Alper Görmüş
AK Parti-Cemaat ittifakı: Vur, fakat dinle (6 ve son)
2003 yazının büyük endişesi, “Cumhuriyet’in 80. yılını bu iktidarla mı kutlayacağız” sorusunun etrafında şekillenmişti. Anayasa profesörü köşe yazarına göre böyle bir şey olamazdı, şunun şurasında beş ay vardı, “ne yapılacaksa o zamana kadar mutlaka yapılmalı”ydı... Eski bir Anayasa Mahkemesi Başkanı da 'ordunun hukuk kuralları içinde yapacağı bir müdahaleyi destekleyeceğini' bildiriyordu.
AK Parti-Cemaat ittifakı: Vur, fakat dinle (5)
AK Parti iktidarının daha ilk aylarında, iktidarı kamuoyu önünde yıpratmaya dönük açık asker-medya prodüksiyonunun paralelinde, yıllar sonra ortaya çıkacak başka süreçler işliyordu: Darbe hazırlıkları ve darbe planları... Bunlar o gün için toplumun bilgisinin dışındaydı ama, iktidardaki siyasetçiler, TSK içinde kendilerini her an diken üstünde hissettirecek birtakım gelişmeler olduğunu biliyorlardı.
AK Parti-Cemaat ittifakı: Vur, fakat dinle (4)
Bugünden bakıldığında, Ocak 2003’te Türkiye’nin bir numaralı gündem maddesi olan “sahte şeyh” haberleri ancak tebessümle izlenebilir... Fakat o günlerin “irtica geldi, geliyor” atmosferinde, meselenin hafife alınacak bir yanı bulunmuyordu. Bunların üstüne gelen 23 Nisan 2003’teki “resepsiyon krizi”, iktidarın süngülerini iyice düşürmüştü.
AK Parti-Cemaat ittifakı: Vur, fakat dinle (3)
İlk AK Parti hükümetinin henüz ikinci ayında askerlerin ve medyanın birlikte kotardığı bir prodüksiyona öylesine büyük bir umut bağlanmıştı ki, ortaya çıkan tabloya, “28 Şubat süreci”ne nazireyle “8 Ocak süreci” denildi... Hükümetin suçu, YAŞ’taki ihraçlara şerh koymasıydı. Askerler, hükümeti, gazetecilere verdikleri bir resepsiyon üzerinden haşlayınca medyada tarifsiz bir sevinç boy gösterdi. Olan biteni “YAŞ mı kuru mu, gördünüz” terbiyesizliğine vardıranlar bile vardı.
AK Parti-Cemaat ittifakı: Vur, fakat dinle (2)
AK Parti iktidarına karşı daha ilk aylarında darbe planları yapıldığı ortaya çıktığında pek rağbet gören bir argüman vardı: “Programı bile belli olmayan partiye karşı darbe mi yapılırmış?” Bu kişilerin anlamadıkları, anlamak istemedikleri ya da anlamaz göründükleri şey şuydu: AK Parti, yapıp ettiklerinden ya da yapıp edeceklerinden, yani programından dolayı değil, kimliğinden dolayı devrilmeyi hak ediyordu ve programını beklemeye hiç gerek yoktu!
AK Parti-Cemaat ittifakı: Vur, fakat dinle (1)
Bir siyasi iktidarın, sonunda darbeye kalkışacak bir cemaatle yıllar boyunca ittifak yapmasını, ‘aldatıldık’ diyerek izah etmesinde sayısız sorunun olduğu muhakkak. Fakat madalyonun öbür yüzü de var. İktidarın hangi denizde o yılana sarıldığına bakmazsak, tablo eksik kalır. Bu yazı dizisinde, AK Parti adlı balığın 2002’de girdiği sularda karşılaştığı düşmanca atmosferin kronolojik bir dökümünü bulacaksınız. Yani bir anlamda, ‘o deniz öyle olmasaydı AK Parti yılana sarılır mıydı?’ sorusunun peşine düşmüş bir yazı dizisi...
