Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 4. Antalya Diplomasi Forumu (ADF) kapsamında ‘Küresel Sınamalar ve Türkiye’nin Görünümü’ başlıklı sunum yaptı. Küresel ekonomik politika belirsizlik endeksinin şu anda en yüksek seviyede olduğuna işaret eden Şimşek, ticarette korumacılığın bunu etkileyen temel faktör olduğunu söyledi.
Şimşek, ticarette korumacılığın küresel krizinden sonra ortaya çıktığını ve 2009’dan bu yana 11 kat arttığını dile getirerek, “Türkiye, ticaret korumacılığından ne kadar etkileniyor? Bu noktada nispeten daha güçlüyüz. Diğer ülkelerle kıyaslandığında büyümenin ve refahın devam ettirilmesinde ihracata bağımlılığımız daha düşük. Nihai tüketim harcamaları ve yatırımlar, Türk ekonomisinin temel lokomotifi. Türkiye korumacı politikalara karşı yönünü bulmada emsallerine göre daha iyi noktada” diye konuştu.
“Dalgalanmalar bittiğinde Türkiye çok daha iyi noktada olacak”
Türkiye’nin bölgesinde önemli bir imalat üssü olduğunu, bu nedenle bağlantılılığı (ulaştırma koridorlarını) bölge içerisinde geliştirmek için yatırımlar yapıldığını belirten Şimşek, Türkiye’nin Orta Koridor’un bir parçası olduğunu, yeni Kalkınma Yolu’nun kurulması çabalarına da iştirak ettiğini anlattı. Bağlantılılık, barış, güvenlik ve refah konusunda bölgede yatırım yapmaya devam edeceklerini vurgulayan Şimşek, bunun en büyük faydasını yine Türkiye’nin göreceğini söyledi.
Şimşek, bir başka önemli küresel meselenin ise küresel borçluluğun artması olduğunu ifade ederek, “Diğer ülkelere göre gayrisafi yurt içi hasılamıza oranla borçluluk oranımız daha düşük. Yani bu şu demek, finansal piyasalardaki dalgalanmalar bittiğinde Türkiye, sağlam yapısal temelleri sayesinde çok daha iyi noktada olacak” diye konuştu.
“Kendimizi üretmeye adadık”
Yapay zekanın, üretkenliği artırmak ve desteklemek için potansiyeli olduğunun altını çizen Şimşek, yapay zeka altyapısına kritik yatırımlar yaptıklarını, gelecek birkaç sene içinde Türkiye için dönüm noktası olacağını söyledi. İnovasyon ekosistemini desteklemenin önemine değinen Şimşek, geçen yılın küresel inovasyon endeksine göre üst-orta gelirli ülkeler arasında Türkiye’nin, Çin ve Malezya’nın ardından üçüncü en inovatif ülke olduğunu dile getirdi.
Şimşek, dünyadaki küresel güçlükleri anımsatarak, “Bizimle benzer noktada olan ülkelere kıyasla pozisyonumuz daha iyi ya da nispeten risklere görece daha dirençliyiz. Dirençliliğimize yatırım yapmayı da sürdüreceğiz. Volatilite, belirsizlik, muğlaklık, bunlar hüküm sürüyorsa yapabileceğiniz en güzel şey dış şoklara karşı dirençliliğinizi artırmaktır. Biz de tam bunu yapıyoruz” değerlendirmesinde bulundu.
“Beklentilerde sınırlı bir kötüleşme olabilir”
Yapısal dönüşümleri hayata geçireceklerini, böylelikle yüksek üretkenlik ve rekabetçiliği elde edebileceklerini anlatan Şimşek, şöyle devam etti: “Enflasyon düşüş gösteriyor, düşecek, düşmeye devam edecek. Enflasyonu düşürmek için geniş kapsamlı bir politika setimiz var. Programımıza bağlıyız, kararlıyız. Burada ciddi bir politik kararlılık, siyasi destek de söz konusu. Enflasyon düşecek. Son zamanlarda yaşanan piyasa çalkantılarının enflasyon programımız üzerinde etkisi olup olmadığını sorgulayabilirsiniz. Dezenflasyon devam edecek. Beklentilerde sınırlı bir kötüleşme olabilir. Liradaki zayıflama sınırlı kaldı. Bu belki enflasyonu biraz yukarıya doğru itebilir ancak bunun geçiş etkisi zayıf kalacak. Neden? Çünkü, iç talep daralıyor. Ayrıca, başka bir telafi unsuru daha ortaya çıkıyor. Bu telafi de zayıflayan petrol fiyatlarından gelecek. Çünkü petrol fiyatları tarife açıklamalarının arkasından çok ciddi şekilde düştü. Petrol fiyatlarındaki düşüş, enflasyon beklentilerindeki sınırlı kötüleşmeyi ve liradaki zayıflığı bir şekilde dengeleyerek olumsuz etkileri sınırlayacak. Dolayısıyla net etkinin dezenflasyonist olmasını bekliyoruz.”
