliğine güvenmek inanmak, teröre şiddete kıyıma karşı insani gövdemizi ortaya koymak.

İnsanın kendi hikayesine sahip çıkması, hakikatini duyurabilmesi bu iletişim çağında ve “sürekli devrim”e rağmen her zamankinden daha zor olabilir. Dünya mültecilerin kim olduğunu, biricik hikayelerini, nasıl bilinmeyi tercih edeceklerini, başkalarının kurguladığı imgelerin ötesinde kendilerini nasıl anlattıklarını çok az biliyor bu yüzden.

Müslüman Yazarlar Kolektifi ırkçılığa, baskıya ve bağnazlığa karşı çıkan Amerikalılarla güzel bir iletişim içinde. Malcolm X ilham veriyor, “kendi aramızda birlik olmadıkça başkalarıyla birlik, birbirimizi kabul etmedikçe başkalarının bizi kabul etmesini beklemek mümkün değildir.”

Trump’ın yedi Müslüman ülke halkının ABD’ye giriş yasağına karşı durmak için MoMA’nın bu ülke sanatçılarının bazı işlerini açıklamalarla birlikte müzenin göz alıcı yerlerine yerleştirmesi önemli bir çıkış. 1929’da açılan MoMA elbette kıymetli; nice insanın emeği, aklı, ruhu var işin içinde.

Savaşların gürültüsüyle bütün iyilikleri bastırmaya çalışan zalimlerin dünyasında tertemiz kalpli öğrenciler ve öğretmenlerle buluşmak yazarlar için de ümit etmek ve yazmayı sürdürmek için büyük ilham kaynağı.

Referandum selamet içinde geçer inşallah ve ardından kaç kişi ki onlar diye sayılara indirgemeden umarım bu güzel insanlarla örgütsel, bireysel, kurumsal ve resmi bazda her yolla iletişime geçeriz. Zalimlerin yukarıdan küreselleşmesine karşı erdemlilerin küreselleşmesinin yoluna çıkarız.

Bomba ve yıkımların ardından gelen ateşkesler, devam eden hayatlar, hissiyatlarını duvarlara yaptıkları grafitilere, rap şarkılara döken, şehri tertemiz tutan, her şeye rağmen eğitim düzeyi yüksek genç kuşaklar.

Bir yazar tarih, felsefe, sosyoloji, resim, sinema gibi disiplinlerden geçmeden nasıl yazamazsa, mimar da disiplinlerarası birikim olmadan tasarım yapamaz, yapsa da doku uyuşmazlığı ve yabancılaşma mukadderdir.

Türkiye insanının izleme oranı, neredeyse günün yarısını TV karşısında geçiren ABD toplumuyla yarışıyor. Kadın kuşağı programları üzerine yeniden düşünme, toplum olarak yaptırım gücümüzü kullanma vakti geldi de geçiyor.

Barışın, adaletin, cana kıymanın değil var etmenin, yaşatmanın esas alındığı ilkeler etrafında ne kadar farklı ve çeşitli görüşler varsa hepsi zenginliğimizin nişanesi, hakikate yaklaşmanın vesilesi. İnsanlara tanrısal bağlanmalarla yerden yere vurmalar arasında makul bir hüsnü niyetle kardeşçe yaklaşmak mümkün.

Yıkmak bir dakika ama onarmak on yıllar alacak. Bu çabalar ülkeye kabul edilen göçmenlerin huzur ve emniyetine yansımış, bu da bir artı olarak düşünülebilir. Başkalarına kalplerini birçok Avrupa ülkesine nazaran daha genişlikle açabilmişler. İç savaşı oyun sanan gençler için çıkarılacak çok dersler var İrlanda’dan.