Mayıs’ların birinde, 56 yıl önce, teyzemlerin tiyatro grubu Eskişehir’de ‘Etnan Bey Duymasın’ adlı oyunu sahnelerken ve başbakan da o gece oyuna ‘teşrif edeceğini’ bildirmişken, darbe olur.
Çok küçüktüm, zor hatırlıyorum, ancak anne ve baba tarafında herkes CHP’li olsa da, dönemin siyasi yalanlarına inanmadıklarını hatırlıyorum, Menderes’in asılma haberini kahvaltı masasında radyonun ‘sabah ajansında’ duyduğumuzda, annemin ağladığını unutamıyorum…
Teyzemin anıları şıngırdaklıydı, bir oyuncuydu ve hayatın gül-generaliydi bizim için, ne yaşamış ve anlatmışsa harikaydı. Darbe olup, ‘Etnan Bey Duymasın’ oyunu yerine ülke sahnesine ‘İhtilal!’ trajedisiyle asker çıkınca, bu siyasi oyun bizimkileri batıracağından, grup Istanbul’a dönmek zorunda kalır , o dönüşün hikayesi de ayrı, valinin yerine oturan komutanla eniştemin düetini birgün anlatayım size…
Grup döner, iflastan kurtulur, sahnedeki ötekiler dönmez, hatta bu oyun ara sıra sahnelen meye başlar, onar yıl arayla, nasılsa oyun da ,fon ve oyuncular da aynı, replikler ezberde…
Darbe on yıl arayla iyidir , sık olursa, ki olmuştur, tutmaz, muhtıralarla sarkarsa süner, işe yaramaz…Darbedilenler de öğrendi işin mantığını görüyor musunuz?
Grup iyi, oyun komedi, ancak seyirci iki tür; duhuliyede halk, locada CHP ve malumunuz .
Locadakiler ne sanattan anlar ne demokrasiden ne millet iradesinden, iyi oyunu yuh’lar, salonu boşaltır, tabii siyaset el işareti, küfür , kan suflesinde bu kadar dökülmemektedir, hoş ne vakit dörme döküm olunmadı?Şimdi perperişan olanlar o zaman yalnızca perişandı, ama, mantık ibreleri gene darbeden yana. Şimdi ar perdesi yırtılanlar, perişanlıklarının başına per vurgusu eklediler, farkında olduklarını hiç sanmadığımız kadar perperişan oldular.
Teyzem ilk darbe sırasında Eskişehir’deki anonsları anlatırdı, ses vurgusuyla:
’ Hükümet üyeleri ve yandaşlarının sınırdışına kaçarken yakalandıklarını, yanlarında altın ve para dolu 12 uçağı da götürmekte olduklarını…Dikkat, dikkat! Menderes ve Bayar tevkif edilmiştir. DP.lilerin ihbar edilmesi ve kaçmalarına mahal vermeden tutuklayabilmemiz için yardımınız ve gereği emrolunur…’
Gruptakiler anonsçunun atmasyonculuğuna gülmüş olmalı. Sıkılan palavraya.
Darbeci Milli Birlik Komitesinin yayınladığı yalan bildirilerden ancak okuma yazmayı sökünce, yıllar sonra haberdar olduk, biz yaşı tutmayanlar. Hükümet muhalifleri, üniversite gençliğini öldürmüş cesetleri saklamıştı.
Hayvan yemi yapılan, kuyulara atılan, kıyma makinalarında çekilen bu demokrasi şehitlerinın yalan haberleri toplumu tepe sersemi etmişti.
Bu oyunu kim yazdıysa acemiydi, kötü yazardı, dahası aptaldı…
Seyircilerin çoğu, oyun yazarlarından akıllıydı, acıklı olan da buydu .
İlk darbeyle hepimiz ve koca ülke, sağa çeken araba gibi , sağa doğru yalpalayarak yoluna devam etti.
Daha doğrusu önce motor istop etti, uzun süre yerimizde saydık, sonra arkadan ittirerek yürütüldü, akü de bitmişti, su da kaynatmıştı demokrasi arabası ve zaten sürücü CHP olunca daima sağa çekmişti ve çekecekti, bir var ki, asıl çeken her zaman ve hep halk olmuştu…
Elbet halkın kucakladığı siyasi lider, yani halkın adamı da çekiyordu, hem kendine yapılanlardan hem hizmet yolunda kendinden sebep halkına çektirilenlerden…
Bunu , gene Mayıs’ta sahneye konan Aydemir ihtilalinde teğmen olan amca oğlumla, yıllar sonra çok konuştuk.
21 Mayıs’ta Aydemir’in birbuçuğuncu ihtilalinde, Ankara radyosunu ele geçirmeye tankla giden Savaş Kilimci, hareket bozguna düşünce götürüldükleri Genelkurmay binası zemin katında bazı subayların gene subaylarca darb edildiğine tanık olmuş, bunu gören bir başkası, bir komutan kükremiş:
‘Subay subayı döver mi, ayıptır, bırakın! Darbe yaptıysa çeker cezasını!…
Bunu diyen, dikkat buyurun, ufuktaki son darbenin aktörüdür, netekim, Kenan Evren!
Ergeneral…
Oyun içiçe sürüp giden berbat bir oyun…’Habire İhtilal’, tiyatromuz iftiharla sunar!
Amcaoğlum, memleketimizdeki bordrosuz ve omuzu yıldızsız epeyce erkeğin taşıdığı ünvanla: Morgeneral. Sürüklenmek dışında yapabileceği şey olmayan darbelere elbette karşı.
Gülgeneraller, Ergeneraller, Morgeneraller yatağı canım ülkem…
Allah seni kurtarıcılarından, Mayıs darbelerinden, Kanlı Nigar’lardan ve CHP’den korusun…