Başkanlık tartışmasında da kendisini ince bir esinti olarak hissettiren; fakat akademiklerin bildirisiyle daha görünür olan bir “söylemsel vurgu”, (daha da doğrusu) “siyasal yönelim” farkına tanık oluyoruz. Muhalefetten söz etmiyorum. İktidar alanında durduğunu kabul edebileceğimiz politik/entelektüel kesimler arasında yürümekte olan tartışmayı kast ediyorum…
Önce, tartışmanın aktörleri üzerine bir tespit: Vurgu farklılıkları etrafında kümelenenler, “AKP ile organik özdeşleşme/ özerk, eleştirel konumda durma” ya da “otantik muhafazakâr köklerden gelme/ seküler- liberal dünya içinden eklenme” gibi ayrımlara oturmuyorlar. Tartışmanın her iki tarafında da bu ikili kimlikler içinden tanımlayabileceğimiz sesler mevcut. Bence bu manzara önemli. Bunun anlamını tartışmayı başka bir yazıya erteleyerek sadece not düşmekle yetinelim.
Nedir bu siyasal vurgu, yönelim farkı derseniz; Türkiye’de yaşanılan ve anlamlı bulunan dönüşümün merkezi meselesinin ne olduğu sorusuna getirilen cevaptır diyebilirim.
Genişletmeyi sonraya bırakarak ve biraz da kabalaştırmayı göze alarak, bu cevapları şöyle sadeleştirebilirim:
Bir kesim açısından, -bütün zorluklarının farkında olunarak- temel mesele; Türkiye’nin demokratikleşmesi; sorunların çoğulcu tartışmalar ve şiddeti dışarıda bırakan siyasetlerle çözülebilir bir ilişkiler düzeninin kurulmasıdır. Dönüşüm, bu merkezi hedefe sapmadan yürüyebildikçe anlamlıdır; desteklenebilirdir.
Diğer kesimde ise, milli/bağımsız bir siyasi iradeyi toplumda egemen kılmak; Türkiye’nin güç ve avantajlarını eksiltmeye yönelik bölgesel ve küresel etkilere karşı, ulusal bir direnç oluşturmak dönüşümün merkezi sorunu olarak tanımlanmaktadır.
Bağımsızlık ve demokrasi… Her iki başlık da siyasi tarihimizin son derece sorunlu alanlarına karşılık gelir. Bunlar, güçlü tartışmaların; yaralı bir toplumsal hafızanın konularıdır. Bugün de “Yeni Türkiye” arayışının merkezine oturmaları şaşırtıcı değil.