Rusya’nın Ukrayna işgalinin başladığı günlerde; Rusya devletine ait havayolu şirketi Aeroflot’un iştiraki Pobeda’nın, Rusya’nın Mineralyne Vody şehrinden kalkıp İstanbul’a inen Boeing 737 tipi yolcu uçağına el kondu. Uçak, Rusya havayolu firması Pobeda tarafından İrlanda merkezli dünyaca ünlü uçak kiralama şirketi Avolon’dan kiralanmıştı.
El koyma, Rusya’nın Ukrayna işgali sonrası AB tarafından kabul edilen yaptırımlarla ilgiliydi. Buna göre, Avrupalı şirketlerce Rusya havayolu firmalarına kiralanan uçakların sözleşmelerinin 30 gün içinde feshedilmesi gerekiyordu.
El konulan uçağın fotoğrafı sivil havacılıkla ilgili yayın yapın dijital mecralarda yayımlandı.
Uçağa el konulmasıyla ilgili Türkiye medyasında çıkan haberler son derece sınırlı. İktidara yakın medya bu haberlere özellikle soğuk. El konulma işleminin nasıl bir prosedürle gerçekleştirildiğiyle ilgili olarak resmi makamlarca paylaşılmış bir bilgi yok.
Atatürk Havalimanı’nda Rus firmasına ait iki uçak
Rusya üzerinde çalışan jeostratejist Yörük Işık, geçtiğimiz günlerde sosyal medya hesabından Rusya firması Nordwind Havayolları’na ait iki uçağın Atatürk Havalimanı’nda tutulduğunu duyuran mesaj paylaştı.
İrlandalı şirketler uçakların geri teslimi için tedirgin
AB’nin bu yaptırımı, Avrupa’daki uçak kiralama şirketleri arasında büyük panik yarattı. Ukrayna işgali öncesinde, Avrupalı şirketlerin Rusya havayolu firmalarına kiraladıkları toplam değeri 5 ile 10 milyar dolar arasında olduğu tahmin edilen 500 civarı yolcu uçağı bulunuyordu. Bunların çok büyük bir bölümü İrlanda şirketlerine aitti.
Havacılıkla ilgili verilen yayımlayan Cirium’a göre yalnızca İrlanda merkezli 10 şirketin Rusya firmalarına kiraladığı 238 uçağın tahmini değeri 4,1 milyar dolardı.
Cirium verilerine göre, işgalin başlamasından önce dünyanın en büyük uçak kiralama şirketlerinden İrlanda merkezli AerCap’in Rusya firmalarına kiraladığı uçak sayısı 154’tü. Toplam tahmini değeri 2,2 milyar dolar olan uçaklar, şirketin küresel filosunun yüzde 5’ine denk geliyordu.
Rusya ulaştırma bakanı: 78 uçağa el kondu
Rusya Ulaştırma Bakanı Vitaliy Savelyev, AB yaptırımları nedeniyle Rusya havayolu şirketlerinin kullandığı 78 uçağa yurt dışında el konulduğunu açıkladı. Rus haber ajansı Interfax’ın 22 Mart’ta geçtiği habere göre Ulaştırma Bakanı Savelyev, yaptırımlar öncesinde Rusya havayolu şirketlerinin toplam 1367 tane yolcu uçağı kullandığını, bunlardan 800 civarının Rusya’da tescilli olduğunu söyledi. Ulaştırma bakanı Avrupalı şirketlerden kiralanan uçaklara dair bir sayı vermedi.
Rusya Ulaştırma Bakanı Vitaliy Savelyev.
