“Gözlerinizi açın. Hükümetimizde birçok kişi Şeytan’a tapıyor”
Ekim 2017’de yayınlanan bu uyarı, bugün QAnon olarak bilinen hareketin başlangıcı . Paul Furber da bu hareketin ilk havarisiydi.
Uzun süredir Amerikan siyaseti ve komplo teorilerini ilgiyle takip eden Güney Afrikalı bir yazılım geliştiricisi ve teknoloji muhabiri Furber, bu tuhaf iddianın çok mantıklı geldiğini söylemişti. Liberal Satanistlerin bir Washington restoranı üzerinden çocuk ticareti yaptığına dair çoktan çürütülmüş “Pizzagate” iddialarına da hâlâ inanıyordu.
“Q” harfi ile imzalanan mesajlar, yaygın bir komplo teorisine dönüştükçe, yazarlıklarını çevreleyen gizem, takipçileri daha da büyülemişti: Kimdi bu Qanon?
Bugün Q işaretli gönderilerin analizini yapan iki adli dilbilimci, QAnon’un ilk mesajlara dikkat çeken Paul Furber’in aslında onları yazmada başrol oynadığını söylüyor. Tespit ettikleri bir diğer isim ise, ondan 2018’de klavyeyi devraldığı düşünülen Ron Watkins.
Qanon oldukları tespit edilen iki isim: Paul Herber ve Ron Watkins
Çalışmayı yürüten araştırmacılar, bu efsaneyi icat edenlerin maskesini kaldırarak QAnon takipçileri üzerindeki etkisini zayıflatabileceğini umuyor.
Araştırmalar, milyonlarca insanın hala Q’nun, eski Başkan Trump’ın dünyayı bir Demokrat “derin devlet” pedofili çetesinden kurtaracağını söyleyen üst düzey bir asker olduğuna inandığını gösteriyor. QAnon hareketi ayrıca çok sayıda şiddet olayıyla bağlantılı. Geçen yıl kongre binasına saldıran saldırganların çoğu Qanon’dandı. FBI bu hareketi potansiyel bir terör tehdidi olarak işaretledi.
New York Times için araştırma ve analizlerde bulunan iki uzman linguistin bulguları sonrası 55 yaşındaki Furber, Johannesburg yakınlarındaki evinden yaptığı telefon görüşmesinde, Q’nun yazısının kendisininkine benzediğine itiraz etmedi. Bunun yerine, bu benzerliğin Q’nun yazdıklarının onu o kadar derinden etkilediğinin bir yansıması olduğunu iddia etti.
Bilgisayar bilimcileri, metinlerde sıradan bir okuyucunun algılayamayacağı ince kalıpları karşılaştırmak için makine öğrenimini (machine learning) kullandı.
Qanon müritleri, aşağıdaki mesajın ordunun içinden üst düzey rütbeli birinin elinden çıktığına inanıyor:
BO: Barack Obama
Qanon hesabını 2018’e kadar kullandığı tespit edilen Paul Furber ise, Yeni Zellanda’daki Christchurch saldırısı sonrası bu tweetleri attı.
Biri İsviçre start-upı OrphAnalytics ve Fransız dilbilimciler Florian Cafiero ve Jean-Baptiste Camps tarafından yapılan iki ayrı analizde, farklı metinlerdeki “aynı eli ortaya çıkaran, anlatısal varyasyonları tespit edebilen” köklü bir adli dilbilim metodu uygulandı
Yazılımcılar, uzman görüşüne dayanmak yerine stilometri olarak bilinen matematiksel bir yaklaşım kullandı. Gelişmiş yazılım, Q’nun metinlerini üç harfli dizi paternlerine böldü ve olası her kombinasyonun tekrarını takip etti.
Makine öğrenimi (Machine Learning), Harry Potter’ın yaratıcısı JK Rowling’in 2013’te “Cuckoo’s Calling”i başka bir mahlasla yazdığını ortaya çıkarmıştı. Son yıllarda, bu tür teknikler Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere’deki dedektiflerin sahte intihar notu ve sahte mesajları içeren cinayet vakalarını çözmesine yardımcı oldu.
Peki Qanon araştırmasında Machine Learning tekniği nasıl kullanıldı?
İsviçreli ekip, kelime dağarcığının ve sözdiziminin karmaşıklığını karşılaştırırken, birden çok metinde geçen üç karakterli paternler arasındaki benzerlikleri ölçmek için yazılım kullandı. Fransız ekibi ise, yüz tanıma yazılımının insan özelliklerini öğrendiği gibi, bir yazarın yazı kalıplarını öğrenen bir yapay zeka kullandı.
