Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin güneydoğusundaki Lualaba eyaletinde bulunan Kalando kobalt madeninde cumartesi günü yaşanan köprü çökmesi en az 32 madencinin ölümüne yol açtı. Yerel yetkililere göre facia, yetkisiz madencilerin maden sahasına zorla girmesiyle başladı. Devlet madencilik ajansı SAEMAPE, bölgeyi koruyan askerlerin ateş açtığını ve madencilerin panik içinde kaçarken kendi yaptıkları köprünün üzerine yığılması sonucu yapının çöktüğünü bildirdi. Askeri yetkililer iddialara yanıt vermedi.
Olay yerini ziyaret eden gazeteci Olivier Kayumba, yaralı madencilerden ikisinin kurşun isabeti aldığını, birinin uyluğundan diğerinin ise elinden vurulduğunu söyledi. Yerel yönetici Roy Kaumba Mayonde ise ölümler arasında kurşun yarası olmadığını belirtmekle yetindi ve maden şirketlerinin “bu tür yasadışı baskınların sık sık kurbanı” olduğunu ifade etti. İnternette dolaşan, ancak doğrulanmamış görüntülerde çamura saplanmış cesetler ve çevrede toplananların dehşet içinde izlediği sahneler görülüyor.
Kalando tesisi, küresel teknoloji sektörünün kalbini oluşturan kobalt arzının merkezinde yer alıyor. Kongo Demokratik Cumhuriyeti, elektrikli araçlardan akıllı telefon bataryalarına kadar modern ekonominin temelinde bulunan kobaltın dünya üretiminin yüzde 70’inden fazlasını sağlıyor. Bu muazzam kaynak, ülkenin doğusunda otuz yıldır süren çatışmanın da başlıca dinamiklerinden biri.
Kobalt çıkarımı uzun süredir Apple, Tesla ve Microsoft gibi büyük teknoloji şirketlerini zor durumda bırakan insan hakları ihlali iddialarıyla gündemde. Geçtiğimiz Aralık ayında Kongo hükümeti, zorla çalıştırma yoluyla çıkarılan ve uluslararası tedarik zincirleri üzerinden aklanan minerallerin Apple’ın üretim süreçlerinde kullanıldığını öne sürerek şirkete dava açmıştı. Bu dava, zaten yıllardır çocuk işçiliği ve kontrolsüz çalışma koşullarına ilişkin eleştirilerin hedefinde olan küresel teknoloji devleri üzerindeki baskıyı artırdı.
Kongo’da 1,5 ila 2 milyon kişinin çalıştığı denetimsiz, zanaat tipi madencilik sektörü; yoksulluğun, devlet denetimsizliğinin ve küresel talebin arasında sıkışmış durumda.