Bugün itibariyle Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı görevini bırakıyor ve yerine Başkan Yardımcılarından Murat Çetinkaya geçiyor. Başçı çok başarılı bir başkanlık yaptı. Dünya çapında beğeni ve takdir aldı. Kullandığı pek de ortodoks gözükmeyen araçlarla, yapısal sorunlarını çözememiş ve birikmiş kapasitesini zorlamakta olan bir ‘gelişmekte olan’ ekonominin istikrarlı büyüme ve kontrol altında enflasyonla ilerlemesini sağladı. Siyasi ve ideolojik alandan yansıyan, bilgi temeli zayıf tetikçi baskısına direnerek rasyonel bir Merkez Bankası stratejisi üretti.
***
Tabi ki Başçı bunu kendi başına yapmadı. Merkez Bankası yönetimi bir takım işi ve alınan her karar inceden inceye hesaplamalara, öngörülere, risk analizlere dayanıyor. Bunları yapabilmek için ise gerçekçi konjonktürel modellere ihtiyaç var. Nihayet söz konusu modellerin de Merkez’in görev tanımından hareketle belirli hedef ve ilkeler çerçevesinde üretilmesi lazım. Diğer bir deyişle bir yanda hükümetin olmasını istedikleri, diğer yanda dünya piyasalarının ve bunun içindeki yerinizin ima ettiği gerçeklik var. Günümüzde merkez bankaları kapalı ekonomilerdeki gibi sadece yurt içi piyasaların karşılıklı dengesi çerçevesinde karar veremiyor. Küresel piyasaların çok ufak bir bölümünü oluşturuyor olmanın bilinciyle, yanlış bir adım attığında karşılığının koca bir dalganın altında kalmak anlamına gelebileceğini bilerek tutum alıyor.
***
Merkez Bankası çok büyük ve zengin oyuncularla aynı masada yer alan bir ‘oyuncu’. Ancak bu bir kumar değil… Akılcı ve tutarlı bir iktisadi algı ve modelleme üzerinden giden karşılıklı hamleler dizisi. ‘Masada’ sadece merkez bankaları yok. Küresel sermaye piyasasının bütün büyük aktörleri var. Bu piyasanın tek günlük işlem hacmi bile, bizim brüt rezervlerimizi aşıyor. Büyüklerin herhangi bir kararında diğerlerinin rasyonel tepkisi birbirine benzer olduğu ölçüde, her an büyük kaymalar ve dalgalar ortaya çıkabiliyor ve bunlar karşısında kendinizi korumak, tedbirinizi önceden almak durumundasınız. Aynı zamanda bu muhtemel gelişmelerin üretme ihtimali olan potansiyelleri en iyi nasıl kullanabileceğinizi de önceden öngörmek, buna hazır olmak ve böyle bir hamle yaptığınızda başka oyuncuların karşı hamlesine karşı dayanıklı olmak zorundasınız.