Araştırmacılar bu iki isim dışında başka online yazarların da Qanon’un gönderilerine katkıda bulunduğu ihtimalini gözardı etmedi. Zira Qanon takipçileri de 2018’in ortalarında, onu “keşfettiğini” iddia eden kullanıcıların aslında asıl yazar olduğundan şüphelenmeye başlamıştı. NBC’nin geçtiğimiz yazki haberinde, Furber ile zikredilen diğer üç kişi, bu işi para kazanma motivasyonuyla yapmış, “Q’nun araştırmaları için” bağış toplamıştı. Furber ise bağış işine karışmamıştı.
İsviçreli ekip, bu dördünün yanı sıra Watkins ve forumun sahibi olan babasının yazılarını inceledi.
Furber bir röportajda, Amerikan siyasetine olan tutkusunu Kanada’da öğretmenlik yapan ve Amerika Birleşik Devletleri’ni dolaşan ebeveynlerinden miras aldığını söyledi. Yazılım geliştiricisi olarak sık sık da ziyaret etti.
Komplo teorilerine olan hayranlığının Başkan John F. Kennedy’nin suikastıyla ilgili sorularla başladığını söyleyen Furber, 1996’da Clinton dönemi Beyaz Saray danışmanı Vincent Foster’ın intiharı ve Clinton’larla bağlantılı olduğu söylenen diğer ölümler hakkında alternatif hikayeler döndüren bir site buldu.
Furber’in yazılarına benzediği söylenen ilk “Q” mesajları, temel QAnon mitlerini ve sloganlarını ortaya koyuyor. Aynı zamanda, Furber ve diğer katkı sağlayıcılar, mesajların YouTube influencerlarının ilgisini çekmesine ve geniş kitlelere paylaşmasına yardımcı oldu.
Hesap el değiştiriyor
Ancak 2018’in başında, her iki çalışmanın tespit ettiği üzere, yazı üslubu bariz bir şekilde değişti. 2017 gönderileri Sokratik sorularla doluyken, 2018’den sonraki gönderiler daha açıklayıcıydı. Çokça ünlem işaretleri ve tamamı büyük harflerle yazılmış kelimeler vardı. Q arada sırada internet memeleri de paylaşmaya başladı.
Q’nun gönderileri 2018’de bugün 8kun ismiyle bilinen ve o zaman 8chan olan platforma geçti. Burası da Ron Watkins’in babası Jim tarafından yönetiliyordu. Filipinlerde ABD Ordusunda helikopter tamirciliği yapan Jim Watkins domuz ve bal çiftliklerine sahipti ve online pornografi işiyle meşguldü. 2016 seçimlerinde, oğluyla birlikte komplocu bir Trump yanlısı web sitesi oluşturmuştu.
Tam da Q’nun yazı üslubunun gözle görülür bir şekilde değiştiği zamanlar, yeni platformda bir kafa karışıklığı oluştu ve Q’nun hala orijinal Mr. Q’dan gelip gelmediğinin doğrulanması istendi. Watkins de bunu doğruladı ve Q tüm gönderilerini Watkins’in platformu 8chan’de paylaşacağını söyledi.
Furber da bu sırada Q’nun “ele geçirildiğini” ve bundan Ron Watkins’in sorumlu olduğunu söylemeye başladı. Araştırmacılar da aynı fikirde. OrphAnalytics, “Qanon başarılı olmaya başlayınca üzerine çöküldü” diyor.
Q, Aralık 2020’de sessizliğe büründü ve daha da gönderi paylaşmadı.
Furber, bir röportajda, QAnon’un “misyonunu tamamlamış bir operasyon” olduğuna inandığını söyledi. Hala tüm bu olanların, “insanları kabalaya karşı bu devasa gizli savaşa uyandırmak” için “içeriden” gerçek biri tarafından düzenlendiğine ve “bir sonraki aşamanın gelip çattığına” inanıyor.
QAnon hareketi hakkında yayınladığı hatıratında, “kaçırma”dan önceki ilk günleri özlemle yazıyor. Q’nun mesajlarının, Clinton’ları ve George Soros’u Rothschild’lere ve İlluminati’ye bağlayan, yıllardır hemfikir olduğu komplo teorilerini doğrular gibi göründüğünü söylüyor:
“Babasının atölyesine ilk kez götürülen bir çocuk gibi, jeopolitiğin çirkin ve yozlaşmış dünyasının perde arkasına bir bakış verdi”