Kürtçe seçmeli dersleri teşvik için düzenlediği kampanyalarla tanınan, Bingöl’deki Solhan Atatürk Ortaokulu’nda Türkçe öğretmenliği yapan Hüdai Morsümbül, Kürtçe derslerin bazı okul müdürlerince engellendiğini iddia etti.
Okul idareleri tarafından derslerin kaldırılması veya azaltılması nedeniyle Kürtçe seçmeli dersi tercih eden toplam 30 bin öğrencinin derslerden mahrum kaldığını belirten Morsümbül, Serbestiyet’e şunları söyledi:
Hüdai Morsümbül.
“20 bin öğrenci seçtiği Kürtçe dersleri alamadı”
“Kürtçe seçmeli dersleri kaldıran veya öğretmeni bulunmasına rağmen saatini azaltan okul idareleri var. 2023-2024 eğitim öğretim yılında Kürtçe dersi alan öğrenci sayısı 34 bindi. 2024-2025 eğitim öğretim yılında bu sayı 59 bin 372’ye yükseldi. Ancak gerçekte 30 bin 314 öğrenci Kürtçe dersine başlayabildi. Yani biz sahada çalışarak sayıyı 20 bin arttırmışken, bu keyfi uygulamalar nedeniyle 30 bin öğrenci bir anda düşmüş durumda.
“Örneğin Tunceli merkezdeki Cumhuriyet Ortaokulu’nda okul idaresi, 3 yıldır 14 saat okutulan Zazaca dersini kaldırdı. Üstelik okulun kadrolu Zazaca öğretmeni var. Okul müdürü de Eğitim-Sen üyesi. Aynı şekilde proje okuluna çevrilen Muş Zübeyde Hanım Ortaokulunda 5. sınıflarda Kürtçe seçmeli dersler kaldırılmıştı. Söz konusu dersler 6, 7 ve 8. sınıflarda okul idarelerinin kararıyla yeniden açılabiliyor. Nitekim Muş’ta bu yetki kullanıldı ve dersler tekrar müfredata dahil edildiği aktarılırken, proje okuluna çevrilen Tunceli merkezdeki Cumhuriyet Ortaokulunda bu durum çabalarımıza rağmen karşılığını bulmadı.”
“Bingöl Solhan’daki Dilektepe Ortaokulu’nda 2024-2025 eğitim öğretim yılında 16 saat Zazaca dersi seçilmesine ve Zazaca öğretmeni atanmış olmasına rağmen resmi kayıtlı ders saati 4’e düşürüldü.
“Daha önce de Van Gevaş’taki 75. Yıl Ortaokulu 2022-2023 eğitim öğretim yılında 478 öğrenci Kürtçe Kurmanci dersi seçmiş. Ancak formlar idareciler tarafından yakılmıştır. O okulun müdür Yine bir önceki yılda Mersin Akdeniz ilçesindeki Ulubatlı Hasan Ortaokulu’nda 10 saat Zazaca dersi tanımlanmış ve 296 öğrenci için Zazaca ders kitapları gelmiş fakat idareciler dersi keyfi biçimde kaldırmıştır.
“Bu okullarda 2’şer Zazaca öğretmeni vardı ve dersler sistemde tanımlıydı. Ancak yasa dışı ve keyfi bir şekilde bu dersler sistemden siliniyor ve öğretmenler artık o okulda kendi branşları olan Zazaca ya da Kürtçe dersleri veremez duruma getiriliyorlar. Ama merkezde de bu keyfi uygulama oluyor. Zaten 13 yıldır en çok mustarip olduğumuz şey de müdürlerin bu keyfi ve yasa dışı davranışları.”
“Ayrıca derslerin kaldırılmasıyla birlikte birçok Kürtçe öğretmeni resim, müzik, teknoloji gibi farklı alanlarda görevlendiriliyor. Bu durum uzun vadede öğretmenlerin branş değiştirmesine, büyük şehirlere tayin isteyememelerine ve mesleki motivasyonlarının düşmesine neden oluyor.”
