Justin Trudeau Ottawa'da dün düzenlediği basın toplantısında, "Elimizde müttefiklerimiz ve kendi kaynaklarımız da dahil olmak üzere birden fazla kaynaktan gelen istihbarat var. Kanıtlar, uçağın İran'a ait bir karadan havaya füzeyle vurulduğunu gösteriyor" diye konuştu.
Trudeau sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bu, yanlışlıkla yapılmış olabilir. Elde ettiğimiz bu yeni bilgi, konuyla ilgili çok detaylı bir soruşturma yapılması gerektiğini daha da çok ortaya koyuyor" dedi.
Trudeau, 176 kişinin hayatını kaybettiği kazayla ilgili olarak tam ve kapsamlı bir soruşturma açılması çağrısı yaptı.
İran: İncelemeler bir ya da iki yıl sürebilir
Tahran'dan yapılan açıklamalarda ise uçağın İran tarafından düşürüldüğü iddiaları reddedildi. Hükümet sözcüsü Ali Rabiey, iddiaların asılsız olduğunu söyledi.
İran Sivil Havacılık İdaresi de uçağın füzeyle düşürüldüğü iddialarını yalanladı ve "İncelemeler bir ya da iki yıl sürebilir" dedi.
İngiltere de "uçağın füzeyle vurulmuş olması ihtimali" nedeniyle, İran'a seyahat edecek olan vatandaşlarını uyardı.
Ukrayna Hava Yolları'na ait Boeing 737-800 tipi bir yolcu uçağı Çarşamba sabahı erken saatlerde Tahran'dan Kiev'e gitmek üzere havalandıktan kısa bir süre sonra düştü. Kazada hayatını kaybedenler arasında 82 İranlı, 63 Kanadalı ve 11 de Ukraynalı bulunuyordu.
Bu açıklamadan kısa bir süre önce CBS News kanalı, ABD istihbarat kaynaklarının uydu tarafından iki füzenin fırlatıldığına dair ve hemen ardından da bir patlama olduğuna dair "sinyal" alındığını söylediklerini bildirdi.
ABD Başkanı Donald Trump da olayla ilgili şüpheleri olduğunu ve uçağın yanlışlıkla düşürülmüş olabileceğini söyledi.
Reuters haber ajansı da üç ABD'li yetkiliye dayandırdığı haberinde ABD hükümetinin İran tarafından yanlışlıkla vurularak düşürüldüğüne inandığını aktardı.
İran ise füzeyle vurulma iddialarını "psikolojik savaşın bir ürünü" olarak niteleyip yalanladı.
New York Times: Görüntüler uçağın füzeyle vurulup düşürüldüğünü gösteriyor
New York Times gazetesi, ele geçirdiği ve yayınladığı 19 saniyelik videonun, yolcu uçağının füzeyle vurulup düşürüldüğünü gösterdiğini ve videonun doğruluğunu kanıtladıklarını duyurdu.
New York Times ele geçirdikleri görüntülerden, uçağın vurulduğu an küçük bir patlama olduğunu ancak uçağın o an patlamadığını, birkaç dakika daha havada kalarak rotasını havaalanına geri çevirdiğini ve havaalanına doğru giderken patladığı sonucu çıkardıklarını belirtti.
Gazete videodaki görselleri ve ses özelliklerini söz konusu bölge ve uydu görüntüleri ile karşılaştırarak, videoların olay anını gösterdiği sonucuna ulaştıklarını aktardı.
ABD'li Newsweek dergisine konuşan üç yetkili, uçağın Rusya yapımı Tor-M1 hava savunma sistemi tarafından muhtemelen yanlışlıkla hedef alındığını söyledi.
Dergi haberini; ABD Savunma Bakanlığı'ndan bir yetkiliye, üst düzey bir ABD'li istihbarat yetkilisine ve Irak istihbaratından bir yetkiliye dayandırdı.
ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı (CENTCOM) ise haberle ilgili yorum yapmadı.
Uçak, ABD'nin Irak'taki iki Amerikan üssüne füze saldırıları düzenlemesinden kısa süre sonra düşmüştü.
