Rusya’da, savaş hakkında hükümetin ‘yalan’ ya da ‘sahte’ olarak nitelendirdiği haber ve bilgileri kasıtlı olarak yayanların cezalandırılmasını öngören yasa tasarısı, günün erken saatlerinde Kremlin kontrolündeki parlamentonun her iki kanadı tarafından da hızla onaylandı.
Rus yetkililer, Ukrayna’daki askeri durumun iyi gitmediğine veya sivil ölümlerine dair haberleri defalarca ‘sahte’ diye niteleyip kınamıştı. Devlet medyası Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısını “işgal”, “savaş” veya “istila” yerine “özel askeri operasyon” olarak nitelendiriyor.
Rus parlamentosunun alt kanadının sözcüsü Vyacheslav Volodin, yeni tedbirle ilgili demecinde “silahlı kuvvetleri itibarsızlaştıran açıklamalar yapanlar ve iftiracılar çok ağır cezalara çarptırılacak. Bunu, askerlerimizi ve subaylarımızı korumak, gerçeği korumak için yaptığımızı toplumun anlamasını istiyorum” dedi.
Yeni yasa, yetkililerin ordu hakkında “yalan olduğunu düşündükleri” haberleri yayanlara üç yıla kadar hapis veya para cezası öngörüyor, ancak “ağır sonuçlara” yol açtığı düşünülen davalar için azami ceza 15 yıla çıkıyor.
Bu yasanın çıkartıldığı Cuma günü, Rus iletişim denetim organı Roskomnadzor, savaş hakkında Rus vatandaşlarına ulaşan bilgiler üzerinde daha sıkı kontrol sağlamak için Facebook, Twitter ve yurtdışında yerleşik beş yabancı medya kuruluşuna erişimi engelledi.
Rusya’da yayın yapan medya kuruluşları nasıl karşıladı: VPN kullanma, kapanma, durdurma
BBC Genel Direktörü Tim Davie, yasanın “bağımsız gazetecilik sürecini suç saydığını”, BBC’nin Rusça haber servisinin Rusya dışından çalışmaya devam edeceğini söyledi.
“Personelimizin güvenliği çok önemli ve sadece işlerini yaptıkları için onları cezai kovuşturma riskine maruz bırakamayız.”
BBC, Twitter’daki Rus takipçilerinin VPN uygulamalarını veya dark web’i kullanarak engeli aşabileceklerini duyurdu:
“Doğru ve bağımsız bilgiye erişim, BBC News’e itimat eden milyonlarca Rusya insanının reddedilmemesi gereken temel bir insan hakkıdır. BBC News’i Rusya’da ve dünyanın geri kalanında erişilebilir kılmak için çabalarımızı sürdüreceğiz”.
Bu haftanın başlarında BBC, Rusların programlarını dinleyebilmesi için Ukrayna’ya ve Rusya’nın bazı bölgelerine kısa dalga radyo yayınının geri getirildiğini duyurmuştu.
Rusya’daki bazı medya kuruluşları ise ağır kısıtlamalarla yüzleşmek yerine kapanmayı tercih etti. Haber sitesi Znak, meclisin yasa tasarısını onaylamasından kısa bir süre sonra Cuma sabahı kapandığını açıkladı. Perşembe günü de Rusya’nın önde gelen bağımsız radyo istasyonu Ekho Moskvy kapatılmış, bağımsız TV istasyonu Dozdh kapatma tehditleri sonrası faaliyetlerini askıya almıştı.