Southampton’da bulunan biyoteknoloji şirketi Synairgen’in geliştirdiği yeni bir Covid-19 ilacı, hastaların yoğun bakıma muhtaç olmaksızın iyileşmelerinde önemli bir adım olabilir. Aslında ilaç, bir protein. İnterferon beta adlı protein, viral enfeksiyon sırasında insan vücudu tarafından salgılanıyor.
Protein, tedavi sırasında nebülizatör (püskürtücü) yardımıyla koronavirüs hastalarının doğrudan ciğerlerine gönderiliyor. İlk bulgular, ilacın ventilasyon cihazına bağlanma ihtiyacını yüzde 79 oranında azalttığını gösteriyor.
Synairgen’in iddiasına göre hastaların günlük aktivitelerini yerine getirecek noktaya gelme ihtimali, proteinle birlikte 2-3 kat artıyor. Şirket ayrıca ilacı kullanan hastaların nefes darlığında da dikkat çekici bir düzelme yaşandığını ileri sürüyor. Ek olarak, hastaların hastanede geçirdiği ortalama 9 saatin ilaçla birlikte 6 saate düştüğü belirtiliyor.
Tedavi olmayı kabul etmiş 101 gönüllüyü içeren çift-kör deneyinde katılımcıların yarısına ilaç verilirken, diğer yarısına plasebo olarak bilinen etkisiz bir madde verildi.
Sonuçlar henüz doğrulanmadı
Borsa kanunlarına göre Synairgen deneyin ön sonuçlarını açıklamakla yükümlü. Bulgular henüz hakemli bir dergide yayımlanmadı ve verilerin tamamı halen ulaşılabilir değil. Fakat nihai sonuçlar şirketin dediği gibi çıkarsa, Covid-19 enfeksiyonu tedavisinde büyük bir adım atılmış olacak.
Deneylerin sorumlusu bilim insanı Tom Wilkinson, daha kapsamlı çalışmalarla teyit edilmesi durumunda deneyin çığır açacağını söyledi. Yapılan denemeler nispeten küçük çaptaydı fakat tedavinin hastalardaki etkisi beklenmedik şekilde güçlü oldu.
“Bundan daha iyi bir sonuç bekleyemezdik” diyen Synairgen yöneticisi Richard Marsden, BBC’ye yaptığı açıklamada sonuçları “Hastanelik Covid-19 hastalarının tedavisi için büyük bir buluş” olarak tanımladı.
Bundan sonra ne olacak?
Marsden, tedavinin onaylanması için başka hangi bilgilere ihtiyaç duyulacağını görmek amacıyla bulguların önümüzdeki günlerde dünya üzerindeki medikal regülatörlere sunulacağını söyledi.
Britanya hükümeti mümkün olduğunca hızlı işleyeceğini söylese de, bu süreç aylar alabilir.
Ayrıca Mayıs ayında Remdesivir’e uygulandığı gibi bir acil durum onayı da söz konusu. Bir başka ihtimal olarak, ilacın güvenli ve etkili olduğunun onaylanması ve etkilerinin daha iyi gözlemlenmesi için daha çok hastanın tedavi olmasına izin verilmesi üzerinde duruluyor. Onay geldiği takdirde, ilacın ve ilacın kullanımında gerekli olan püskürtücülerin daha çok miktarda üretimine ihtiyaç duyulacak.
Marsden, ilacı erişilir bir hale getirmek amacıyla, süreç olumlu sonuçlanır sonuçlanmaz tedariğe başlamaları için fabrikalara geçtiğimiz Nisan ayında talimat verdiğini, Synairgen’in kış mevsimi itibariyle ayda en az birkaç yüz bin dozu hastalara ulaştırmayi beklediğini söyledi.
İlacın etki mekanizması
Interferon beta, virüs saldırılarına karşı uyarıcı özelliğiyle vücut savunma sisteminin bir parçası. Koronavirüsün, bağışıklık sistemini atlatmak için geliştirdiği strateji doğrultusunda bu proteinin üretimini azalttığı görülüyor.
Yeni ilaç, püskürtücü sayesinde aerosole dönüştürülen interferon betanın özel bir formülasyonundan ibaret. Direkt uygulamayla ciğerlere yerleştirilen proteinin daha güçlü anti-viral reaksiyonları tetiklediği düşünülüyor. Interferon beta genellikle multipl sklerosis hastalığının tedavisinde kullanılmakta.
Tedavi nasıl test edildi?
Deneyde görev alan hiç kimse, deney sonuçlanmadan hangi hastanın hangi tedaviyi aldığını bilmemekteydi. Southampton hastanesindeki deneyleri yürüten hemşireler arasında yer alan Sandy Aitken, “Kimin ne kullandığının bilinmesi durumunda bulgulara taraflı yaklaşma ihtimali artıyor” diyor.
Synairgen’in ilaç deneyi, Birleşik Krallık hükümetinin Nisan ayında kurduğu hızlandırılmış deney projesi olan Accord programı için örnek teşkil ediyor.
Synairgen ekibi, enfeksiyonun erken safhalarında ilacın daha da etkili olabileceğine inanıyor.
Kaynak: BBC