Cumhurbaşkanı Erdoğan, artan kira ve ev fiyatlarına bir çözüm olarak hazırlanan sosyal konut projesiyle ilgili detayları 13 Eylül Salı günü açıkladı.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hazırlanan, Toplu Konut İdaresi’nin (TOKİ) yürüteceği proje, Cumhuriyet tarihinin en büyük toplu konut projesi olma özelliğini taşıyor.
Erdoğan’ın verdiği bilgilere göre projenin ilk etabını oluşturan 250 bin sosyal konut, 100 bin sosyal konut arsası ve 10 bin iş yerinin 2 yıl içinde bitirilip hak sahiplerine teslim edilmesi planlanıyor.
Tüm il ve ilçelerde 2023-2028 arasını kapsayan 5 yıllık süreçte 500 bin sosyal konut ve 50 bin iş yeri inşa edilecek, 250 bin konut amaçlı arsa oluşturulacak.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın verdiği bilgilere göre toplam 608 bin liralık 2 artı 1 konutlar aylık 2 bin 280 liradan başlayan taksitlerle, 240 ay vadeyle alınabilecek. Toplam 850 bin liralık 3 artı 1 konutların ödemesi 3 bin 187 liradan başlayan taksitlerle 240 ay vadeyle yapılabilecek.
Proje kapsamında 18-30 yaş arasındaki gençlere 50 bin, şehit yakınları ve gazilere 12 bin 500, engellilere 12 bin 500, emeklilere 50 bin konut kontenjan ayrıldı.
Projenin açıklanmasından sonra siyasi partiler ve uzmanlar konu hakkında değerlendirmede bulunmaya başladılar.
“Ücret memur maaşlarındaki artış dikkate alınarak idarece tespit edilen oranda arttırılacak” ifadesi tartışılıyor
Başvuruları dün (14 Eylül) açılan sosyal konut projesinde tartışılan konulardan biri taksit tutarlarındaki artış oranının tespitine dair… Başvuru formundaki bilgilere göre, aylık taksitler her yılın Ocak ve Temmuz aylarında olmak üzere yılda iki kez belirlenecek. Artış oranı da bir önceki 6 aylık dönemde memur maaşlarındaki artış oranı dikkate alınarak, idarece tespit edilecek.
Kocaeli Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstriyel İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aziz Çelik, “Neden memur maaş artış oranı kadar denmiyor da idareye takdir yetkisi tanınıyor? Bu ifadeye göre, idare daha yüksek bir artış oranı belirleyebilir. Sonra sürpriz artışlar olmasın!” değerlendirmesinde bulundu.
Erdoğan’ın açıkladığı proje hakkında siyasetçilerden, ekonomistlerden ve uzmanlardan da eleştiriler gelmeye başladı.
Kılıçdaroğlu Hazine garantisi istedi, “biz iktidara geldiğimizde bu garantilerin arkasında duracağız” dedi
CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu projenin seçim öncesi para toplama amacı taşıdığını söyledi ve Hazine garantisi istedi:
“Konut meselesi gündemde. Defalarca ısıtılıp ısıtılıp insanımızın önüne konmuş bir proje. Yıllardır aynı hikâye. Erdoğan, biliyorum seçim öncesi para toplamak için yapıyorsun bunu. Ben sosyal devletin savunucusu olarak sosyal konutların yaygınlaşmasını canıgönülden istiyorum.
“Sana inanalım istiyorsan, bu işe müteahhitlerin girmesi için hazineden gelir güvencesi ver. Beşli çeteleri semirttin, asıl fakir fukaranın konutu için garanti ver. Vermezsen, sen de biliyorsun ki bu proje bitmeyecek. Gerçi alışkınsın sen boş toprağa yalandan beton harcı dökmeye…
“Ben de buradan taahhüt ediyorum, biz iktidara geldiğimizde bu garantilerin arkasında duracağız. Erdoğan garanti vermezsen, bu proje bir Banker Yakup zihniyetinden ibarettir. Topla paraları fakir fukaradan, seçim sürecini finanse et. Banker Erdoğan mısın sen? Yeter be adam!”
Kılıçdaroğlu’nun açıklamaları, iktidara yakın bazı gazeteler tarafından “Kılıçdaroğlu toplu konut projesine karşı çıktı” şeklinde haberleştirilince CHP lideri Twitter hesabından bir açıklama daha yaptı ve şunları söyledi:
“Erdoğan’ın propaganda aparatları. Konutlar yapılsın, devlet garanti versin, destekleyeceğim dedim, kara propaganda aparatlarının haber yapma şekli işte bu… Genç muhafazakar; bu yalan ve talan düzenine son vermek senin elinde. Yaşlıları kandırıyorlar ama sizleri kandıramıyorlar!”