Ordu’da yeni düzen ve ‘istemezük’çü muhalefet
Türkiye’de ‘istemiyoruz’ ya da ‘kahrolsun’ diyerek görevini yaptığını düşünen bir siyasi muhalefet var. Pek ‘radikal’ fakat siyaseten etkisiz bu muhalefet yeni bir sınavla karşı karşıya... Bakalım, ‘bir daha ihtilal üretemeyecek bir ordu’ doğrultusunda atılan adımlar konusunda bu muhalefet nasıl bir tavır sergileyecek...
Belki de ‘akim kalmış bir darbe’den başka çare yoktu (3)
İktidar, akim kalmış darbenin sağladığı meşruiyet zeminini kullanarak, ‘bir daha ihtilal ürtemeyecek bir ordu’ hedefi ve askerin sivil denetimi doğrultusunda atılabilecek en radikal adımları hiç tereddüt etmeden atıyor. Fakat bir ülkede ‘darbe mekaniği’ne zemin hazırlayan yegâne şey askerin sivil denetimindeki eksiklikler değil.
Belki de ‘akim kalmış bir darbe’den başka çare yoktu (2)
Darbelerin sadece ordunun sivil denetiminin yetersizliği nedeniyle ortaya çıktığını düşünmek doğru değil. Bir miktar hata içerdiğini kabul ederek şu teşbihe başvuracağım: Bu biraz, çok sayıda nüans ihtiva eden toplumsal sorunların sadece güvenlikçi politikalarla çözülebileceğine inanmaya benziyor.
Belki de ‘akim kalmış bir darbe’den başka çare yoktu (1)
Akim kalmış 15 Temmuz darbesinin, ‘ihtilal üretemeyecek bir ordu’ hedefi doğrultusunda benzersiz fırsatlar sağladığı hususunda benim hiçbir kuşkum yok. Hatta kafamda daha ‘deli’ bir soru var. Acaba diyorum, Türkiye’nin böyle bir yola girebilmesi için akim kalmış bir darbenin gerekli şart olduğunu söyleyebilir miyiz?
Naif bir yazı…
15 Temmuz darbe girişiminin bastırılmasında birinci derecede rol oynayan kitleler ilk kez güçlerinin farkına vardı. Bundan mutlular, fakat aynı zamanda bu onları çok talepkâr yapmış görünüyor. Başta idam talebi olmak üzere ısrarlarının dineceğini hiç zannetmiyorum. Hükümet ve devlet bu konuda çok zorlanacak.
Artık kimse ‘Ne yani, asker kendi uçağını mı düşürecekti’ demesin!
Başta Meclis’in bombalanması olmak üzere 15 Temmuz darbecilerinin göze alıp uyguladıkları eylemlerin bazılarını açıklamakta zorlanıyoruz... Bu neviden eylem planları 2003’teki Balyoz darbe girişiminde de vardı ve bunlar, ‘Milletin ordusu bu kadar kötülüğü göze alır mı’ itirazı üzerinden, kamuoyunu Balyoz’un ‘kumpas’ olduğuna ikna etme yolunda epeyce iş görmüştü.
Düşmansız yapamamak, düşmansız yapamayanlar…
İsrail ve Rusya barışlarını izleyen ‘iç düşmanlıkları da azaltalım’ önerisinden sonra etraf, “Ey düşmanım sen benim ifadem ve hızımsın, gündüz geceye muhtaç bana da sen lazımsın” diyenlerle doldu. Düşmansız yapamayan zevatın ayarlarını ‘dış düşman’larla barışın değil de ‘iç düşman’larla barışın bozması ise özellikle dikkat çekiciydi.
AB, Kürt meselesi, vesayet ve ‘eski ezberler’
Türkiye’nin en temel meselelerinde demokrasi imâ eden bütün önerilere ‘eski ezberler’ muamelesi çekmek refleks haline geldi. Bence ‘eski ezberler’e karşı açılan savaşın esas nedeni, artık temel siyaset haline gelen ‘millîlik’ siyaseti... Bu siyasetle uyum içinde olmayan bütün öneriler bundan böyle de ‘eski ezber’ ilan edilecek ve ‘temel siyaset’ değişmedikçe de bu iş böyle devam edecek.
