Vahap Coşkun
Kendi tekerine çomak sokmak (*)
Lig başlarken 2020’nin İngiltere’de Liverpool, Türkiye’de de TS için “o sene” olmasını diledim.
Kürt meselesi ve Gelecek Partisi (*)
Gelecek Partisi, ülkedeki her kültürü, dili, inancı ve geleneği milletin ortak bir mirası olarak saygıdeğer kabul ediyor. Bütün kimliklerin kültürel miraslarını koruma ve kültürlerini geliştirmelerini bir insan hakkı olarak değerlendiriyor ve devlet tarafından desteklenmesini savunuyor.
İki Ziya (3) Dinmeyen yara: Kürtler (*)
“Yeni Türkiye artık Anadolu’da yeni hiçbir milliyetin muhaceret tarikiyle tesisine müsaade edemez. Yeni Türkiye’ye gelecek gayri Türkler ancak Türkleşmek ve Türklüğü temessül etmek arzusuyla gelebilirler.”
Geçmiş ve “Gelecek” (*)
Diğeri ve daha önemlisi, Davutoğlu’nun bir buzu kırmasıdır. O, devâsâ olanakları elinin altında tutan bir iktidar partisinden koptu. Yokluklara ve tahrip gücü yüksek bir iktidara karşı Davutoğlu, en yalın anlamıyla siyaset yaptı. Yani konuştu. Bir koçbaşı işlevi gördü. Dokunulamaz sanılana dokundu, “yapamazlar, cesaret edemezler” denileni yaptı. Dindar-muhafazakâr camia üzerindeki AK Parti tekelini kırdı.
İki Ziya (2) “Mehmet Ziya” ve “Ziya Gökalp” (*)
Başlangıçta derdi Osmanlı’nın birliği olan ve Osmanlıcı bir perspektife sahip olan Gökalp, giderek coşkulu bir Turan savunucusuna dönüşür. Artık onun için “Düşmanın ülkesi viran olacak, Türkiye büyüyüp Turan olacak”tır.
Davutoğlu’nun “hodri meydan”ı (*)
Yolsuzluk, AK Parti’nin en zayıf halkası. Yoksulluk, yolsuzluk ve yasaklarla mücadeleyi şiar edinerek yola çıkan bir parti, bugün -- her üç Y’de de, ama -- özellikle yolsuzlukta sınıfta kalmış durumda. Eski yol arkadaşlarını rakip oldular diye yolsuzluk üzerinden vurmaya çalışmak, en büyük zararı AK Parti’ye verecektir.
Kürtler ve yeni partiler (*)
HDP, 2015’de yükseldiği çizgiyi genel itibariyle korusa da, siyaset üretmekte çok ciddi bir sıkıntı yaşıyor. 2015’te edindiği kimlik örseleniyor; bir umut hareketinden bir inat hareketine dönüşüyor. AK Parti açısından da durum parlak görünmüyor. AK Parti’nin Kürt meselesini haklar ve demokrasi ekseninde çözebileceğine olan inanç tükeniyor. Otoriterleşme hız kazanıyor.
İki Ziya (1) “Başı kurşunsuz Ziya” ve “başı kurşunlu Ziya” (*)
Rıza Nur: “Kürtler meselesi beni üzüyor. Bir şey yok ama bir gün milli dâvâya kalkacaklar. Bunları temsil (asimile) etmek lâzım. Tetkikata başladım.”
Yeni partiler için siyaset zemini (*)
Türkiye giderek normal olandan uzaklaşıyor ve normalleşmeden kaçınıyor. Bunun nedeni, AK Parti-MHP ittifakının normal şartlarda iktidarlarını koruyamayacaklarını düşünmeleri. Tersinden söylemek gerekirse, Cumhur İttifakı iktidarını olağanüstülüğün devamına bağlamış durumda. Bunun için iktidar medyasında, olağanüstü koşulların sürdüğünün propagandası yapılıyor. Olağan dışılığı olağan kılan bir iktidar dili kullanılıyor ve toplum hep bir teyakkuz durumunda tutulmaya çalışılıyor.
Bir iç güvenlik tehdidi (*)
Maalesef İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun ne böyle bir hassasiyeti var, ne de böyle bir sorumluluk bilinci. Tersine, oturduğu koltuğun kendisine şahsi bir güç verdiği zannıyla bağırıp çağırmayı, muhataplarına parmak sallamayı ve kabul edilemez bir dille onlara saldırmayı marifet biliyor.
Sine-i Millet (*)
Bu gibi radikal kararları halka benimsetmek zordur. Siyasi tansiyon yükseldiğinde akla hemen bu öneri gelir. Ama gerek netice üretmeleri ve gerek halk nezdinden kabul edilmeleri bakımından değerlendirildiğinde, böylesine keskin hamleler büyük oranda risk içerir.
