İki günlük ziyaret için Bakü’de bulunan Putin, Moskova’nın 2022’de Ukrayna’yı işgal etmesinden ve Bakü’nün Eylül 2023’te Dağlık Karabağ bölgesini geri almasından bu yana ilk kez Azerbaycan’a gitti.
Bakü’de Aliyev ile ortak bir açıklama yapan Putin, “Rusya’nın da başta Ukrayna olmak üzere krizlerle karşı karşıya olduğu herkes tarafından biliniyor. Ancak Rusya’nın son yıllarda bile Güney Kafkasya’daki olaylara tarihsel olarak müdahil olması, şüphesiz tarafların ihtiyaç duyduğu yerlerde bizim de yer almamızı gerekli kılıyor” dedi.
BBC Azerbaycanca servisinin Russ TASS haber ajansından aktardığına göre Putin, “Ermenistan-Azerbaycan sınırının çizilmesinde yardım” teklifinde bulundu.
Rus lider, “Azerbaycan ve Ermenistan arasında bir barış anlaşması imzalanması için bir şeyler yapabilirsek çok mutlu oluruz” dedi.
Putin, Bakü ziyaretinin ardından Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’la temasa geçerek “görüşmelerin sonuçlarını kendisine anlatacağını” söyledi.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı, da pozitif mesajlar verdi: “Yeni durum Güney Kafkasya’da kalıcı bir barışın tesis edilmesi için yeni fırsatlar yaratıyor”
Görüşme Rus basınında nasıl yer buldu?
Rusya devlet medyası TASS’a göre Putin, “Azerbaycan ve Ermenistan arasında bir barış anlaşması imzalanmasına ve sınırların belirlenmesine yardım etmekten memnun olacaklarını” söyledi.
Rus Izvestia gazetesi de Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov’un, Ermeni yetkililerle müzakere sürecine açık oldukları yönündeki sözlerine yer verdi.
Bayramov, Erivan’la ikili ve Rusya’nın ev sahipliğinde yapılacak görüşmelere hazır olduklarını belirtti. Son zamanlarda buna isteksiz olan tarafın Ermenistan olduğunu ekledi.
Bağımsız Azeri medyası, Putin’in pek çok bakanın yanı sıra Azerbaycan ziyaretine, Gazprom müdürü ile askeri ve ulaştırma konularında çalışan devlet birimlerinin başkanlarını da götürdüğünü yazdı.
Putin neden Azerbaycan’a gitti?
Rusya’nın Ukrayna işgalinin başlamasının ardından Batılı ülkelerin yaptırımları çerçevesinde ülkenin Avrupa’ya doğal gaz ihracatı durma noktasına geldi.
Gaz tedarikçilerini çeşitlendirmek isteyen Avrupa Birliği’nin Azerbaycan’dan ithalatı da arttı.
BBC Azerbaycanca servisine konuşan siyasi analist Fuad Şahbazov, Vladimir Putin’in Azerbaycan ziyaretinin temel hedeflerinin ekonomi ve enerji konularıyla bağlantılı olduğunu söyledi.
Şahbazov, ziyaret sırasında Azerbaycan ile Rusya arasındaki doğal gaz ticaretine ilişkin yeni bir belge imzalanabileceğini söyledi
Fuad Şahbazov, “Rus gazının Azerbaycan’a taşınması ve bunun yerine Avrupa’ya taşınan Azerbaycan gazının hacminin artırılmasına ilişkin bir belge imzalanabilir. Yani, Rus gazı iç pazar tedariği için kullanılabilir. Ayrıca, ekonomik işbirliğine ilişkin bazı belgeler imzalanabilir” dedi.
Şahbazov’a göre, bu ziyaretin bir diğer amacı da Rusya’nın Ermenistan-Azerbaycan barış sürecindeki konumunu güçlendirmek olabilir.
Putin’in ziyareti neden bu dönemde gerçekleşiyor?
Putin’in ziyaret sırasında Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki barış görüşmelerini gündeme getirmesi bekleniyordu.
Azerbaycan ve Ermenistan arasında son aylarda sınır belirleme ve barış anlaşması konularında doğrudan müzakereler yapılıyor. Ülkeler barış anlaşması imzalama isteklerini daha önce dile getirdiler.
Bakü ve Erivan, geçen haftalarda, Azerbaycan ve Nahçıvan’ı birbirine bağlaması planlanan “Zengezur Koridoru”yla ilgili bir maddeyi barış antlaşması taslağından çıkardı. Bu konu bir sonraki aşamaya bırakıldı.
Bakü ve Moskova, Rusya’nın bu koridoru kontrol etmesini istiyordu ancak Ermenistan buna karşıydı.
Ermenistan ve Rusya ilişkilerindeki pürüzler Eylül 2020’de başlayan İkinci Karabağ Savaşı’ndan sonra belirginleşti. Erivan, Rusya ve Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü’nün savaş sırasında kendisine yardım etmemesinden memnuniyetsizliğini dile getirdi.
Ermenistan’ın silah ve askeri eğitimi için Batı ülkelerine yönelmesi de Rusya’yı rahatsız etti. Moskova, NATO üyelerinin Ermenistan’a girmesini hoş karşılamıyor.
Rusya ve Ermenistan müttefik ülkeler olmasına rağmen Vladimir Putin Ermenistan’ı ziyaret etmiyor çünkü Ermenistan, Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC) kararlarının uygulanmasına ilişkin anlaşmaların bir üyesi.
Uluslararası Ceza Mahkemesi, 17 Mart 2023’te Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ukrayna savaşında savaş suçları işlediği iddiasıyla tutuklama kararı çıkarmıştı.
ICC’nin Putin’e yönelttiği suçlamalar arasında, Ukrayna’daki bazı çocukların yasa dışı şekilde Rusya’ya götürülmesi de yer alıyordu.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev Nisan ayında Moskova’yı ziyaret etmiş, iki lider son olarak Temmuz ayında Kazakistan’daki Astana zirvesinde bir araya gelmişti.
Azerbaycan ile Rusya 22 Şubat 2022’de iki ülke arasında işbirliğine ilişkin bildiri imzaladı.
İki gün sonra Rusya askerleri Ukrayna topraklarına girdi.