ABD Başkanı Biden bugün (15 Temmuz) Suudi Arabistan’ı ziyaret ediyor. Biden’ın gündeminde İsrail’le normalleşme kapsamında Suudi hava sahasının İsrail uçaklarına açılması, İran ile ortak mücadele, terörizm ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgali nedeniyle kriz durumunda petrol piyasası için ortak hareket etme gibi konu başlıkları var.
Joe Biden, 2020 başkanlık seçimleri sırasında Trump’ın Suudi Arabistan ile yakın ilişkisini sert bir şekilde eleştirmiş, bir başkan adaylığı münazarası sırasında Suudi Arabistan’ı “parya devleti” olarak tanımlamış ve Suudi muhalif gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın İstanbul başkonsolosluğunda Veliaht Prens’in emriyle öldürüldüğünü düşündüğünü belirtmişti. Biden, seçilirse Suudi Arabistan’a Amerikan silahlarının satılmayacağını, Yemen’de yürütülen savaşa destek verilmeyeceğini açıklamış, Suudi Arabistan’ın masum sivilleri öldürdüğünü dile getirmişti.
ABD Başkanı Biden’ın Suudi Arabistan özelinde en büyük seçim vaadi ise, Cemal Kaşıkçı cinayetinin faillerinin hukuk önünde hesap vermesi, Veliaht Prens’in bu cinayetten dolayı sorumlu tutulmasıydı. Fakat Biden, 2020 seçimlerini kazandıktan, özellikle de Ukrayna’nın işgali nedeniyle petrol konusunda Suudi Arabistan’ın desteğine duyulan ihtiyacın artmasından sonra seçim vaatlerini unuttu. Yemen Savaşı’na eleştiriler azaldı, Biden yönetimi açık seçim vaadine rağmen Suudi Arabistan’a silah satışına devam etti, Biden kendi partisindeki eleştirileri dahi dikkate almadı.
ABD Dışişleri Bakanlığı resmi raporunda Cemal Kaşıkçı cinayeti emrinin Veliaht Prens tarafından verildiğinin açıkça yazmasına rağmen Biden, Veliaht Prens’e yönelik bir yaptırım kararı almadı.
15 Temmuz’da Ortadoğu ziyareti kapsamında Biden, Veliaht Prens ile bir araya gelecek. Bu ikili görüşme Cemal Kaşıkçı’nın nişanlısı Hatice Cengiz tarafından eleştirildi: “Biden’ın seçim vaatleri farklıydı. Biden’ın benim ve Cemal için bir şeyler yapacağına inanmam için büyük bir umuttu. Fakat daha öncekilerden farklı davranacağına aynı şekilde davranıyor ve bölgedeki diktatörleri kucaklıyor. Benim için büyük bir hayal kırıklığı.”
ABD Başkanı Joe Biden’ın seçim dönemindeki yorumları nedeniyle Suudi Arabistan’ın kendisini geç tebrik ettiği, Ukrayna işgali sırasında telefonlarına çıkılmadığı, ziyaret taleplerinin uzun bir süre yanıtsız bırakıldığı ABD basınında dile getirilmiş, Biden’ın petrol fiyatlarının artışının durdurmak için Suudi Arabistan yönetimiyle ortak hareket etme zorunluluğu nedeniyle seçim dönemindeki vaatlerini ve sert eleştirilerini geride bıraktığı belirtilmişti. Biden kendisine yöneltilen “seçim vaatlerini unuttu” eleştirilerine İsrail’de düzenlediği bir basın toplantısında yanıt verdi ve Cemal Kaşıkçı konusunda tutumunun çok net olduğunu belirtti: “Her zaman insan haklarını gündeme getiririm ancak Kaşıkçı konusundaki görüşüm şu ana kadar hep açık oldu. Eğer Suudi Arabistan’da ya da başka yerde bunu anlamayan varsa bir süredir buralarda olmadıkları içindir.”
İkili görüşmelerde insan hakları konusunu da gündeme getireceğini açıklayan Biden’ın bu ziyaretten elde edeceği en somut kazanım, eğer başarılı bir süreç yönetilirse Suudi Arabistan’ı petrol üretiminin arttırılması konusunda ikna etmek ve İsrail ile Trump döneminde başlayan normalleşme süreci kapsamında yeni adımların atılmasını sağlamak olacak.