Elde var “zaman” (*)
Evvelâ Türkiye’nin Suriye’ye ilişkin istemlerinin hiçbiri karşılık bulmadı. ABD’nin bütün karar vericileri SDG ile çalışmaya devam edeceklerinin altını çizdiler. Trump, bir kez daha Mazlum Abdi ile çalışmaktan duyduğu memnuniyeti kameralar önünde ifade etti. Güvenli bölge konusunda da ABD mevcut pozisyonunu korudu; Türkiye’nin arzusu dâhilinde bir değişikliğe yeşil ışık yakmadı.
Kemalizm yeniden şahlanırken (*)
AK Parti demokraside geri vitese taktı, hukuku etkisizleştirdi ve iktidarı kişiselleştirdi. Yeni Türkiye iddiasından vazgeçince, geçmişte radikal bir şekilde karşı çıktığı davranışları sergilemeye başladı ve en güvenilir liman olarak gidip Kemalizme demir attı. Artık CHP’den bile daha Atatürkçü olduğunu savunan bir AK Parti var.
Soçi’den sonra SDG (*)
Yine de SDG hâlâ sürecin önemli bir aktörü ve elinde iki önemli koz var. Kozlardan biri, diri bir silahlı güce sahip olmasıdır. Diğer koz ise, petrol sahalarındaki hâkimiyetidir.
Soçi’den sonra Türkiye (*)
Mevcut şartlar altında, Türkiye’nin düşündüğü büyüklükte bir bölge oluşturması ve Suriyelileri oraya göndermesi mümkün görünmüyor. Zira ciddi bir demografik mühendislik anlamına gelecek bu düşünceye uluslararası camia karşı çıkıyor. Batı’yı kapıları açmakla tehdit etmek de sonuç alıcı bir siyaset gibi görünmüyor. Ama daha mühimi, Rusya ve Esed rejiminin de buna kapalı olmasıdır.
Ateşe benzin döken akıl (*)
Hâlihazırda iktidara yön veren bir akıl var. Bu akıl, Kürt meselesini demokratik araçlarla çözmeyi, temel hak ve özgürlükleri korumayı, seçilmişlere ve seçmen iradesine sahip çıkmayı, siyasi kanalları ve müzakereyi önemsemeyi “liberal yanılgı” olarak kodluyor.
Tehlikeli yalnızlık (*)
Esed’in Fırat’ın doğusuna ilişkin iki amacı vardı: ABD’nin oradan çıkması ve SDG’nin kendisiyle anlaşmaya mecbur kalması. Türkiye yaptığı operasyonla Esed’in iki amacının da gerçekleşmesine katkıda bulundu. Rejim, tek bir kurşun sıkmadan kendisi için çok büyük önem taşıyan topraklara geri döndü ve eli zayıflamış SDG karşısında daha güçlü bir pozisyonda masaya oturdu.
Fırat’ın doğusuna operasyon: Belirsizlikler ihtimaller
“Kürtler ve Türkler birbirlerinin doğal düşmanı” diyecek kadar bölgeden haberdar, “Bir tarihçi onların birbirleriyle yüzyıldır savaştığını söylüyor” diyecek kadar tarihe vakıf bir Amerikan başkanı var! Meseleye bu kadar uzak olunca, beyanatları da iç politik dengelere ve aldığı tepkilere göre biçimleniyor.
Barış arayışı ve medyanın sorumluluğu
Küreselleşme, her sahayı olduğu gibi, medyayı da etkiledi. İnternet sayesinde iletişimin küreselleşmesi, ilk önceleri iyimser bir havanın doğmasına sebep oldu. Buna göre internet, devlet müdahalesinin olmadığı (ya da sınırlı olduğu) ve rasyonel tartışmanın yapılacağı bir mekân olacaktı. Ne var ki işler beklendiği gibi gitmedi, iyimserlik dağıldı ve bu kez de dozu yüksek bir kötümserlik egemen oldu.
CHP’nin tarihi fırsatı (2): Avantajlar
Hülasa madalyon iki taraflı: Bir tarafta bütün alet- edevatı devreye sokmasına rağmen Kürt meselesinin hal yoluna sokamayan bir devlet var; diğer tarafta ise, güçlerinin sınırlarını gören Kürtler. Hem çözülmesi gereken bir sorun var hem de talepleri gerçekçi bir zemine oturtma mecburiyeti. Tarafları aşırılıktan arınmaya zorlayan bu vaziyetin, CHP için yeni bir fırsata tekabül ettiğini düşünüyorum.
Berlin ile konuşmalar (2) Yumurtalar, omlet ve ölüm (*)
“…böyle bir [nihaî] çözümün gerçekten mümkün olduğuna inanılırsa, o zaman elbette onu gerçekleştirmek için hiçbir maliyetin çok yüksek olamayacağına da inanılacaktır. İnsanlığı sonsuza dek âdil, mutlu ve yaratıcı ve ahenkli kılmak; bunun için ödenecek hangi bedel çok yüksek olabilir ki? Böyle bir omlet yapmak için, şüphesiz ki kırılması gereken yumurtaların sayısının sınırı yoktur. Lenin’in, Troçki’nin, Mao’nun, bildiğim kadarıyla Pol Pot’un inancı buydu.”
