Fransa’da 24 Ağustos’ta gözaltına alınan Telegram’ın kurucusu ve CEO’su Pavel Durov, çıkarıldığı mahkemece 5 milyon euro kefalet ve adli kontrol şartı ile serbest bırakıldı.
Savcılık tarafından yapılan açıklamada Durov’un Telegram’daki yasa dışı içeriklere erişim sağladığı gerekçesiyle gözaltına alındığı bildirilmişti.
Diğer mesajlaşma ve sosyal medya uygulamalarının aksine nadiren içeriklere müdahale eden Telegram, bu nedenle çok sayıda ülkenin radarına girdi.
Durov’un Rus olması nedeniyle uygulamanın Rusya’nın kontrolünde olduğu gibi iddialar ortaya atılsa da Durov geçmişte Rus hükümetinin müdahale taleplerine karşı çıktığı için ülkesinden ayrılmıştı.
1984 yılında, şimdiki adı St. Petersburg olan Sovyetler Birliği’nin Leningrad şehrinde doğan Durov, profesör olan babasının işi dolayısıyla 4 yaşından liseye başlayana kadar İtalya’da yaşadı. Üniversiteyi, o dönem babasının bölüm başkanı olduğu St. Petersburg Üniversitesi filoloji bölümünde tamamladı.
2004 yılında kurulan ve dünyayı kasıp kavuran Facebook’tan etkilenen Durov, matematik dehası ve bilgisayar programcısı kardeşi Nikolai Durov ile 2006 yılında Rus Facebook’u olarak bilinen VKontakte’ı (VK) kurdu. VK, kısa süre içinde eski Soyvet ülkelerinin tamamında popüler hale geldi.Durov bu girişimiyle “Rusya’nın Mark Zuckerberg’ü” anılmaya başladı.
Navalni’ye sansüre karşı çıktı
16 Şubat 2024’te cezaevinde hayatını kaybeden Rus muhalif Aleksey Navalni, Rusya’nın Geleceği Partisi lideri olarak girdiği 2011 seçimlerinin ardından, seçime hile karıştırıldığı iddiasıyla VK üzerinden insanları protestolara davet etmişti.
Durov, hükümetin Navalni’nin hesabının kapatılması için yaptığı baskıları tiye alarak, VK hesabından paylaştığı köpek fotoğrafıyla olumsuz yanıt verdi.
Putin’e orta parmak gösterdi
Durov, aynı günlerde Instagram hesabından orta parmak hareketi yaptığı bir fotoğraf paylaştı. Fotoğrafı kısa süre içinde kaldırsa da bu, Putin’e bir cevap olarak değerlendirildi ve ülke gündemine oturdu.
2014’te Ukrayna ile yaşanan krizin nedeniyle yine sansür baskısına maruz kalan Durov, Ukrayna yanlısı protestocuların bilgilerini vermeyi ve Navalni’nin hesabını kapatmayı reddettiğini yine VK hesabından duyurmuştu.
Ancak çok geçmeden VK’in yönetim kurulu Durov’u CEO’luk görevinden aldı ve Durov elindeki %12’lik hisseyi de hükümete yakın mail.ru grubuna satarak geri dönmemek üzere Rusya’dan ayrıldı. Rusya’dan ayrıldığı ve şirketi için yeni bir ülke aradığı dönemde Durov, “Herhangi birinden emir almaktansa özgür olmayı tercih ederim” dedi.
Rusya’yı terk ettikten sonra Güney Amerika’da bulunan Saint Kitts ve Nevis adında bağımsız bir ada ülkesine 250 bin dolar bağış yaparak vatandaşlık aldı. O dönemki 300 milyon dolarlık kişisel servetini ise İsviçre bankalarında tuttu.
Daha sonra yaptığı bir açıklamada, “Ya değerlerime ihanet etmek zorunda kalacaktım ya da değerlerimi koruyup Rusya’yı terk edecektim” dedi.
Abisinin evi basılınca Telegram’ı kurmaya karar verdi
2011 yılında abisinin evi basıldığında Pavel Durov, abisi ile haberleşebileceği güvenli bir mesajlaşma uygulaması olmadığını fark etmesiyle kafasında Telegram fikri canlandı.