Aeroflot Belarus dışındaki uluslararası uçuşlarını durdurdu
Yaptırımlardan önce 52 ülkede 146 şehre sefer düzenleyen Rusya devletine ait havayolu şirketi Aeroflot, uçaklara el konulabileceği endişesinden dolayı 5 Mart günü Belarus dışında uluslararası seferlerini durdurduğunu açıklamıştı.
https://www.aeroflot.ru/ru-en/news/62292
İrlandalı şirketler: ‘Yaptırımları uyguladık, uçakların tesliminde sınırlı başarı’
AerCap, SMBC Aviation Capital, Avolon, Aircastle gibi büyük şirketlerin de üyesi bulunduğu İrlanda’daki yerleşik jet kiralama şirketlerinin birliği olan Aircraft Leasing Ireland; AB’nin sözleşmelerin iptal edilmesi için son tarih olarak duyurduğu 28 Mart günü, Rusya firmalarıyla tüm sözleşmelerin AB yaptırımları doğrultusunda feshedildiğini açıkladı.
Yaptırımlara harfiyen uyduklarını belirten sektör temsilcileri, uçakların Rusya’dan teslim alınmasıyla ilgili henüz sınırlı bir başarı elde edilebildiğini açıkladı. Firmalar kaç uçağın teslim alınabildiğiyle ilgili sayı vermedi.
“Grand Theft Aero”: Kremlin uçakların Rusya’da yeniden tescili yasası çıkardı
Kremlin, AB’nin uçaklarla ilgili yaptırımına yabancı jetlerin Rusya’da yeniden tescil edilmesine izin veren bir yasa çıkararak karşılık verdi.
Financial Times, Rusya’nın çıkardığı yasayı, “Grand Theft Auto” (büyük otomobil hırsızlığı) bilgisayar oyununa gönderme yapan “Grand Theft Aero” başlığıyla verdi.
Gazete, “Rusya’nın faaliyeti, dünyanın en büyük kiralama şirketlerini milyarlarca dolar değerindeki varlıkları silmeye zorlayabilir ve sigorta şirketleriyle faturayı kimin ödeyeceği konusunda uzun süreli çatışmalar çıkarabilir” yorumunu yaptı.
Kuneralp: “Türk kaynaklarından bilgi alınamaması iktidarın bir rahatsızlık duyduğunu gösteriyor”
Serbestiyet’in YouTube kanalı Serbest TV’de yayımlanan gazeteci Oral Çalışlar ile emekli büyükelçiler Yalım Eralp ve Selim Kuneralp’in gündemi değerlendirdikleri “İki Diplomat Bir Gazeteci” programında Selim Kuneralp, Türkiye’de el koyulan uçaklarla ilgili bir mahkeme kararının olup olmadığını merak ettiğini belirterek şunları söyledi:
“İrlanda mahkemesinin kararı, Türkiye’de otomatik olarak geçerli değildir. Bir Türk mahkemesine gider ve oradan bir onay süreci gerekir. Bu şipşak alınmış bir karar gibi duruyor. Eninde sonunda siyasi bir kararla alınmış bir tedbir bu. Türk kaynaklarından hiçbir şekilde bilgi alınamaması da iktidarın bu konudan bir rahatsızlık duyduğunu gösteriyor.”
“Rusya’dan Türkiye’ye Rus uçaklarının gelişi kesilmiş durumda”
Kuneralp sözlerine, Rusya firmalarının Türkiye’ye uçuşlarının kesilmiş olduğuna dikkat çekti ve şöyle devam etti:
“Rusya’dan Rus uçaklarının gelişi tamamen kesilmiş gibi. Eskiden Rusya’nın çeşitli yerlerinden; St. Petersburg’dan Moskova’dan, Tataristan’dan her gün üç dört tane uçak gelirdi. Artık yok. Türk Hava Yolları gidip geliyor ama Rus uçakları gelmiyor.”
“Hava ulaşımı olmazsa Rusya çöker”
Kuneralp yaptırımlar kapsamında artık Boeing ve Airbus tipi uçakların yedek parçalarının da Rusya’ya satışının durdurulduğunu hatırlatarak şöyle konuştu:
“Şimdi ülke içindeki uçaklar da uçamayacak. Rusya’nın canını acıtacak tedbirlerin en başında bu geliyor. Çünkü St. Petersburg’dan Vladivostok’a trenle gitmek isterseniz 8 gün sürüyor. Hava ulaşımı olmazsa Rusya çöker.”