CHP’nin tarihî fırsatı (1) zorluklar (*)
Birçok Kürt seçmen, CHP’nin yaptığı doğrulardan ziyade AK Parti’nin tahammülfersa yanlışlarından ötürü, yüreğine taş basarak gidip Altı Oka oy verdi. Lâkin siyasette bir başkasının hatâları bir dönem konjonktürel faydalar sağlasa da, istikrarlı bir desteği sağlayacak olan kendi doğrularıdır.
Berlin ile konuşmalar (1): “Zalim bir yetenek” (*)
1946’da Londra’da karşılaştığı bir Alman Yahudisi, ona 1933’te Almanya’dan ayrıldığını ve İsviçre’ye yerleştiğini söyler. Berlin de kendisine “kesinlikle daha ilginç olan Paris’e neden gitmediğini” sorar. Adam neşeli biridir, edebiyat ve tiyatroyla çok ilgilidir. Verdiği cevap ne kadar Alman olduğunun kanıtıdır: “Düşmanlarımızın ülkesine gitmeyi asla hayal edemem.”
Ölümü kutsayarak bir gelecek kurulamaz (*)
“Bir annenin yavrusuna kavuşmayı istememesi anormal, sıra dışı ve doğaya aykırı olurdu. Dolayısıyla annelerin bu beklentisinin, her türlü siyasi çıkar tartışmasının üstünde ayrı ve özel bir yerde tutulmasına özen gösterilmelidir. Kanımca meselenin bu yönünün tartışılacak bir tarafı yoktur. İşin özü ve esası da budur. Geri kalan bütün tartışmalar meselenin siyasi yönüdür. Ve tamamı da işin özünü ıskalar niteliktedir.” (Demirtaş)
Anneler, çocuklar ve siyaset (*)
Diğer bir taraf ise, bu hadiseyi tamamen siyasi istismar ve siyasi hesaplaşma için kullandı. Annelerin evlâtlarına kavuşmak için yükselttikleri sesi, kayyımları meşrulaştırmanın ve HDP'yi kriminalize etmenin bir aracı kılmaya çalıştı. İçişleri Bakanı, mutad olduğu üzere, HDP’yi atış tahtasına koyuyor. Yargı, HDP il ve ilçe yöneticileri hakkında soruşturma açıyor. Medyada HDP’nin kapatılması gerektiğine dair görüşlere yer veriliyor.
İmamoğlu’nun uzun yolu (*)
İlk olarak ortada şöyle bir tablo var: AK Parti, HDP’li belediyelere kayyım atıyor. CHP ise kayyımlara karşı çıkıyor. AK Parti, belediye başkanlarını “terörle dirsek teması içinde olmakla” itham ediyor. CHP ise, o başkanlara destek ziyaretinde bulunuyor.
Giyotinin altındaki kelleler (*)
Gerçi Kürtlerin yok sayılmasının bir bedeli olmadığından, kayyım atamalarına muhalefet yeteri kadar itiraz etmiyor, ama bu mekanizma ilerde -- dokunulmazlık konusunda olduğu gibi -- kendileri için de devreye girebilir. Erdoğan’ın “İstanbul’un bölücü örgütün destekçilerine peşkeş çekilmesine mani olacağız” sözü, yaklaşmakta olanı haber veren bir ön işaret sayılabilir.
Güvenli bölge, süreç ihtimali ve kayyım (*)
ABD’nin SDG’yi muhafaza etme siyaseti sürüyor. İdlib’de Suriye ordusu ilerliyor. Ankara, buna izin verdiği için Moskova’ya sitem ediyor ve iki başkent arasındaki ipler de geriliyor. Ezcümle, Türkiye’nin Suriye politikası büyük bir açmaza girmiş durumda. Bu itibarla kayyımların atanması, operasyon beklentisi içine sokulan milliyetçileri tatmin için yapılan ve içine girilen açmazın üzerini örtmek için kullanılan bir şal olarak da düşünülebilir.
Bir siyasî intikam operasyonu (*)
“Seçim akşamı, iş bitti neticeler belli oldu. Bunların içinde terörle iltisaklı, ilgili olanlar varsa biz artık öyle 5,6,7 sene bekleyemeyiz. Anında gereğini yasal olarak, savcılıklar inanıyorum ki yapacaktır. Bu milletin parasını çarçur edecek olanlara buralar teslim edilmeyecektir.”
Güvenli bölgeden ötesi (*)
Türkiye, Azez-Cerablus ve Afrin’den sonra Suriye’de yeni bir etki sahası kazandı. Böylece “masada güçlü olmak için sahada var olmak” şeklinde özetlediği politikasına uygun bir adım daha attı. YPG ise, Türkiye’nin “Fırat’ın Doğusu”na operasyon yapmaktan caydırılmasını ve ABD’nin koruma kalkanının bir kez daha devreye girmesini artı hanesine yazdırdı. Velhasıl uzlaşma kimseyi zor durumda bırakmadı; aksine, her bir tarafa kendi kamuoyuna anlatabileceği bir başarı öyküsü verdi.