“Eğitim-Sen Kürtçe seçmeli derslere karşı tutumunu kararlılıkla sürdürüyor”
Engelleme yapan okul müdürlerinin mensup olduğu sendikalar da çeşitlilik gösteriyor. Kimilerinin MHP’ye yakınlığıyla bilinen Türk-Eğitim-Sen’e, kimilerinin AK Parti’ye yakınlığıyla bilinen Eğitim-Bir-Sen’e, kimilerinin de sol kesimlere ve DEM Parti çevrelerine yakın olan Eğitim-Sen’e mensup olduğunu belirten Morsümbül sözlerine şöyle devam etti:
“Eğitim-Sen, seçmeli Kürtçe derslerine karşı tutumunu dördüncü yılımıza girerken de aynı kararlılıkla sürdürüyor. Eğitim-Sen, ‘Biz seçmeli derslere karşıyız, özellikle seçmeli Kürtçe derslerine tamamen karşıyız. Ana dilde, bilimsel ve laik eğitim istiyoruz’ şeklinde bir yaklaşım benimsiyor. Ancak bu tutumun ardında, kendi ifadeleriyle şu motivasyon yatıyor: ‘Biz herhangi bir şekilde AKP’nin, MHP’nin ya da Türk devletinin ekmeğine yağ sürecek bir uygulamaya izin vermeyiz. Eğitim-Bir-Sen’in Kürtçe konusundaki argümanları sahiplenmesine de müsaade etmeyiz.
“Tunceli’deki 6 okuldan 1’inde Eğitim-Bir-Sen, 1’inde Eğitim-İş, diğer 4’ünde ise Eğitim-Sen üyesi okul müdürleri görev yapıyor. Eğitim-Sen üyesi müdürler, seçmeli Kürtçe derslerinin açılmaması yönünde net bir tutum sergiledi. Bu okullardan birinde, Zazaca dersi verilmekteydi ve o okulda Zazaca öğretmeni de vardı. Ancak bu yıl ders kapatıldı.”
“Kürtçe seçmeli derslerde sendikaların şube farklılıkları da dikkat çekiyor”
“Derslerin uygulanmasında yaşanan sorunlara dair önemli bir örnek de Urfa’da yaşandı. İki yıl önce Urfa’ya atanan bir Kürtçe öğretmeni, halk eğitim kadrosunda görev yaparken bir okulda 22 saat derse giriyordu. Ancak öğretmenin dersi bıraktığı öğrenildi. Bu süreçte Urfa Eğitim-Sen Şubesi’nin yoğun desteğiyle yeni bir öğretmen arayışı başlatıldı.
“Eğitim-Sen Genel Merkezi’nin zaman zaman Kürtçe seçmeli derslere mesafeli ya da olumsuz tutumları olsa da Şanlıurfa, Bingöl, Batman gibi illerdeki şubeler bu konuda oldukça yapıcı ve destekleyici davranabiliyor. Bu durum sendikalar arasında olduğu kadar, şubeler arasında da farkların olduğunu gösteriyor.”
“Dersleri ‘asimilasyon aracı’ olarak görüyorlar”
“Eğitim-Sen ‘seçmeli derslerle ana dil eğitimi olmaz’ görüşünü öne çıkarıyor. Eğitim-Sen üyesi bazı okul yöneticileri bu dersleri ‘asimilasyon aracı’ olarak görüyor. Bu nedenlerle de Kürtçe derslerine mesafeli duruyor.
“Bu yaklaşım, sahada görev yapan Kürtçe öğretmenleriyle iş birliğini zorlaştırıyor. Sendika farklılıkları nedeniyle bazı okul müdürleri görüşmelere katılmıyor, bilgi paylaşımını reddediyor ve bu durum Kürtçe öğretmenleriyle çalışma ortamını zorlaştırıyor. Veri paylaşımı ve iletişim gibi temel süreçlerde de sorun yaratıyor.”
“Eğitim-Sen Şube Başkanı: “Mesele sistemsel sorun”
Morsümbül’ün iddiaları hakkında görüşüne başvurduğumuz Eğitim-Sen Tunceli Şube Başkanı Mehmet Aşkın, şunları söyledi:
“Okul müdürleri dersin seçilip seçilemeyeceğine müdahale edemez çünkü bu karar tamamen öğrenci ve velilere ait. Ayrıca birçok okulun ‘çoklu dil okulu’ statüsünde olmaması sebebiyle öğrenciler isteseler bile Kürtçe’yi seçememektedir. Bu durum sistemsel bir sorun.
“Eğitim-Sen’in tüzüğünde ana dilde eğitim var”
“Ana dilde eğitimi savunan en güçlü sendikalardan biri Eğitim-Sen’dir. Eğitim-Sen’li okul müdürlerimiz, Kürtçe’nin seçilmesi konusunda öğrencileri ve velileri destekliyor. Müdahale değil, aksine teşvik söz konusudur. Eğitim-Sen’in tüzüğünde ana dilde eğitim açıkça yer alıyor. Biz de bu tüzüğe aykırı bir şey yapamayız. Zaten böyle bir tutumumuz olsa, o zaman başka bir sendikaya geçmemiz gerekir.”