Polisiye edebiyatın efsanevi yazarlarından Agatha Christie’nin romanları, bugün cinsiyetçi, ayrımcı veya ırkçı görülen sözcüklerden arındırılacak. HarperCollins yayınevi, Agatha Christie’nin özellikle İngiltere dışında geçen veya İngiliz olmayan karakterlerin bulunduğu bazı kitaplarındaki dilin günümüzün hassasiyetleri uyarınca ‘modernleştirilmeye’ başlandığını duyurdu.
Buna göre, yayınevinin basacağı Hercule Poirot ve Miss Marple romanlarının bazılarında etnik kökenlere verilen referanslar ve hakaret içerikli ifadeler kaldırılacak. İngiliz gazetesi Daily Telegraph, söz konusu ifadelerin kitapların internet versiyonlarından şimdiden çıkarıldığını yazdı.
‘Hintli öfkesi’ gibi ifadeler kaldırılıyor
HarperCollins’in ‘hassasiyet editörlerinin’ üzerinde çalıştığı Agatha Christie eserleri arasında Miss Marple serisinin tamamı ve Poirot serisinin bir kısmının bulunduğu belirtiliyor. İngiliz yazar, bu kitapları 1920-1976 arasında kaleme almıştı.
Modern okurların rahatsız edici bulacağı düşünülerek çıkarılan bölümler arasında, karakterlerin siyah, Yahudi, Roman veya kadın olduğunun anlatıldığı bazı pasajlar bulunuyor. Buna göre, Christie’nin bir kadının vücudunun üst kısmının söz ederken kullandığı “siyah mermer” benzetmesi ve bir yargıcın kızgınlığını anlatırken tercih ettiği “Hintli öfkesi” ifadeleri ilgili kitaplarda bundan böyle yer almayacak. “Oryantal” sözcüğü ve siyahlardan söz ederken kullandığı bazı ifadeler de çıkarılacak.
‘Beyaz dişler’ tarihe karışacak
Nil’de Ölüm kitabında Bayan Allerton karakterinin bir grup çocuktan söz ederken kullandığı “Geri gelip gözlerini dikiyorlar ve gözleri o kadar mide bulandırıcı ki. Burunları da. Çocukları gerçekten sevdiğini sanmıyorum” cümleleri, “Geri gelip gözlerini dikiyorlar. Çocukları gerçekten sevdiğini sanmıyorum” şeklinde değiştirilecek.
Ölüm Adası ismiyle Türkçeleştirilen ‘A Caribbean Mystery’ adlı kitapta da, Christie’nin amatör dedektif karakteri Jane Marple’ın bir otel çalışanının “beyaz dişleri”nden söz ettiği bölüm çıkarılacak. Aynı kitapta, bir karakterin gece çalılıklarda bulunan bir kadını siyah için göremediği pasaj da çıkarılacak.
Bir romanının ismi de değiştirilmişti
Bu, Agatha Christie’nin kitaplarının ırkçılıktan ilk arındırılışı da değil. İngiliz yazarın 1939 tarihli On Kişiydiler (And Then There Were None) romanının ismi de, son olarak 1977 yılında kullanılan ırkçı bir ifadenin geçmesi nedeniyle değiştirilmişti.
Roald Dahl ve İan Fleming de ‘temizlenmişti’
Batı dünyasında ‘hassasiyet editörleri’, özellikle son iki yılda dikkat çeken bir fenomen. Roald Dahl’ın yayıncısı Puffin de, yazarın “bugün de herkes tarafından okunabilmesi” için cinsiyetçi ve antisemitik referansların kaldırılmak üzere yeniden okunduğunu açıklamıştı. James Bond serisinin yaratıcısı Ian Fleming’in kitaplarına ise “Bu kitap, modern okuyucuların rahatsız edici bulabileceği terim ve yaklaşımların yaygın olduğu bir dönemde yazılmıştır” notunun düşüleceği belirtilmişti.