Rusya’yı terk ettiği 2014 yılında Facebook, 19 milyar dolar karşılığında WhatsApp’ı satın almıştı. Aynı yıl Pavel Durov ile abisi Nikolai, güvendikleri insanlardan oluşan bir ekip kurarak Telegram’ı geliştirmeye başladı.
Telegram’ın güvenliğiyle ilgili teknik işlemleri Nikolai yaparken, Pavel Durov da Telegram’a finansal destek buldu. Berlin’de kurulan Telegram, kısa süre sonra Dubai’ye taşındı ve halen merkezi burası.
VK nedeniyle Rus hükümetiyle sorun yaşayan Durov’un kullanıcı verilerini Rusya hükümetiyle paylaşmayı reddetmesinin ardından uygulama 2018’de Rusya’da yasaklandı. Ancak 2021’de yasak geri çekildi.
Bu yasak nedeniyle Rusya’da protestolar düzenlendi.
30 Nisan 2018’de düzenlenen mitingde, Telegram’ın sembolü olan kağıt uçaklar uçuruldu.
Neden kağıttan uçak?
Pavel Durov 2012 yılında, VK’in bir yöneticisine başarısından ötürü önemli bir miktar para ödülü verdi. Bu yönetici, önemli olan para değil yapılan iş olduğunu söyleyince ikisi kağıttan para yaparak ofisin camından dışarı uçurdular.
Durov daha sonra kağıttan uçağın, özgürlüğü simgelediğine inandığını açıkladı.
Hem Rusya’yı hem Batı’yı rahatsız etti
Durov, daha özgür hareket edebilmek adına ülkesinden ayrılsa da umduğunu göremedi.
Rusya’da muhaliflerin sesini duyurmasına olanak sağladığı için hedef haline gelen Telegram, Rus askerler iletişim kurduğu için Ukrayna’yı rahatsız etti. İstisnai durumlar dışında içeriklerin kaldırılmadığı Telegram, İsrail’in Gazze’deki katliamlarının duyurulması için de kritik rol oynadı.
4 ay önce ABD’li gazeteci Tucker Carslon’un programına konuk olan Durov, ABD’nin Telegram’ı kontrol altına almak için girişimlerini açıklamıştı.
Aynı şekilde Avrupa Birliği üyesi ülkelerin de Telegram’daki içerikleri kontrol altına almak istediklerine dair haberler medyada yer aldı.
Geçen Mayıs ayında, Avrupa Birliği’nde Telegram’ın kullanım düzeyinin, çevrimiçi içerik mevzuatı kapsamında daha sıkı gerekliliklere tabi tutulabileceği seviyeye yaklaştığı açıklandı.
Tarafsızlık için Telegram’ın hisselerini satmadı
Durov, hisse satışı yapması halinde Telegram’ın ortakları tarafından yönlendirilebileceğini düşündü. Kar amacı gütmeyen Telegram’ın yıllık yüz milyonlarca doları bulan masraflarını karşılamak adına The Open Network olarak bilinen Web3 ekosisteminin yerel kripto para birimi TON’u çıkardı. Telegram içi ödemeler bu para birimi ile yapılıyor.
Forbes’e göre 17.2 milyar dolar serveti ile 2021 yılında Dünya’nın en zengin 112. kişisi olan Durov, buna rağmen lüks yatlara, gayrimenkullere ve araçlara sahip değil. En önemli varlığın özgürlük olduğunu düşünüyor. Rusya’da yaşadığı dönemde çok sayıda zengini ziyaret ettiğini söyleyen Durov, “Bu yaşam tarzı bana göre değil” diyor.
Kendisini vejetaryen ve liberal olarak tanımlayan Durov, özgürlüğe düşkün karakterinin yanında sıra dışı özellikleriyle de dikkat çekiyor.
5 çocuğa babalık yapan Durov, sperm bağışı yaptığı için 100’den fazla çocuğun biyolojik olarak babası.
Durov, yüksek üretkenlik ve sağlıklı düşünmek için 15 yıldır uyguladığı rutinlerini şöyle açıklamıştı:
– Alkolden sakının
– Çok uyuyun
– Aşırı yemeyin
– Egzersiz yapın
– Stresi sınırlayın
– Yalnız yaşayın
2019’da Durov, 6 gün boyunca su orucu yaparak su dışında hiçbir şey tüketmemişti.
İradesini geliştirmek için ise buzlu suya girdiğini söylüyor.
