ABD Başkanı Barack Obama, İran ile nükleer anlaşmadan sonra ikili ilişkilerin gerildiği Riyad’ı ziyaret ediyor. Suudi Arabistan Kralı Selman Bin Abdülaziz Al Suud ile bir araya gelecek olan ABD Başkanı, Perşembe günü Körfez İşbirliği konsey (KİK) ülkelerinin zirvesine de konuk olacak.
Geçtiğimiz yıl uzun bir müzakere sürecinden sonra Washington, İran ile nükleer programı konusunda anlaşmaya varmıştı. ABD, bölgedeki geleneksel müttefiklerinin endişelerini yatıştırmak için ise, bu ülkelere Ortadoğu’da nüfuzu artan İran’a karşı savunma gücünü artırma sözünü vermişti.
Obama’dan '11 Eylül' tasarısına veto sinyali
Obama’nın Riyad ziyaretinden hemen önce ABD’da Kongre, Suudi Arabistanlı yetkilileri 11 Eylül saldırılarıyla ilişkilendiren ve yargılanmalarının önünü açan bir tasarıyı ele aldı.
Riyad, tasarının kabul edilmesi durumunda ABD’deki 750 milyar dolarlık yatırımlarını çekme tehdidinde bulundu.
Obama, böyle bir tasarının yasalaşmasına izin vermeyeceğini, gerekirse veto hakkını kullanacağını söylemişti.
Obama’nın doktrininde Suudilere eleştiri
Obama, geçen ay Atlantic dergisinde yayımlanan özel mülakatında da Suudi Arabistan’a eleştiriler yöneltmişti.
Petrol zengini Sünni müttefiklerinden vazgeçmediğini söyleyen Amerikan Başkanı, Suudi Arabistan’ın Ortadoğu bölgesinde nüfuzu Şii İran ile paylaşması gerektiğini vurgulamıştı.
Obama yönetimi Ortadoğu bölgesinden yavaş yavaş çekilirken, ortaya çıkan boşluğu Rusya doldurmaya çalışıyor.
Kral Selman Camp David zirvesini boykot etmişti
Mayıs 2015’te Obama, ilişkilerinin gerildiği Körfez ülkeleri liderleriyle arasını yumuşatmak için kendilerini ABD’nin Camp David tatil köyüne davet etmişti.
Ancak 2015’in başında Suudi Arabistan’ın krallık koltuğuna geçen Selman Bin Abdülaziz, Camp David zirvesini boykot etmişti.
KİK ülkelerinin İran endişesi
Suudi Arabistan başta olmak üzere KİK ülkeleri, Irak ve Suriye’den sonra Yemen’de de nüfuzunu artıran rakipleri İran’ın ulusal güvenliklerine ciddi bir tehdit olduğunu düşünüyor.
KİK çatısı altındaki Sünni ülkeler, İran’a yönelik yaptırımların kalkmasına yol açan nükleer anlaşmanın Tahran’ı ekonomik olarak ve dolayısıyla jeopolitik anlamda da güçlendireceği endişesini taşıyor. Zira, İran yaptırımlardan dolayı zayıf düşen ekonomisine rağmen son 13 yılda bölgede nüfuzunu artırmaya başardı.
İran'ın silah kaçakçılığına karşı ‘ortak devriye’ kararı
Obama'nın katılımıyla Perşembe günü düzenlenecek KİK ülkeleri liderler zirvesi öncesi bu ülkelerin savunma bakanları ABD’li mevkidaşları Ashton Carter ile Riyad’da bir zirve gerçekleştirdi.
Carter, KİK Genel Sekreteri Abdüllatif Zeyyani ile yaptığı ortak açıklamada ABD’nin KİK ülkelerinin güvenliğini koruma taahhütlerini bir kez daha dile getirdi.
Carter toplantıda IŞİD ile mücadeleyi ve İran’ın bölgeyi istikrarsızlaştırma çabalarını ele aldıklarını belirtti.
Zeyyani, Carter ile İran’ın bölgede savaşın yaşandığı ülkelere silah kaçakçılığını engellemek için ortak devriye yürütme konusunda anlaştıklarını açıkladı.