Gelinen noktada siyasi sistem içinde hem olumlu hem olumsuz algılanma açısından, AKP kendi özgül ağırlığından daha fazla anlam ifade etmeye başladı. Bunun bir nedeni AKP’nin siyasetinin ‘cemaatleştirici’ işlevinin yanında alan açıcı ve normalleştirici bir etkisinin de olması. Buna karşılık muhalefet partilerinin ise kaba kimliksel kalıpları aşamaması… Böylece ortaya çıkan ayrışma toplumun kabaca yüzde yetmişinin ‘çekirdek oylar’ şeklinde militan bir davranış kalıbı sergilemesine neden oluyor. Ama geriye kalanların çoğunluğu farklı bir yol izliyor. Bu geniş grup esas olarak AKP’ye bakıp onunla ilgili bir kanaat geliştiriyor ve öncelikle ona oy verip vermeyeceğine karar veriyor.
Diğer taraftan ortaya nasıl bir iktidar çıkacağı konusunda en etkili olan grup da bu ve söz konusu göreceli ağırlık AKP’nin ‘kendisini aşan’ bir öneme ve işleve sahip olmasına yol açıyor. Nitekim her seçim öncesinde gündem AKP’nin neyi ne kadar doğru veya yanlış yapma eğilimi gösterdiği üzerinde yoğunlaşıyor. Muhalefet partilerinin kendilerinden hareketle ürettikleri bir kampanya görmüyoruz. Hepsi AKP’nin yanlışları sayesinde oy almanın peşinde. Bu ortamda haziran seçimlerinin de gösterdiği üzere, AKP’nin diğer partilerin yanlışlarını vurgulaması ters tepiyor ve oy kaybettiriyor. Nedeni basit… Sonuç üzerinde belirleyici olan toplum kesimi diğer partilerin yanlışlarıyla ilgili değil. Nitekim doğrularıyla da çok ilgili değil. Onlar asıl AKP’nin geleceğe yönelik doğrularının yönü ve boyutunu anlamaya çalışıyor ve kararlarını öyle oluşturuyorlar. Eğer AKP bu alana girmez ve ‘ötekilerle’ uğraşırsa diğerlerine benziyor, anlamını kaybediyor ve insanlar ya sandığa gitmemeyi ya da kendi kimliksel duruşlarına dönmeyi tercih ediyorlar.
Buradan iki basit sonuç çıkarabiliriz. Birincisi AKP küçülmeden diğer partiler büyüyemez… İkincisi AKP doğru davrandığı sürece büyür ve diğer partileri kendi sosyolojik çekirdeklerine hapseder. Mesele söz konusu ‘doğru davranmanın’ ne olduğudur ve bunun da iki temel unsura dayandığını söyleyebiliriz. İlki ‘rejimi devlete ve topluma hasar vermeden değiştirmek’ şeklinde tarif edilebilir. Anayasa ve yasaların değişiminden bürokrasi ve yargı reformlarına, oradan kimlik meselesine uzanan bir demokratikleşme alanı bu başlığın kapsamında yer alıyor. Ancak ele avuca sığdırılmakta zorlanılan bir konu daha var: Birlikte yaşama. Bugün AKP’den asıl duyulmak istenen söz buna ilişkin. Acaba AKP toplumun bütününü kuşatmak, kucaklamak ve geleceğe taşımak açısından ‘doğruları’ yapmaya ne kadar niyetli? Acaba bunun üzerinde ne kadar düşünmüş? İkinci temel unsur ise ‘hikayesini gerçekleştirecek irade, vizyon ve güce sahip olmak’ şeklinde tanımlanabilir. Ekonomi, dış politika, sağlık eğitim, kentleşme, çevre ve gençlik politikaları acaba bu temel mesajı tahkim etmek açısından ne derece sağlam?
İnsanlar boşa oy kullanmak istemiyor. En azından bazıları… Ve galiba kimin yöneteceğini de son kertede onlar belirliyor.