Paris, Londra ve New York hala Hristiyan dünyanın merkezleri ama Paris’in isyan tepkisini içselleştirmiş tarihsel bir özelliği var. Hristiyan, Müslüman ve Yahudi nüfus yoğunluğu O’nu inanç çatışmalarının odağı yapsa da, devletle sivil halk ayrımını kavramış her inançtan insancıl vicdanlar İsrail devletinin Filistinlilere uyguladığı barbarca orantısız şiddete ve mezalime karşı isyanın da odağı oldular. Bu olgu kentin isyankar geçmişiyle ilgisiz değildi tabii. Sırayla gidelim…
1.Binyılların tepkisi
Kadim Akdeniz dünyasının kölecilikten angaryaya devşirilmiş emekçi çilesi önce Paris’te tepkisel sosyal sonucunu verdi. Bastille ayaklanması kırlara doğru yayılarak saraydan diğer toprak ağalarına yayılıp binyılların rejimine son verdi.
2.Yüzyılın tepkisi
Paris, sanayi kapitalizmine tepki kadar alternatifi komünoter enternasyonalist dayanışmacı ütopyanın da ilk yaşandığı yerdi. Başta anarşist ve Marksist liderlerin öncülüğünde emekçi sınıflar 1871’de ayaklanıp Avrupalı aktivistlerin de desteğiyle 1871’de Paris’in yarısına yakın bölümünde siyasi iktidarı ele geçirip kontrol etmişti.
3.Yeni yüzyılın tepkisi
68 hareketi esas olarak bir kuşak kalkışması oluşunun da etkisiyle ekonomik önceliklerle değil doğrudan demokrasi, savaşa karşı sevgi, özgürlük talepleriyle şekillenmiş, Vietnam savaşını sembol bellemişti.
4.Olmaya devlet
Hangi devlet Yahudilerin Nazilerden gördüğü mezalimi telafi edebilirdi? Edemedi de zaten. Yahudilere tazminat niyetine verilmiş topraklarda otoriter iktidarların da etkisiyle emperyalizmin jandarmasına dönüşüp keyfince terör estirmeye koyuldu.
5.Mazlumun inatçı gücü
Bu arada komşu topraklarını yurt edinmiş Filistinli Araplar da bir direniş örgütü olarak Filistin kurtuluş örgütü (FKÖ) çatısı altında örgütlendi. Leyla Halit gibi militanlar uçak kaçırıp başka havaalanına indirme gibi eylemlerle mazlum halkın sesini dünyaya duyurdu. Lider Yaser Arafat da örgütün diplomatik yüzü olurken çocuk direnişinin sembolü taş atmaktan geri durmayan süper entelektüel Edward Sait de davanın okur-yazar dünyadaki temsilcisi oldu. Ama İsrail zulmünü arttırmaktan geri durmadı, artık hafif silah yerine hava bombardımanıyla saldırıp çoluk çocuğu körlemesine öldürüyorlar ki, işte Paris’teki son isyanı tetikleyen de o oldu.
