İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu Pazartesi günü yeni Mimar Sinan Meydanı projesi için Üsküdar’ı ziyaret etti.
Meydan için açılan proje yarışmasının Şampiyonlar Ligi karmasını andıran juri üyeleri de İmamoğlu’na eşlik etmişti.
Yarışmanın jurisinde Türkiye’nin önde gelen mimarlarından Uğur Tanyeli, sanat tarihçisi Baha Tanman, tarihçi Cemal Kafadar, tarihçi Gülru Necipoğlu, sanat tarihçisi Nurhan Atasoy, ünlü mimarlar Emre Aralot, Han Tümertekin gibi isimler yer alıyor.
Üsküdar Belediye Başkanı Hilmi Türkmen’in de katıldığı gezide İmamoğlu juri üyeleriyle Üsküdar sahilini ve meydanını yerinde inceledi.
Mimar Sinan Meydanı projesi, önceki İBB yönetiminin “kentsel tasarım” teması altında 2016’da başlattığı Üsküdar Projesi’nin devamı.
Fakat o proje, 1580 yılında Mimar Sinan tarafından yalı camisi olarak yapılan ve vakfiyesinde de bu özelliğinin muhafazası istenen tarihi Şemsipaşa Camii’nin önüne dolgu yapılmasını içeriyordu. Dolgu için denize çakılan kazıklar caminin duvarlarında çatlaklara neden olunca proje büyük tepki çekmiş, cami önünde gösteriler düzenlenmiş ve çalışmalar durdurulmuştu.
Bu sefer de Üsküdar Belediyesi bastırıyor
Üç yıl önce halkın baskısıyla durdurulan projenin Pazartesi günü Üsküdar meydanında birlikte incelemelerde bulunan İmamoğlu ve Üsküdar Belediye Başkanı Hilmi Türkmen’in görüşmesinde tekrar gündeme geldiği, caminin önüne beş metrelik bir dolgu alanı yapılması projesinin yeniden raftan indirildiği iddia ediliyor.
Üsküdar’daki meydan projesinin proje yarışmasını da düzenleyen İBB’ye bağlı İstanbul Planlama Ajansı’nın (İPA) Yarışmalar Koordinatörü Mimar Ömer Yılmaz Twitter’dan bu haberlere tepki gösterdi.
Üsküdar Belediyesi’nin İBB’ye baskı yaptığı duyumunu paylaşan Yılmaz, Hilmi Türkmen’e hitaben “Yanlış olur Başkanım” dedi, doldurulması planlanan bölgeyi kırmızıya taranmış bir şekilde gösterdi.
Şemsi Paşa Camii, Mimar Sinan’ın inşa ettiği, banisi (yaptırıcısı, kurucusu) Şemsi Ahmet Paşa’nın uğruna kendi yalısını yıktırdığı bir yapı olarak biliniyor. Eski İstanbul görüntülerinde Üsküdar sahilinin silüetinin önemli bir parçasını oluşturan camii, 1970’lerde yapılan Üsküdar sahil yolunun önünde, denizin yanında kalmayı başaran nadir tarihi eserler arasında.
16. Yüzyılda yapılan bu tarihi eser, 1960’larda İstanbul’da çekilen renkli yabancı filmlerde de yapımcı ve yönetmenlerin ilgisini çekmişti.
Bugün Üsküdar Evlendirme Dairesi ve Nevmekan’ın denize baktığı hizada bulunan tarihi eserle ilgili mimar ve tarihçiler, bu tür yapıların denizle doğal bağlantılarının koparılmasının hem eserin sağlığına hem de tarihi hüviyetine zarar vereceğini vurguluyor.
2017’deki deniz dolgusu girişimine tepki gösterenlerden biri de tarihçi İlber Ortaylı’ydı:
“Burayı genişletecekler, sonra oturup çay içecekler herhalde. Buraya kazık çakılacaksa Mimar Sinan’ın zamanında âlâsı çakılırdı. Niye Mimar Sinan denizi doldurmamış da sen dolduruyorsun?”
Tepkilere rağmen dolgu cami alanına kadar geldi
2017’de kamuoyu tepkisiyle geri adım atılsa da, sahilin diğer kısımlarında yapılan dolgu aslında Şemsi Paşa Camii’nin hizasına kadar taşmış durumda. Ömer Yılmaz, şantiye ortasında kalan caminin şimdiki ve üç yıl önceki uydu görüntülerini karşılaştırdı.
Günümüz. Deniz dolgusu Şemsi Paşa Camii’nin orta hizasına gelmiş durumda.
Son cemaat yeri kapatılmış, revak yapılmış
Denizden fethedilmeye çalışılan yapıya, bir de pandemi sürecinde revak eklendiği ortaya çıktı. Üç yıl önceki Şemsipaşa Camii projesine Twitter’da karşı çıkan @carnafauna hesabı son cemaat yerinin camekânla kapatıldığını fotoğrafladı:
1930 yılına ait Pertivitich haritasında bir meydan ve arkada bir bostanın görüldüğü yerden bugün yol geçiyor ve çeşitli binalar yer alıyor. 2017’de bölgeyi yeniden meydan haline getirme fikrini hayata geçirmeye çalışan önceki dönem İBB yetkilileri, mevcut alanı boşaltmak yerine denizde dolgu yapmayı planlamıştı.
görseller: @seda_ozen