DEM milletvekilleri Sırrı Süreyya Önder ile Pervin Buldan’dan oluşan DEM İmralı Heyeti’nin bu hafta yoğun bir mesaisi var.
Heyetin hem yeniden İmralı’ya gidip Öcalan’ı Cumhurbaşkanı Erdoğan’la yaptıkları görüşme hakkında bilgilendirmesi hem de Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’la biraraya gelip “Terörsüz Türkiye süreci”yle bağlantılı hukuki düzenlemeleri görüşmesi bekleniyor.
Heyetin bakan Tunç’la görüşmesinin ana konusu yakında TBMM gündemine gelecek 10.yargı paketi çerçevesindeki düzenlemeler olacak.
Hasta hükümlülere serbestlik
Adalet Bakanı Tunç; Covid-19 dönemiyle ilgili bir düzenleme dışında bir af ya da genel affın söz konusu olmayacağına dair açıklama yapmıştı. Hükümetin “Hasta hükümlülerin cezaevinde ölmesini önlemeye kararlı” olduğunu anlatan Tunç, hasta hükümlülerin serbest bırakılacağının mesajını net vermişti.
Hasta hükümlüler konusu DEM İmralı Heyeti’nin de gündeminde. Yapılan değerlendirmelere göre hasta hükümlülerin serbest bırakılmasına ilişkin düzenleme geldiğinde bu düzenlemeden terör örgütü üyesi olan hükümlüler de belirli koşullar çerçevesinde yararlanabilecek.
“Covid izniyle ilgili bir çalışma olabilir dedik”
Adalet Bakanı Tunç, hasta hükümlülerin serbest kalmasına ilişkin nasıl bir düzenleme öngördüklerini şöyle açıklamıştı:
“Covid izniyle ilgili bir çalışma olabilir dedik. Af mı geliyor diye sorular oldu. Bu husus tamamen Covid izni süreciyle ilgili. 2020’de Covid izninden yararlanıp açık cezaevinde bulunanlar denetimli serbestlikten faydalanarak tahliye edilmişti.
Covid devam ettiği müddetçe bu süreç 31 Temmuz 2023’e kadar uzatıldı. O tarihten sonra bu kişilerden koşullu salıverilmesine 5 yıl kalanların Covid izni kapsamında hayatına devam etmesine, koşullu salıverilmesine 5 yıldan fazla olanların ise cezaevine dönmesine dönük düzenleme yapıldı. Bu düzenlemeden yaklaşım 100 bin kişi faydalandı. Kapalı cezaevinde bulunanlar da 3 yıl erken açık cezaevine geçmiş oldular.
Bu düzenlemeden 31 Temmuz 2023 itibariyle cezası kesinleşen ve cezaevinde bulunanlar yararlandı. 31 Temmuz 2023’te cezaevinde değil ama daha önce suç işlemiş ancak cezasının infazı henüz kesinleşmemiz ve hapse girmemiş olanların, yargılamadaki gecikmeden dolayı bu düzenlemeden yararlanamaması gibi bir durum ortaya çıktı. Bu yönde talepler oldu. Bu talepler doğrultusunda bir düzenleme olabilir. Buradan bir af değerlendirmesi yapmak doğru değil.”
“Koşullu salıverme”
Adalet Bakanlığı, öngörülen düzenlemenin cezaevlerinde ikinci kez basit suç işleyenlerin cezaevinden koşullu salıvermeden yararlanıp yararlanmayacağıyla igili olduğuna dikkat çekiyor.
Ceza infaz mevzuatına göre bir kişi terör, cinsel suçlar, uyuşturucu suçu haricinde basit suçlar bakımından ilk kez suç işlediğinde cezasının yarısını cezaevinde geçirirken koşullu salıverilmesine son bir yıl kalan hükümlüler denetimli serbestlikten yararlanıyor.
Hükümlü, ikinciyi işlemişse cezasının 2/3’ünü, üçüncüyü işlemişse cezasının tamamını cezaevinde geçiriyor.
Terör ya da uyuşturucu suçlusu, cezasının 3/4’lük bölümünü cezaevinde geçiriyorken, basit suçlardan cezaevinde olanlar cezalarının tamamını cezaevinde geçiriyor. Bu durum da Adalet Bakanlığı’na şikayet olarak geri dönüyor.
Bakanlık da bu şikayetlerin önüne geçmek için bir düzenleme taslağı hazırlamış durumda.
10. yargı paketi meclise geliyor
Adalet Bakanlığı, bu düzenlemeleri de içerirken daha önceki yargı paketlerinden çıkarılan kimi infaz düzenlemelerini de 10.yargı paketinin içine almış durumda.
En az 14 farklı kanunda değişiklik ve düzenleme öngören paketin önümüzdeki günlerde TBMM gündemine gelmesi bekleniyor.
Adalet Bakanı Tunç’un bu düzenlemelerle ilgili DEM İmralı Heyeti’yle ayrıntılı bir değerlendirme yapması planlandı.
10.yargı paketindeki düzenlemeye göre hükümlülerin denetimli serbestlikten yararlanabilmesi için cezasının belirli bir süresini ceza infaz kurumunda geçirmesi gerekiyor. Bu sürenin en az beşte birinin kesinlikle cezaevinde geçirilmiş olması öngörülüyor.
Örneğin; bir yıl ceza alan 2 buçuk ay, 1 ay ceza alanın en az 6 gün cezaevinde kalması isteniyor.
Paketteki düzenlemelerle “cezasızlık algısı”nın mutlaka kırılacağını söyleyen Adalet Bakanlığı yetkilileri, “Düzenlemeleri kısmı af gibi görmek yanlış” vurgusunu ısrarla yapıyor.
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’un DEM İmralı Heyeti’yle bu konuda görüşme yapması, 10.yargı paketinin silah bırakacak terör örgütü üyelerine nasıl yansıyabileceğine ilişkin meraklı bekleyişi daha da büyütmüş durumda.
“Umut hakkı” ayrı bir düzenleme
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) içtihadında yer alan ve Öcalan’ın serbest kalmasını öngören “umut hakkı”yla ilgili düzenlemenin ise 10.yargı paketinden ayrı bir şekilde meclis gündemine gelmesi planlanıyor.
Umut hakkı mecliste kabul edildiğinde Öcalan tecritten bağımsız İmralı’da kalmayı sürdürebilecek. Serbestlikten Öcalan’la birlikte kalan mahkumlar yararlanabilecek.