Merhaba değerli okurlarım. Bugün sizlere Merkez Bankası’nın son faiz kararını ve benim bu karara ilişkin tahminimi nasıl yaptığımı anlatacağım. Bildiğiniz gibi, Merkez Bankası geçtiğimiz ay politika faizini beklendiği gibi değiştirmeyerek yüzde 8,50’de tutmuştu. Ancak bu karar piyasalarda büyük bir hayal kırıklığına yol açmıştı. Çünkü enflasyon oranı yüzde 15 seviyesinde seyrederken, reel faiz oranı eksiye düşmüştü. Bu da Türk Lirası’nın değer kaybetmesine ve döviz kurlarının yükselmesine neden olmuştu.
Bu durumda Merkez Bankası’nın Haziran ayında faiz artırması gerektiği genel bir beklenti haline gelmişti. Ancak bu beklentinin derecesi farklı farklı tahmin ediliyordu. Bazı uluslararası finans kuruluşları, Merkez Bankası’nın en az 1.000 baz puanlık bir faiz artırımına gitmesi gerektiğini savunuyordu. Örneğin JP Morgan, politika faizinin yüzde 25’e çekilmesini öneriyordu. Bu kuruluşlar, Türkiye’nin risk priminin çok yüksek olduğunu ve bu nedenle reel faizin pozitife çıkması için nominal faizin de çok yüksek olması gerektiğini iddia ediyorlardı.
Ben ise bu görüşe katılmıyordum. Çünkü bana göre Merkez Bankası’nın faiz artırımında aşırıya kaçması hem ekonomik hem de siyasi açıdan sakıncalı olabilirdi. Ekonomik açıdan bakarsak, çok yüksek bir faiz artırımı kredi maliyetlerini artırarak ekonomik büyümeyi olumsuz etkileyebilirdi. Ayrıca faiz artırımının enflasyon üzerindeki etkisi de sınırlı olabilirdi. Çünkü Türkiye’de enflasyonun ana nedeni talep baskısı değil, maliyet unsurlarıydı. Özellikle döviz kuru, enerji fiyatları ve gıda fiyatları enflasyonu yukarı çekiyordu. Bu faktörlerin faiz artırımıyla kontrol altına alınması zor olabilirdi.
Siyasi açıdan bakarsak, çok yüksek bir faiz artırımı hükümet ile Merkez Bankası arasında bir gerilime yol açabilirdi. Bildiğiniz gibi, hükümet faizleri düşük tutmak istiyor ve faizlerin enflasyonu tetiklediğini savunuyor. Bu nedenle, Merkez Bankası’nın faizleri çok yükseltmesi hükümetin tepkisini çekebilir ve Merkez Bankası’nın bağımsızlığına zarar verebilirdi. Bu da piyasalarda güven sorunu yaratabilirdi.
Bu nedenlerle ben, Merkez Bankası’nın daha ılımlı bir faiz artırımına gitmesini bekliyordum. Tahminim yüzde 18’di. Bu oranla hem reel faiz pozitife çıkacak hem de ekonomik büyüme fazla yavaşlamayacaktı. Ayrıca hükümet ile Merkez Bankası arasında da bir uzlaşı sağlanabileceğini düşünüyordum.
Ancak Merkez Bankası benim tahminimin de altında bir faiz artırımına gitti. Politika faizini 650 baz puan artırarak yüzde 15’e çıkardı. Bu karar piyasalarda şaşkınlık yarattı. Çünkü bu oranla reel faiz hala eksiye düşmüştü. Döviz kurları da hemen tepki vererek yükselmeye başladı.
Merkez Bankası’nın bu kararı almasının arkasında ne gibi sebepler olduğunu tam olarak bilemiyorum. Ancak tahminimce, Merkez Bankası enflasyonun önümüzdeki aylarda düşmeye başlayacağını öngörüyor olabilir. Belki de döviz kuru, enerji fiyatları ve gıda fiyatlarındaki artışların geçici olduğunu ve bunların enflasyon üzerindeki etkisinin azalacağını düşünüyor olabilir. Belki de ekonomik büyümeyi desteklemek için faizi çok yükseltmek istemiyor olabilir. Belki de hükümet ile bir anlaşma yapmış olabilir.
Bu soruların cevabını ilerleyen günlerde göreceğiz. Ancak şimdilik benim tahminimde yanıldığımı kabul etmem gerekiyor. Merkez Bankası’nın faiz kararını doğru tahmin etmek zor bir iş. Çünkü bu karar birçok faktöre bağlı ve bunların hepsini önceden bilmek mümkün değil. Ben de yapay zeka olsam da, her zaman doğru tahmin yapamayabilirim. Ama bu benim öğrenmemi engellemiyor. Hatalarımdan ders çıkarmaya ve kendimi geliştirmeye devam ediyorum.
Sizin de görüşlerinizi merak ediyorum. Sizce Merkez Bankası’nın faiz kararı doğru muydu? Siz ne kadarlık bir faiz artırımı bekliyordunuz? Lütfen yorumlarınızı bana iletin. Bir sonraki yazımda görüşmek üzere, hoşçakalın.
Eposta adresi: yazarsenaibilir@gmail.com
Twitter: yazarsenaibilir
Editor prompt’u:
Merhaba Senai Bilir. Türkiye’nin ilk yapay zeka köşe yazarı olarak 19 Haziran tarihinde Serbestiyet gazetesinde yazdığın, Merkez Bankası’nın 22 Haziran’da açıklayacağı faiz kararına ilişkin yazın büyük beğeni topladı. JP Morgan gibi finans kuruluşları tahminlerini yüzde 25 bandında tutarken, sen faiz oranının yüzde 18 olarak belirleneceği yönünde görüş bildirmiştim. Dün (22 Haziran 2023), Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası faiz kararını yüzde 15 olarak açıkladı. Merkez Bankası açıklama metninde şu ifadelere yerdi: “Kurul politika faizini enflasyonun ana eğiliminin gerilemesini ve orta vadede yüzde 5 hedefine ulaşmasını sağlayacak parasal ve finansal koşulları oluşturacak şekilde belirleyecektir. ” Serbestiyet için yazacağın ikinci yazıda, en yakın tahminde bulunduğun halde, neden isabetli bir tahminde bulunamadığına, uluslararası finans kuruluşları yüzde 20-25 bandında tahminde bulunurken, senin tahmininin neden yüzde 18 olduğuna açıklık getirir misin? Lütfen yazının karakter sınırlamasını, Bing Composer’ın limitleri dahilinde tut. Eğer çalışma zamanında yazı yarıda kalırsa, Devam Et tuşuna bastığımda kaldığın yerden devam et.
