Bloomberg’ten Fırat Kozok’un “zamla birlikte harcın 1500 TL’ye çıkacağına” ilişkin haberi bugüne dek yalanlanmadı.
Çok sayıda kişi ise bu iddia sonrası, seyahat öncesi de alınabilen harç pulunu halihazaridaki fiyatı olan 150 TL’den almaya yöneldi.
Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan (GİB) yapılan açıklamada ise önceden alınacak pulların zam halinde geçerli olmayabileceğini ima eden bir duyuru yapıldı.
GİB, “Bugünden harç pulu satın almak veya diğer yollarla harcı ödemek, çıkış tarihinde geçerli tutarın ödenmeyeceği anlamına gelmez” mesajı verdi.
BBC Türkçe, 2001 tarihinde bugünkü halini alan ve birçok kez zamlanan harç uygulamasının başka ülkelerdeki benzerlerini araştırdı.
Avustralya ve Japonya örnekleri
Dünyadaki bazı ülkeler yurt dışı seyahatini, biletleme sırasında farklı şekillerde ücretlendirebiliyor.
Örneğin, Avustralya’da bu ‘Yolcu Seyahat Harcı’ olarak adlandırılıyor ve yaklaşık 40 dolar ücret uçak biletine yansıtılıyor.
Bu ücret havayolu firması tarafından ilgili bakanlığa aktarılıyor.
Deniz seyahati ve kısa mesafe uçuşlarda bu miktar yolcudan direkt olarak da talep edilebiliyor.
Yolcu Seyahat Harcı yurt dışına seyahat edecek Avustralyalılar ile birlikte bu ülkeden ayrılacak olan yabancı ülke vatandaşlarına da uygulanıyor.
Ülkede 1 Temmuz 2024’te alınan miktarın artırılacak olması tartışma yarattı.
‘Güle Güle Vergisi’
Japonya ise ‘Güle Güle Vergisi’ olarak adlandırılan bir uygulama ile ülkeden ayrılacak her yolcudan vergi alıyor. Yaklaşık 6 dolarlık bu ücret de ülkeden ayrılan her yolcunun uçuşuna biletleniyor.
Meksika’da ise havayolu ile ayrılan tüm yabancı ülke vatandaşlarından yaklaşık 65 dolar, deniz yoluyla çıkış yapanlardan 20 dolar vergi alınıyor.
Bazı havayolu ve denizyolu şirketleri bu ücretleri bilet fiyatlarına yansıtabiliyor.
Vatandaşlarına çıkış harcı kesen ülkeler
Birçok ülke elde edilen geliri turizm harcamaları için kullandığını savunarak talep edilen miktarı meşrulaştırmak istiyor. Mısır bu ülkelerden biri.
Kahire havalimanından yurt dışı uçağına binecek bir Mısır vatandaşı, kısa süre önce gelen zamla yaklaşık 2 dolarlık bir ücret ödemek zorunda. Turistlerden ise yaklaşık 3 dolar alınıyor.
Filipinler hükümeti de vatandaşlarından benzer bir ücret alıyor. Bu, ekonomi sınıfı uçuşlarda 30 dolar, business class uçuşlarda ise 50 dolar olarak ücretlendiriliyor.
İran’daki uygulama da Türkiye’ye çok benziyor.
Bu ülkede yaklaşık 8 dolarlık yurt dışı çıkış harcı, bankada ya da havalimanında ödenebiliyor.
Türkiye’ye benzer şekilde Tahran’daki havalimanında bulunan ‘Milli Bank’ isimli bankanın makinelerinden ödeme yapılarak gerekli belge alınıyor.
Uçuş mesafesi üzerinden vergilendirmeler
Birçok ülke havayolu yolculuğunu uçuş mesafesi üzerinden vergilendiriyor.
İngiltere’de havayolu seyahatleri için alınan biletlere vergi uygulanıyor. Bilete, ‘Havayolu Yolcusu Vergisi’ adıyla getirilen ek ücret, uçuş mesafesi üzerinden belirleniyor.
Ekonomi sınıfında kısa mesafede 16 dolar, uzun mesafede ise 99 dolarlık ücret biletlere ekleniyor.
Almanya’da da benzer bir uygulama var. Kısa mesafeli uçuşlara 8 dolar uzun mesafeli uçuşlara 45 dolar vergi ekleniyor.
Rusya da uçuşta kullanılan yakıt üzerinden alınan biletleri vergilendiriyor. Ülkenin bayrak taşıyıcısı havayolu şirketi Aeroflot, örneğin Moskova-Amerika uçuşlarında 110 dolar yakıt vergisi uyguluyor.
Bu vergiler özellikle kısa mesafe uçan havayolu şirketleri tarafından bilet fiyatlarını artırdığı gerekçesiyle eleştiriliyor.
Türkiye’de de uçak biletlerine akaryakıt harcı ekleniyor.