Çatışma çözümleri uzmanı İngiliz David Gorman, Endonezya deneyini anlatırken "Hint Okyanusu’ndaki büyük Tsunami felaketi" dedi ve durdu. "Yusuf Irwandi, o sırada cezaevindeydi…"
Norveç Dışişleri Bakanlığı'nın ev sahipliğinde Oslo'dayız. Demokratik Gelişim Ensititüsü'nün (DPI) düzenlediği, "Zor zamanlarda Türkiye'de kapsayıcı diyaloğu desteklemek" başlıklı toplantı için Akil İnsanlar Heyeti'nden bir grup yuvarlak masa etrafındayız.
Çatışma çözümleri konusunda en kritik bölgelerde rol oynamış çok önemli isimlerle bir aradayız. Güney Afrika'da ırkçı rejimi sona erdiren sürecin etkili isimlerinden, yönetim adına başmüzakerecilik yapan, çözümden sonra Mandela hükümetinde görev alan Roelf Meyer bunlardan birisi. Bir diğeri, Filipinler'de Cumhurbaşkanı adına müzakereleri yürüten, "Çözümün ve Barışın annesi" olarak tanınan eski bakan ve kadın hakları savunucusu Teresita Quintos Deles.
Değişik barış süreçlerinde görev almış Norveçlilerin anlattıklarından, zorlukların, kırılmaların kaçınılmazlığına karşın barışa yolculukta ısrar etmenin gerektiğini bir kez daha hissedebiliyoruz.
Nasıl kurtuldu?
Aklım David Gorman'ın anlattığı Yusuf İrwani'nin yaşadıklarına takılıyor.
Özgür Açe Hareketi'nin (GAM) önemli isimlerinden Yusuf İrwani, büyük depreme cezaevinde yakalanmıştı. Yusuf, depremin arkasından gelecek Tsunami'yi hesaba katarak kapalı kapıya koşturmak yerine, binanın ikinci katına çıkmış, cezaevi tsunami dalgalarının altında kalırken o damı delip canını kurtarmıştı. 26 Aralık 2004 depreminde sadece Endonezya'nın Açe bölgesinde 170 bin kişi hayatını kaybetmiş, cezaevindeki 278 kişiden 40'ı hayatta kalabilmişti.
İrwandi, yıkıntıların arasından çatışma çözümlerinden tanıdığı David Gorman'ı aramıştı. Gorman olayı şöyle anlatıyor: "Ne önerdiğimi sordu. Hükümete teslim olmasını önerdim. O, kaçmayı ve barış görüşmelerinin başlaması yolunu seçti. Başarılı da oldu. Tsunami felaketi Endonezya'da iç savaşın bitirilmesi konusunda olumlu bir sonuç doğurdu."
Ateşkes anlaşması 15 Ağustos 2005'te imzalandı. Ardından Açe valiliği için yapılan seçimleri Yusuf İrwani kazandı.(2007-2012). 5 yıl aradan sonra 2017 seçimlerinde valilik koltuğuna yeniden oturdu.
Endonezya'nın üç bölgesinden birisi olan Açe'nin nüfusu 5 milyon. Çoğunluğu Müslüman. Endonezya'nın bağımsızlığını kazandığı 1945'ten beri Açe'deki siyasi oluşumlar kendi bölgelerini yönetmek için mücadele veriyorlardı.
Biz de bir yangın bölgesinde yaşıyoruz. Örnekleri öğrenmeye, çözüm için çabalamaya devam edeceğiz.