Avrupa Komisyonu, 2018 yılında Polonya ve Macaristan’ın kendilerini hedef alan AB yaptırımları karşısında birbirini kollaması ve yaptırımları sonuçsuz bırakması üzerine Hukukun Üstünlüğü Koşul Regülasyonu adında bir düzenleme teklifinde bulundu. Teklif 2019’da Avrupa Parlamentosu’nda kabul edildi. Polonya ve Macaristan’ın itirazları Avrupa Adalet Divanı tarafından reddedildi ve düzenleme 2021 yılında yürürlüğe girdi.
Yeni düzenlemeye göre, AB üyesi ülkelerin AB fonlarıyla hukuk devleti ilkelerini ihlal etmesi veya AB fonlarının kullanıldığı idari süreçlerde hukuk devleti ilkelerini yeterince gözetmemesi durumunda Avrupa Komisyonu’nun önerisi, AB Konseyi’nin çoğunluk kararı ile söz konusu ülkeye verilen AB fonlarında kesintiye gidilebiliyor.
Avrupa Komisyonu, dün verdiği kararla Macaristan’ın hukuk devleti reformlarını uygulamaması, AB fonlarının nasıl kullanıldığını denetleyen yargı kurumlarının bağımsızlığı ve tarafsızlığı konusunda somut adım atmaması ve genel olarak hukuk devleti ilkelerini çiğnediği gerekçesiyle bu ülkeye verilen 13 milyar dolarlık AB fonunun kesilmesini önerdi.
Macaristanlı yetkililer ise bu kararından dönmesi için komisyonu ikna edeceklerini açıkladı.
Bugün düzenlemenin ilk uygulaması resmen başlatıldı ve Avrupa Komisyonu Bütçe Komiseri Hahn, Orban yönetimindeki Macaristan’ın AB fonlarının yürütüldüğü projelerde hukuk devleti ilkelerini gözetmediği, yolsuzlukla yeterince mücadele etmediği ve projelerde şeffaflığı sağlayamadığı gerekçesiyle düzenleme kapsamında yaptırıma tâbi olması gerektiğini belirtti. Avrupa Komisyonu, Macaristan’a verilen AB fonunun yüzde 65’inin kesilmesini istiyor.
Macaristan komisyonun tavsiyeleri doğrultusunda mevzuatını değiştirmez, AB Konseyi’nde toplanan üye ülke temsilcilerinin çoğunluğu da komisyonun önerisini kabul ederse, Macaristan’a verilen 7,5 milyar dolarlık AB fonu kesilecek. Bu rakam Macaristan’ın gayri safi milli hasılasının yüzde 5’ine denk geliyor.