Erik Erikson, insanların psikososyal gelişimini ayrıntılı bir şekilde inceleyen bir psikologdur. Erikson’un gelişim kuramı, yaşamın farklı dönemlerindeki insan davranışlarını anlamak için kullanılır. Bu kuram, insanların doğumdan ölüme kadar olan yaşamlarının psikososyal evrelerini belirler. Bu yazıda, Erikson’un psikososyal gelişim kuramı hakkında ayrıntılı bilgi vereceğiz.
Erikson Kimdir?
Erikson, Almanya’da 1902 yılında doğmuştur ve Amerika Birleşik Devletleri’nde yetişmiştir. İlk olarak Montessori okulunda öğretmen olarak çalışmıştır. Daha sonra psikanaliz alanında çalışmalar yapmış ve Sigmund Freud’un öğrencisi olmuştur. Erikson, çocukların kişilik gelişimini inceleyen bir psikolog olarak tanınmıştır.
Erikson’un Psikososyal Gelişim Kuramı
Erikson, insanların psikososyal gelişimini 8 farklı evrede incelemiştir. Bu evreler, yaşamın farklı dönemlerindeki insan davranışlarını anlamak için kullanılır. Aşağıda bu 8 evre ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
Güven-Kişilik Evresi
Bu evre, doğumdan 18 aya kadar olan dönemi kapsar. Bu dönemde, bebekler dünyayı keşfetmeye ve ihtiyaçlarını karşılamak için insanlarla etkileşim kurmaya başlarlar. Bebeklerin güvende ve bakım altında hissetmesi önemlidir. Ebeveynlerin sevgi ve ilgi göstermesi, bebeğin güvenliği ve mutluluğu için önemlidir. Eğer bebekler bu dönemde güvende ve sevgi dolu bir ortamda büyürlerse, ileride kişiliklerinde güvenli ve iyimser bir yaklaşım sergilerler.
Özerklik-Uyumluluk Evresi
Bu evre, 18 aydan 3 yaşına kadar olan dönemi kapsar. Bu dönemde, çocuklar daha bağımsız hale gelirler ve kendi başlarına kararlar vermek isterler. Ebeveynlerin bu dönemde çocuklarının özerkliğini desteklemesi önemlidir. Ancak çocukların sınırları öğrenmesi de gereklidir. Ebeveynlerin çocuklarına sınırlar koyarak onların dünyayı keşfetmelerine yardımcı olması gerekmektedir.
Girişim-Beceriksizlik Evresi
Bu evre, 3-6 yaş arasındaki dönemi kapsar. Bu dönemde, çocuklar keşfetmeye devam ederler ve yeni beceriler öğrenirler. Ebeveynlerin çocuklarını desteklemesi ve başarılı olduklarında onları ödüllendirmesi önemlidir. Başarısız olduklarında ise cesaretlendirilmesi gerekmektedir. Bu dönemde çocuklar kendilerine güven kazanır ve becerilerini geliştirirler.
Çalışkanlık-Aşağılık Evresi
Bu evre, 6-12 yaş arasındaki dönemi kapsar. Bu dönemde, çocuklar okula gitmeye başlarlar ve sosyal çevreleri genişler. Çocuklar yeni beceriler öğrenirler ve hayatlarındaki deneyimlerle birlikte kendilerini geliştirirler. Ebeveynlerin çocuklarının başarılı oldukları konularda onları ödüllendirmesi ve cesaretlendirmesi önemlidir. Çocukların kendilerini başarısız hissettiği durumlarda ise desteklenmeleri gerekmektedir.
Kimlik-Kargaşa Evresi
Bu evre, 12-18 yaş arasındaki dönemi kapsar. Bu dönemde, gençler kimliklerini aramaya başlarlar. Kim olduklarını ve nereye gitmek istediklerini keşfetmeye çalışırlar. Bu önemli bir dönemdir çünkü gençler geleceklerini planlamaya başlarlar. Ebeveynlerin gençleri desteklemesi ve onların düşüncelerine saygı göstermesi önemlidir. Gençlerin kararlarını eleştirmeden önce onları dinlemeleri gerekmektedir.
Yakınlık-Uzaklık Evresi
Bu evre, 18-40 yaş arasındaki dönemi kapsar. Bu dönemde, insanlar romantik ilişkiler kurmaya ve ailelerini kurmaya başlarlar. Bu dönemde insanlar kendilerini bir birey olarak kabul ederler ve ilişkilerinde karşılıklı saygı ve anlayış önemlidir. Ayrıca iş hayatlarına da odaklanırlar ve kariyer hedefleri belirlerler.
Üretkenlik-Durgunluk Evresi
Bu evre, 40-65 yaş arasındaki dönemi kapsar. Bu dönemde insanlar kariyerlerinde zirveye ulaşır ve çocukları büyüyüp evden ayrılır. Bu dönemde insanlar topluma ve gelecek nesillere katkıda bulunmak isterler. İnsanların bu dönemde sosyal aktivitelerle ilgilenmeleri ve kendilerini geliştirmeleri önemlidir.
Bütünlük-Çaresizlik Evresi
Bu evre, 65 yaş ve üstü dönemi kapsar. Bu dönemde insanlar emekli olur ve yaşamlarının sonuna doğru yaklaşırlar. Bu dönemde insanlar hayatlarına bir anlam vermek isterler ve hayatlarından memnun olup olmadıklarını düşünürler. İnsanların bu dönemde geçmişleriyle barışık olmaları ve yaşamlarını anlamlı bir şekilde geçirmeleri önemlidir.
Erkison psikososyal gelişim kuramı, insanların yaşamları boyunca farklı evrelerden geçtiğini ve bu evrelerin her birinin kendine özgü zorlukları olduğunu belirtmektedir. Bu kurama göre, her evre insanların kişiliklerini ve dünya görüşlerini şekillendirir. Ebeveynlerin çocuklarına her evrede destek olmaları ve onların ihtiyaçlarını karşılamaları önemlidir. Ayrıca, insanların yaşamlarının farklı evrelerinde karşılaşacakları zorluklara hazırlıklı olmaları ve bu zorluklarla başa çıkabilecek becerileri geliştirmeleri gerekmektedir.