Geçtiğimiz Eylül ayı başında Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı bir karar, ilaç ve tıbbi cihaz sektöründe büyük bir tedirginliğe sebep olmuştu. Karara göre, sektörün kamu ve üniversite hastanelerinden birikmiş alacakları yüzde 30’a varan iskontoyla ödenecekti. Sürecin fiili olarak nasıl işleyeceği daha sonra açıklanacaktı.
Devletten yaklaşık 20 milyar TL alacağı olan ve 200 bin kişiye istihdam sağlayan sektör temsilcileri, açıklamadan hemen sonra ‘feragat’in kabul edilemeyeceğini, bunun yerli ilaç ve tıbbi cihaz sanayisinin durması anlamına geleceğini duyuran çeşitli toplantılar gerçekleştirdi.
Yabancı firmaların alacağı bu miktardan da fazla — ve en son ABD’nin Ankara Büyükelçisi David Satterfield’in açıklamalarından da belli olduğu gibi, bu firmalar kendi devletlerini arayı sokup sorunu çözmesini istiyorlar.
Satterfield, 24 Eylül’de gerçekleştirilen 38’inci Amerikan-Türk Konferansı’na video konferans yöntemiyle katıldı ve devlet hastanelerinin ABD’li ilaç firmalarına 2,3 milyar dolar borcu olduğunu, bu meblağın ödenmemesi halinde firmaların Türkiye piyasasından çekilmeyi düşündüklerini söyledi.
Büyükelçi, Ticaret Bakanı Wilbur Ross’un bir yıl önce Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’la görüştüğünde ödemelerin ivedilikle yapılacağına dair söz aldığını da hatırlattıktan sonra, şimdi bir de borçlardan indirime gidileceğinin bildirilmesinin kabul edilemez olduğunu kaydetti.
7 Ekim’de yayımlanan genelge
Bakanlık, Eylül başında ilan ettiği “iskonto-feragat”in pratiğe nasıl geçirileceğine dair genelgesini önceki gün yayımladı.
Dünya gazetesinden Hüseyin Gökçe’nin haberine göre, Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Osman Dinçbaş imzasıyla, 81 il valiliğine ve hastanesi bulunan üniversite rektörlüklerine gönderilen yazıda, 2017, 2018, 2019 ve 2020 yılı 31 Ağustos 2020 tarihine kadar kayıtlarda yer alan ilaç, tıbbi malzeme ve diğer alım bedellerinin feragata konu olacağı belirtildi. Bunlardan ilaçlarda yüzde 18, malzeme ve diğer borçlar için ise yüzde 25 oranında indirim uygulanacak. Firmalar alacaklı oldukları işletmelerin her biri için 20 Ekim’e kadar başvuracaklar.
İskonto düşüldükten sonra ortaya çıkacak rakamın yarısı Ekim ayı içinde, yarısı da 2021’in Ocak ayında ödenecek.
TOBB: “Yerliler batar, yabancılar çekilir”
Ekonomi gazetesi Dünya, bu gelişmeler üzerine konuyu Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Medikal Meclis Başkan Yardımcısı Erkin Delikanlı’ya sordu. Delikanlı, Dünya gazetesine yaptığı açıklamada, kamuoyuna yansıyan koşullarda feragat yapılması halinde yerli firmaların büyük ölçüde batacağını, finansmanı sağlam olan yabancı firmaların ise kısa süre içinde Türkiye’den çekileceklerini öne sürdü.
Üniversite hastanelerinin borçlarına ilişkin daha önce de feragat yapıldığını hatırlatan Delikanlı, “Ancak o zaman geçmiş yıllara yönelik kademeli bir feragat uygulanmıştı. Yani şimdi olduğu gibi tüm yıllar için aynı oranda feragat istenmemişti” dedi.
O feragatta bir daha böyle bir problemin yaşanmayacağına dair söz verildiğini söyleyen Delikanlı, “Bu söze rağmen nasıl olsa Maliye kurtarır diye üniversite hastaneleri yine ödeme yapmadılar ve bu noktaya geldik. Şimdiye kadar sektör; KGF destekleri, vergi ve kredi ötelemeleriyle güç bela ayakta kalabildi. Döviz artışı ve enflasyon verileri ortada. Zaten sabit fiyatlar verilmiş. Artık bu feragati sektör kaldıramaz” diye konuştu.