“Buraya tesadüfen gelmedik”
Cari açığı azaltabilmelerinin en önemli konularından biri olduğunu, bu noktada yapısal anlamda da cari fazla verecek hale geçebilmesi gerektiğini kaydeden Şimşek, şu ifadeleri kullandı: “Geçtiğimiz yıl altın ithalatını çıkartırsanız bizim cari fazlamız var ve büyümeyi de orta düzeyde tutabildik. Türkiye’yi sağlıklı bir büyüme rotasıyla aynı zamanda cari açık vermeyeceği bir hale getirmeyi hedefliyoruz. Buraya tesadüfen gelmedik. Son birkaç yıl içindeki zorlu çalışmanın sonucunda başarı sağlandı. Cari açıkla mücadelede yapısal adımlara da hız kazandırarak bu sorunu çözmek istiyoruz..”
“Ekonomik faaliyet ılımlı seyrediyor”
Ekonomik büyümeye ilişkin de değerlendirmelerde bulunan Şimşek, şöyle devam etti: “Finansal koşulların sıkılaştığı ve dış talebin zayıfladığı bir dönemden geçiyoruz. Piyasalardaki volatilite, algının bozulmasına neden olabilir. Bu gelişmeler, ekonomik faaliyetin ılımlı seyretmesine ve büyümenin yavaşlamasına yol açıyor.”
Şimşek, kur korumalı mevduat hacminin 144 milyar dolar seviyelerinden, 20 milyar dolar civarına indiğini belirterek, “Risk primi, Türkiye dahil tüm gelişmekte olan ülkelerde yükseldi. Ancak programa başladığımızdan bu yana Türkiye’nin risk primi, diğer gelişmekte olan ülkelerden çok daha fazla düştü.” diye konuştu.
“Fiber kapasitemizi artıracağız”
Türkiye’nin imalat sanayi katma değerinin, kişi başına gelirine kıyasla nispeten yüksek olduğuna işaret eden Şimşek, imalatın ağırlıklı olarak orta, orta-düşük ve orta-yüksek teknoloji düzeyinde yoğunlaştığını anlattı. Şimşek, imalatta yüksek teknolojili ürünlerin payını artırmak için HİT-30 programını başlattıklarını anımsatarak, 2030 yılına kadar bu programla 8 alanda 30’dan fazla öncelikli yatırıma odaklanılacağını söyledi.
Dijital altyapıyı geliştirdiklerini vurgulayan Şimşek, “Fiber kapasitemizi artıracağız. 5G’ye yatırım yapıyoruz. Büyük ölçekli veri merkezleri kuruyoruz. Ulusal bir GPS oluşturacağız. Nükleer enerjiye yatırım yapıyoruz.” dedi. Şimşek, savaş sonrası yeniden yapılanma süreçlerinden Türkiye’nin fayda sağlayacağını belirterek, “Çünkü küresel müteahhitlik işlerinde Çin’den sonra geliyoruz ve bu anlamda çok önemli oyuncuyuz. Barış sağlandığında, bölge ülkelerinin yeniden inşasında önemli rol oynayacağız.” değerlendirmesinde bulundu.
Katılımcıların sorularını yanıtladı
Sunumun ardından Bakan Şimşek, katılımcıların sorularını yanıtladı. Şimşek, ticarette korumacılığın Türkiye’yi ve ekonomi politikalarını nasıl etkileyeceğine ilişkin soruya “Bizim görmek istediğimiz aslında yine kural temelli, açık, çok taraflı ticaret çerçevelerine geri dönülmesidir. Biz dünyada bunun yaşandığını görmek isteriz ama bu yakın gelecekte çok da olası gözükmüyor.” yanıtını verdi.
Son zamanlarda tarifelerin artırıldığına işaret eden Şimşek, şunları kaydetti: “Daha dikkatli olacağız. Daha dengeli yol almaya çalışacağız. Ticaret savaşının kazananı olmaz. Bütün taraflar kaybeder. İşte bu yüzden de serbest ticarete inanıyoruz. Gelişmeleri takip edeceğiz. Bütün senaryoları değerlendirmeye alacağız ve duruma göre hareket edeceğiz.”