HDP Grup Başkanvekili Meral Danış Beştaş: “AKP’yi ve müteahhitlerini kurtarma projesi”
HDP Grup Başkanvekili Meral Danış Beştaş, Twitter’da yaptığı paylaşımlarda şu ifadelere yer verdi:
“Sosyal Konut Projesi yurttaşı ev sahibi yapma projesi değil AKP’yi ve müteahhitlerini kurtarma projesidir. Bir daha Türkiye’yi yönetemeyecekler ama iki yıl sonrası için konut teslim edecekler! Tıpkı paraları toplayıp kayıplara karışan batık müteahhit gibi…
“2023 yılı yatırımları için dolar kurunu 21,5 TL olarak hesaplayacaklar ama 250 bin konutun maliyeti zaman içinde değişmeden evler yapılacak zannedecekler! Hem İstanbul dışında 16.000 TL altında hane geliri şartı arayacaksınız. Peki hangi yoksul hane hem kira ödeyip hem de kademeli olarak artacak ve hiç bitmeyecek bu borcu iki yıl boyunca ödeyebilecek?
“Üç asgari ücretlinin yaşadığı bir hane gelir sebebiyle sosyal konut projesine başvuramıyor. Hane geliri 16.500 TL oluyor. 2 asgari ücretli emekçinin yaşadığı bir hane gelir itibariyle başvurabilse dahi hem kira hem konut borcu ile yaşananları zaten mümkün değil.
“Hiçbir detayına hakim olmadıkları, çelişkilerle dolu bu proje bir kurtarma projesidir. AKP’yi ve müteahhitlerini kurtarma projesi değil halkın sorunlarına çözüm olacak, halktan yana, halk lehine projeler hayata geçirilmelidir.”
Habertürk yazarı Fatih Altaylı: “3 yıl önce de çok benzer bir proje açıklanmıştı, o konutların inşaatı hangi aşamada bilmiyorum”
Habertürk yazarı Fatih Altaylı, üç yıl önce ilan edilen bir başka büyük konut projesini hatırlatarak projenin gerçekleşebilirliğini sorguladı:
“3 yıl önce, 2021 Aralık ayında da çok ama çok benzer bir proje yine Beştepe’de açıklanmıştı. O zaman da yüzde 10 peşinat ve aylık 894 TL’lik ödemelerle 240 ay vade ile 100 bin sosyal konut yapılacağı açıklanmıştı. O 100 bin konut daha kısa sürede yapılacak, 2023 seçimlerinden önce teslim edilecekti. O konutların inşaatı hangi aşamada bilmiyorum. Şimdi buna 500 bin konut daha eklendi. Hayırlısı inşallah.”
https://www.haberturk.com/yazarlar/fatih-altayli-1001/3520559-suriyeliler-de-basvurabilir-mi
CHP’li Şaroğlu soru önergesi verdi: “2019 yılında açıklanmış projenin mağduriyeti ortada iken yeni bir projeyi nasıl gerçekleştireceksiniz?”
CHP Tunceli Milletvekili Polat Şaroğlu, 81 il genelinde 500 bin sosyal konut projesiyle ilgili Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’un yanıtlaması istemiyle TBMM Başkanlığı’na soru önergesi verdi.
Şaroğlu, Kurum’a şu soruları yöneltti:
“Tunceli Merkez’de 200, Mazgirt ilçesinde 50 ve Mazgirt ilçesine bağlı Akpazar beldesinde 79 olmak üzere toplamda 329 konut projesinin inşa edileceği açıklanmış, kura çekimi gerçekleştirilip hak sahipleri belirlenmesine rağmen konutların yapımı için bir çivi dahi çakılmamıştır. Böylesi bir mağduriyet ortada iken yeni bir konut projesi açıklanmasındaki amaç nedir?
“Tunceli’deki yurttaşlara 2019 yılında verilen 329 konut projesi sözü neden yerine getirilmemiştir? Sosyal konut projelerinin aradan geçen süreye rağmen hak sahiplerine teslim edilmemesinin gerçek sebebi nedir?
“İhalesi yapılmamış, inşaat alanı belirlenmemiş ve temeli atılmamış bir projenin yarattığı mağduriyet ortada iken yeni bir projeyi nasıl gerçekleştireceksiniz?”
Gazeteci Murat Ağırel: “Proje gerçekleşebilirse çok güzel olur. Ancak mevcut verilerle zor görünüyor”
Yeniçağ yazarı ve Halk TV yorumcusu Murat Ağırel de sosyal konut projesiyle ilgili soru işaretlerine dikkat çektiği Twitter paylaşımında şu ifadeleri kullandı:
“Proje gerçekleşebilirse çok güzel olur. Ancak mevcut verilerle zor görünüyor. Şöyle ki; hali hazırda açıklanan projeler ile ilgili ihaleler devam ediyor. Mesela başvuru ekranından konut yapılacak bir ili örnek alalım. Bilecik İli İnhisar ilçesi.
