Toplumdaki şiddet ve adaletsizlik eğilimlerine karşı ilk akla gelen önlem cezaların artırılması ve yaptırımların caydırıcı olması. Oysa daha kökten bir yolu olmalı mücadelenin. Başkasına zarar verme hukukunu hiçe sayma duygusunun kaynağına inince ne kadar erken yaşlarda oluştuğu ortaya çıkıyor. Çocuğuna bir tokat atıldığını ya da arkadaşından kötü muamele gördüğünü işiten bir veli hızla okula gelip duruma el koyabiliyor haklı olarak. Fakat okul idaresi tarafından başka çocuklara zarar verdiği gerekçesiyle görüşmeye çağrıldığında daha ağırdan alıyor yetişkinler. Başkasının hakkını çiğneyen bir çocuğa sahip olmak daha küçük bir problem kimilerine göre.
Şiddetin, tacizin, aşağılamanın ve aşağılanmanın temelinin atıldığı okul sıralarındaki bu “akran zorbalığı” “bullying” dünyada başlığıyla birçok araştırmanın konusu. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri’nden hocaların Tubitak desteğinde öğretmen öğrenci ve veliler için hazırladıkları çalışmada öğrencilerin en az dörtte birinin şiddete maruz kaldığını saptamaları düşündürücü.
* * *
Fiziksel şiddet olarak tanımlananlar arasında itme, dürtme, tekmeleme, tükürme, vurma, ısırma, kulak çekme, tekme ya da çelme, kesici ya da delici aletle saldırma, oturacağı yere sivri cisim koyma ve daha niceleri var. Sözel şiddet içinde ise boy, kilo, diş yapısı, ten rengi gibi bedensel özelliklerle alay etmekten tutun, tehdit, küfür, lakap takmaya kadar birçok acımasız kötülük. Sonra sosyal şiddet olarak tanımlanan dışlama, oyuna almama, grup dışında bırakarak yalnızlığa itme, konuşmama, diğer öğrencilerin onunla konuşmasını engelleme, hakkında dedikodu çıkarıp iftira atma, haksız şikayetlerde bulunma. Cinsel şiddet de azımsanmayacak durumda. Elle ya da sözle sarkıntılık, cinsel çağrışımlı sözcüklerle imalarda bulunma, hakkında cinsel içerikli söylentiler yayma, elbisesini kaldırma hatta tecavüz. Eşyalara şiddet de ayrı bir azap kaynağı; eşya ve yiyeceklerini zorla alma, para ya da eşyalarını çalma, haraç alma, zorla bir şeyler ısmarlatma, eşyalarını izinsiz kullanma, defter ya da kitaplarını karalama, yırtma, ödevine zarar verme.