Ana SayfaHaberlerDünyaYeni Zelanda’da "sömürgeci ilmiği" tartışması

Yeni Zelanda’da “sömürgeci ilmiği” tartışması

Şubat ayının başında Yeni Zelanda parlamentosu, kısa süreli bir kravat kriziyle gündeme geldi. Yeni Zelanda'nın yerlileri olan Māorileri parlamentoda %21'lik bir oranla temsil eden Māori partisinin eş liderlerinden Rawiri Waititi, daha önce "sömürgeci ilmiği" olarak tanımladığı kravatı takmak istemediği için başkan Trevor Mallard’ın talebiyle salondan çıkarıldı.

Ne oldu?

Yeni Zelanda’nın yerli halkı Māorileri temsil eden Māori partisinin oturuma Māorilere özgü bir iş aksesuarı olan hei-tiki ile katılmak isteyen eş başkanı Rawiri Waititi, erkek milletvekillerini kravat takmaya mecbur kılan parlamento kuralları gereği meclis başkanı Trevor Mallard’ın talebiyle salondan çıkarıldı. Kravatların Māori kültürünün bir parçası olmadığını söyleyen Waititi, bu zorunluluğu “yerli halkı sömürgeci ilmiği giymeye zorlamak” olarak tanımladı. Waititi, Meclis Başkanı Mallard’a yönelttiği mektubunda Yeşiller Partisi’nden Ricardo Menéndez’in Meksika bolo bağı olarak adlandırılan geleneksel aksesuarı takmasına izin verilirken Māorilerin hei-tiki adlı geleneksel iş kıyafetini kullanmasına izin verilmemesini adil bulmadığını dile getirdi. Salondan çıkarken konunun bir kültürel kimlik meselesi olduğunu vurgulayan Waititi, mektubunda Māorilerin kültürel kimliğini temsil eden aksesuarın takılmasına izin verilmesi gerektiğini ifade etti. Kadınlar için zorunlu olmamasına rağmen oturumlara kravatla katılan partinin eş lideri Debbie Ngarewa-Packer da meclis başkanına yaptığı itirazda diğer kültürlerin kendileri için doğru olanı giymelerine izin verildiğini söyleyerek başkanı Māori kültürünü reddetmekle suçladı. Tartışmaların ardından ertesi gün bir açıklama yapan Mallard, komitenin bir uzlaşıya varamadığını fakat çoğunluğun bu konudaki mecburiyetin kaldırılması yönünde hemfikir olduğunu belirterek kravatın artık bir “uygun iş kıyafeti” zorunluluğu görülmediğini belirtti. Waititi, mecburiyetin kaldırılmasını Yeni Zelanda halkının %15’ini oluşturan Māorilerin kendi ülkelerinde ikinci sınıf vatandaş olarak muamele görmemesi açısından önemli bir kazanım olarak yorumluyor.

Kravatın kısa tarihi

The Conversation’da yer alan The politics of the necktie – ‘colonial noose’, masculine marker or silk status symbol? başlıklı makalede kravatın ilk örneklerinin 17’nci yüzyılda Hırvat paralı askerler tarafından kullanılan bir zırha uzandığını söylüyor. Avustralya’nın doğu sahillerine ayak basan ve o bölgeyi Büyük Britanya kolonisi hâline getirmek konusunda rol oynayan kaptan James Cook’un tasvir edildiği resimlerde de benzer bir boyun bağına yer veriliyor. Aynı yazıda, takım elbisenin erkek giyimi için önemli olmaya başladığı yıllarda kravatın da popülarite kazandığı, hatta 1950 tarihli bir gazetede yer alan Erkekler için İdeal Gardırop başlıklı yazıda 18 kravat önerildiği yazılıyor. Avustralya siyasetinde 1970’lerde Al Grassby ile “yeni ve rengârenk Avustralya” mottosunun bir temsili olarak kullanıldığı söylenen geniş desenli kravatlar, Avustralya Yerlileri Bakanı Ken Wyatt’ın tercihlerinde yerli kültürün mirasına ait desenlerin temsiline dönüşüyor.

Görüşler

Evrensel Hinduizm Derneği Başkanı Rajan Zed, Māorilerin seçilmiş temsilcisinin parlamentoda “kötü muameleye maruz kaldığını” görmelerinin, azınlıklar için endişe verici olduğunu düşünüyor. Tartışmalara pek dâhil olmayan Yeni Zelanda Başbakanı Jacinda Ardern ise Yeni Zelandalıların bu konuyu umursadığını düşünmediğini; konut, iş gibi daha önemli meseleler olduğunu belirtiyor. Massey Üniversitesi’nden profesör Claire Robinson, The Guardian’da yayımlanan The phallic necktie is an outdated symbol of white male rule in New Zealand’s parliament başlıklı yazısında 2021’in Yeni Zelanda parlamentosunda kıyafet yönetmeliğine dair bir değişiklik için en uygun yıl olduğunu düşünüyor. Zira %48’i kadınlardan, %21’i Māorilerden ve %11’i LGBTİ+ topluluğundan oluşan yeni parlamento, şimdiye kadarki en çeşitli ve kapsayıcı parlamento olarak öne çıkıyor. Robinson’a göre kökleri Viktorya dönemi Britanyası’ndaki erkeklerin sosyal statüsünü ve sınıfını gösteren örneklere uzanan kravat, bugün beyaz erkek üstünlüğünün sembollerinden biri olmaya ve beyaz erkek normlarını temsil etmeye devam ediyor. Kıyafetlerin kültürü temsil etmeleri yönüyle doğası gereği politik olduğunu düşünün Robinson, ucu ok şeklinde tasarlanan kravatın bakışları doğrudan erkeğin kasıklarına yönlendirdiğini düşünüyor ve kravatı fallik olarak tanımlıyor.

Kaynak: Aposto

- Advertisment -