Geçici hükümete karşı protestoların sürdüğü Doğu Afrika ülkesi Sudan’da bir grup askerin ülkenin yönetimindeki koalisyon hükümetinin liderleri ile kabine üyesi çok sayıda bakanı tutukladığı haberleri Pazartesi günü dünya gündeminin üst sıralarındaydı.
Sudan’da demokrasi yanlısı gruplar toplu sivil itaatsizlik çağrısı yaptı ve bazı işçiler askeri darbeyi protesto etmek için greve gideceklerini söyledi.
Geçici hükümetin başbakanı Abdullah Hamduk’un da ev hapsine alındığı belirtildi. Sudan’da darbe karşıtları, sivil liderlerin tutuklanmasına tepki olarak Hartum sokaklarına çıktı.
İnsan Hakları İzleme Örgütü Sudan araştırmacısı Muhammed Osman güvenlik güçlerine demokrasi’den yana olmaları çağrısı yaptı:
“Demokrasi yanlısı protestocular Sudan sokaklarına çıkarken, güvenlik güçleri de protesto haklarını korumalı ve aşırı güç kullanımından uzak durmalı” dedi.
Analistler, Pazartesi günkü askeri darbenin, sivil yönetime geçiş için son tarih yaklaşırken ordunun Sudan’ın Egemen Konseyi üzerindeki kontrolünü kaybetme korkusuyla harekete geçtiğini söyledi. Sokağa çıkan protestoculara ateş açılması sonucu toplamda yedi kişi öldü ve en az 140 kişi yaralandı
Hartum, Sudan’ın Başkomutanı Korgeneral Abdülfettah Burhan’ın olağanüstü hal ilan etmesi ve ülkeyi son iki yıldır yöneten sivil-askeri ortak konseyi feshetmesinin ardından siyasi ve sosyal kaosa sürüklendi.
Erken seçim için tarih verildi: 23 Temmuz 2022
Egemenlik Konseyi ve Kabineyi feshettiğini duyuran General El-Burhan, ülkede erken seçimlerin 9 ay sonra 23 Temmuz 2022’de yapılacağını duyurdu
TRT’nin Sudan Yorumcusu: Darbe değil, Anayasa’ya dönüş. Batının köleleri devre dışı bırakıldı
Dün akşam TRT Haber’e konuk olan Gaziosmanpaşa Üni. Öğretim Üyesi Sudanlı Mayada Kamal Eldeen ise, paylaştığı tweet dizisinde Sudan’daki son gelişmelerin darbe olarak nitelendirilemeyeceğini söyledi:
“Bugün #Sudan’da Yaşananlar her ne kadar darbe olarak yorumlansa da aslında darbe değildir. Daha ziyade, geçici dönem Anayasa Belgesi hükümlerinin uygulanmasına ve belirtilen geçiş kurumlarının kurulmasına bir dönüş olarak yorumlanabilir.”
“Şimdi yaşananlar, sivil kanadında dört partinin lehlerine çevirmeye çalıştıkları anayasal belgeye göre işlerini düzeltmek ve işleri doğru rayına oturtmaktır. Onlar buna müsaade etmeyince güç kullanılıyor.”
“Türkiye medyasında Sudan’daki mevcut iç durumla ilgili çok bilgi kirliliği var. o yüzden yapılan yorumlar eksik kalıyor. Askerler sivillere darbe yapmadı. Seçime gitmek istemeyen siviller, Parlamentonun kurulması engelleyen yine siviller. Yüksek Mahkeme ve Yargı askıda. Ekonomi 3 yıldır daha kötüye gidiyor.”
Eldeen sözlerine şöyle devam etti:
“Dünkü gelişmeler darbe değil,mevcut durumu düzetme yolunda bir çaba. Şu an ABD,Fransa Sudana karşı hamle başlatılar. Demek Sudan doğru yolda”
“#Sudan ordusu Sudan’da solcuları ve komünist rejimi devirdi. Batının köleleri devre dışı bırakıldı. Darfur’un silahli grubu çok uyanık davrandı.”
700 Milyon dolarlık yardım paketi iptal
ABD, Sudan’da başbakanın ve diğer hükümet yetkililerinin ordu tarafından tutuklamasının ardından ülkeye yönelik 700 milyon dolarlık acil yardım paketini durdurma kararı aldı.
Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Ned Price dün gazetecilere verdiği demeçte, “Nerede durduğumuzu çok net bir şekilde ortaya koyduk. Sivil liderliğindeki geçiş hükümetine geri dönülmesi gerekiyor” dedi.
Price, ABD’nin fonları askıya almasının amacını “ülkenin demokratik geçişini desteklemek” olarak niteledi, ayrıca yetkilileri siyasi tutukluları serbest bırakmaya, geçiş hükümetini eski durumuna getirmeye ve barışçıl protestoculara karşı şiddet uygulamamaya çağırdı.
“Mısır, Sudan’da askeri yönetim görme konusunda çok hevesli”
Analistler, Pazartesi günkü askeri darbenin ülke yönetimini felce uğrattığını ve Sudan’ın komşuları arasında zaten sert olan anlaşmazlıkları alevlendirmek de dahil olmak üzere kapsamlı bölgesel etkileri olabileceğini söylüyor.
Uluslararası Kriz Grubu (ICG) analisti ve Sudan uzmanı Jonas Horner, “Bugünü değerlendirirken esas aldığım şeyin, Mısır ile Etiyopya ve Sudan arasındaki Büyük Etiyopya Rönesans Barajı konusunda devam eden ihtilafla ilgili meseleler olduğunu söyleyebilirim” dedi.
Horner, Etiyopya’nın hidroelektrik barajıyla ilgili uzun süredir devam eden anlaşmazlığın, Etiyopya’nın ülkedeki yoksulluğu hafifletmek için barajı inşa etme ısrarından ve Mısır ile Sudan’ın buna muhalefetinden kaynaklandığını söyledi.
Horner, VOA’ya verdiği demeçte, Mısır’ın Sudan’da askeri yönetimden yana olduğunu, Etiyopya’nın ise baraj inşaatını harekete geçireceği umuduyla sivil bir geçişi destekleyeceğini söyledi.
“Mısır, Sudan’da askeri bir yönetim görmek konusunda çok hevesli, çünkü Mısır’ın barajla ilgili endişelerini gözetme konusunda çıkarlarını en iyi şekilde gözeteceklerine inanıyorlar.” dedi.