“Tesadüfe bakın bu İlçede yapılacak olan konut projesinin ihalesi TOKİ tarafından yapılmış. İhale numarası:.2022/747860. Yaklaşık maliyeti 141 Milyon. İhaleye verilen en düşük teklif 167 Milyon TL. Yani ihale iptal olmuş.
“Tek iptal olan ihale bu değil. TOKİ ihalelerinin çoğu iptal oluyor. Paylaştıklarım Eylül ayında iptal olanlar. Ağustos ayı da aynı şekildeydi. İhalelere ya katılan olmuyor ya da katılan firma belirlenen yaklaşık maliyetin çok üzerinde fiyat veriyor. Dolayısı ile iptal oluyor.
“Bazı inşaat firmaları ile konuştum. Mart ayındaki fiyatları beklediklerini ve bu maliyetlerle iş yapamayacaklarını belirttiler. Bu işin bir yüzü. Ya diğer yüzü? Toplanacak peşinat acaba seçimden önce can suyu olması için mi bu proje başlatıldı?”
Vatandaşlar verilen eski sözleri sordu, TOKİ’nin cevapları gündem oldu
Bir kişi Twitter hesabından “2 yıl önce açıklanan 100 bin konut projesinde Bilecik Bozüyük’te daha inşaatların temeli atılmadı, daireleri ne zaman teslim etmeyi düşünüyorsunuz? 2053 mü 2071 mi?” diye sordu.
TOKİ’nin resmi Twitter hesabından cevap olarak “Bilecik Bozüyük 340 konut projemiz % 2 inşaat seviyesinde olup çalışmaları devam etmektedir” denildi.
Başka bir kişi de TOKİ’ye “Aksaray merkez 2020 yılında kura çekildi, 372 konut sonra başka proje ile birleşti 694 konut oldu, 2021 sonunda temel kazıldı ve öylece duruyor, neden yapılmıyor?” sorusunu yöneltti.
TOKİ’den gelen cevap şöyle oldu:
“Aksaray Merkez Ereğlikapı Mahallesi 694 konut projemizi inşa edecek yüklenici firmasının belirlenmesi için yeni ihalesinin 27 Ekim 2022 tarihinde yapılması planlanmaktadır.”
“Kampanyanın açıldığı gün şartlar tüketici aleyhine değiştirildi” iddiası
AhmetBeyefendi adlı bir Twitter kullanıcısı, Toplu Konut Projesi’nde bir skandal yaşandığını iddia etti.
Kampanyanın başladığı ilk gün (13 Eylül) başvuru sitesinde taksitlerin sabit olacağı ve ödemelerin konutlar teslim edildikten sonra başlayacağı ibaresinin yer aldığını paylaşan kullanıcı, daha sonra bu ibarenin taksitlerde 6 ayda bir güncelleme yapılacağı ve taksit ödemelerinin ev tesliminden sonra değil sözleşme imzalandıktan sonra başlayacağı şeklinde değiştirildiğini iddia etti.
AhmetBeyefendi kullanıcı adlı hesabın paylaşımları şöyle:
“Dün gece Toplu Konut Projesi ile ilgili bir yayın yaptım. Linki aşağıda. Ancak daha sonra (ben yayında taksitler teslimden sonra başlıyor demiştim) taksitler sözleşmeden sonra başlıyor itirazları geldi. Herhalde yanlış okudum diye yayın twitini kaldırdım.
“Bu sabah mevcut metine baktım, evet, sözleşmeden sonra başlar yazıyordu. Kolay kolay yanlış hatırlamam, bir wayback machine ile “https://toki.gov.tr/sosyal-konut.html ” sayfasının arşivine bakayım dedim.
“Nitekim 13 Eylül 16:32’de alınan snapshotta ekte görüleceği üzere aynı sayfada hem sabit taksit hem de taksitler teslimden sonra başlar ifadeleri yazılı. Bingo!
“Bu nasıl devlet kurumu ki, bir kampanyayı açıkladığı gün tüketici aleyhine değiştiriyor? Buna güvenerek insanlar nasıl katılsınlar? (Herhalde bu kadar da yapmamışlardır diye kendimden şüpheye düşmüştüm. 🙂
“Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut kampanyası”nın sabit taksitli, teslimden sonra taksitlerin başladığı orjinal haline şu linkten ulaşabilirsiniz”:
https://web.archive.org/web/20220913163222/https://toki.gov.tr/sosyal-konut.html