Uçağın düştüğü yerden olay sonrası paylaşılan görüntülerde uçağın paramparça olduğu görülüyordu.
Ukrayna dört ihtimali inceliyor
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelensky, uçağın İran füzesi tarafından vurulmuş olması ihtimalinin araştırıldığını söyledi.
Ukrayna Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi Başkanı Oleksiy Danilov ise uçağın havalandıktan birkaç dakika sonra düşmesini soruşturan ekibin, dört farklı teoriyi incelediğini açıkladı.
Oleksiy Danilov, bu ihtimalleri şöyle sıraladı;
Uçağın füzeyle düşürülmesi
Uçağın bir insansız hava aracıyla çarpışması
"Terör saldırısı"
Uçağın motorunun patlaması
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ise kazayla ilgili spekülasyon yapılmamasını istemişti.
Zelenskiy, İran'ın, Ukraynalı yetkililerin soruşturmaya müdahil olacakları konusunda kendilerişne güvence verdiklerini söyledi.
İran ise uçağın füzeyle vurulduğu iddialarını "psikolojik savaş" diye niteleyerek yalanladı.
İran hükümet sözcüsü Ali Rabiei, "Tüm çıkan haberler İran'a karşı yürütülen psikolojik savaşın bir parçası. Uçakta vatandaşı olan tüm ülkeler temsilcilerini buraya gönderebilir ve Boeing firmasını da kara kutu incelemelerine kaıtlmak üzere temsilci göndermeye çağırıyoruz" dedi.
İranlı yetkililer daha önce de uçağın havadayken alev aldığını ve geri dönmeye çalışırken yere çakıldığını açıklamıştı.
İran Sivil Havacılık Kurumu Başkanı Ali Abidzade, "Havalimanı bölgesinden ayrılmak için önce batıya dönen uçak, sorun çıkması üzerine sağa döndü ve havalimanına geri gelmeye çalışırken düştü" dedi.
Abidzade, görgü tanıklarının uçağın alev aldığını gördüğünü ve pilotun havalimanına dönmeye çalışmadan önce acil durum çağrısı yapmadığını söyledi.
İngiltere'den seyahat uyarısı
İngiltere de uçağın İran füzeleri tarafından vurulmuş olması ihtimali ve bölgede artan tansiyon nedeniyle, vatandaşlarına seyahat uyarısında bulundu.
İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab, İngiltere vatandaşlarının İran'a seyahat etmemesini tavsiye ettiklerini açıkladı.
Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada "Ayrıca İran'a giden ya da İran'dan kalkan uçaklara binmemeleri tavsiyesinde de bulunuyoruz" dendi ve düşen uçakla ilgili acilen tam kapsamlı ve şeffaf bir soruşturmaya ihtiyaç duyulduğu belirtildi.
'İlk bulgular ABD'ye gönderildi'
Ali Abidzade, ilk bulgularını Ukrayna ve Boeing'in merkezinin bulunduğu ABD'ye gönderdiklerini açıkladı. Bu bilgilerin İsveç ve Kanada'yla da paylaşıldığı açıklandı.
Uçakta 82 İran, 63 Kanada, 11 Ukrayna (mürettebat dahil), 10 İsveç, 4 Afgan, 3 Alman ve 3 İngiliz vatandaşı bulunuyordu.
Ukrayna'da uçağın düşmesi nedeniyle bugün bir gün ulusal yas ilan edildi.
Kazayı kim soruşturuyor?
Boeing ABD'de üretildiği için normal koşullarda herhangi bir uluslararası soruşturmaya ABD Ulusal Taşımacılık Güvenlik Kurulu'nun da dahil olması gerekiyor. Ancak bunun için kurulun, ilgili yabancı ülkenin iznini alması ve o ülkenin mevzuatına göre hareket etmesi zorunluluğu var.
Ali Abidzade dün uçağın kara kutusunun "ne Boing'e ne de Amerikalılara verileceğini" açıklamıştı.
Abizade, "Bu kaza İran havacılık kurumu tarafından soruşturulacak. Fakat Ukraynalılar da soruşturmaya katılabilir" demişti.