Savaşa dönüşmüş siyaset, medya, sosyal medya
Siyaset bir savaşa dönüşmüşse ve siyasi taraflar birbirlerini ‘düşman’ olarak görüyorlarsa, başta medya olmak üzere her şey bir silaha dönüşür, bütün silahlar da düşmanı ‘imha’ amacına yönelir. Türkiye’de siyaset, geleneksel medya ve sosyal medya işte bu nedenle bu kadar şiddetle ve düşmanca duygularla dolu.
‘Mış gibi’ sivilliğin serencamı
Hükümetle İHH arasında İsrail’le anlaşmadan sonra ortaya çıkan gerilim, Türkiye’de devletle sivil toplum ve onun örgütleri arasındaki ilişkinin özel niteliğini gözler önüne seren yeni bir gelişme oldu. Bu vesileyle bir kez daha anladık: Toplumun düşüncesinde ve duygusunda devletin yeri böyleyken, o toplumun içinden çıkan sivil toplum örgütlerinin ‘sivilliği’ de devletin izin verdiği kadar olur.
İzlanda tarzı direniş
İzlanda’nın benzersiz futbol hamlesinde son 15 yıldaki alt yapı yatırımlarının önemi büyük. Fakat İzlanda’nın, dünyanın en güçlü millî takımlarından biri olan İngiltere’ye karşı öne geçtikten sonra sergilediği benzersiz direnişi izledikten sonra, bunun sadece alt yapıyla sağlanamayacağını düşünmeden edemedim.
‘Bağımsız İngiltere’de ve ‘Bağımsız Türkiye’de etnik sorun
İskoçların ve yıllardır Britanya’dan ayrılma mücadelesi veren Katolik İrlandalıların Brexit’e gösterdikleri tepki ve Avrupa Birliği vurgusu, AB’nin etki alanı içinde yer alıp da etnik sorunlarla yüzyüze bulunan ülkelerin ve bu arada Türkiye’nin dikkatle izlemesi gereken bir ders içeriyor.
‘Balyoz kumpasçıları’na neden ulaşılamıyor?
Ortalık ‘kumpas, kumpas’ diye inliyor ama yargı henüz Balyoz’un somut kumpasçılarıyla ilgili bir iddianame hazırlayamadı. Bu arada Balyoz belgelerini yayımlayan gazetecilere ağır hapis cezaları talep eden bir iddianame de çıkageldi. ‘Kumpas var kumpasçılar bulunamıyor’ tablosu bir süre daha devam ederse, ‘kumpas’ iddialarının içi tamamen boşalacaktır.
Bir ‘eğlence-oyalama’ aracı olarak ‘seri katil Atalay Filiz’ haberleri…
Çağdaş insanın doymak bilmez ‘eğlence-oyalanma’ arzusunu tatmin etmeye çalışan medyanın, hakiki cinayetleri de bir araç olarak kullanmadaki cüretli kararlılığı gözden kaçmamalı.
‘Hizmet ve yatırım’ vurgusu Kürtlerde neden tepki yaratıyor?
AK Parti’nin Güneydoğu’daki yatırımları sürekli vurgulaması, Kürtler arasında ‘hizmet, iş ve aş’ karşılığında kimlik ve eşit vatandaşlık taleplerinden tâviz verme, onurlarından vazgeçme çağrısı olarak yorumlanıyor ve tepkiyle karşılanıyor. Şimdi, büyük bir inşa faaliyetinin arifesinde AK Parti bu vurgu üzerinde bir daha düşünmeli.
Anti-Amerikancılığın ‘error’ verdiği an: Sıra Kürt siyasetinde
İdeoloji ve ilke temelinde anti-Amerikan, anti-emperyalist olduğunu iddia eden siyasi akımlar, zamanı geldiğinde bunları unutup Amerika ile dost olabiliyorlar. Anti-Amerikancılığının ‘error’ verme sırası şimdi ‘Marksist’ PKK temelli Kürt siyasetinde...
Dijital oyunbozanların dokunulmazlığı
Panama Belgeleri’ni yayımlayan John Doe takma adlı ‘dijital oyunbozan’, yayımladığı manifestoda hükümetlerin oyunbozanlara hukuki ‘dokunulmazlık’ sağlamaları gerektiğini savundu. AİHM’nin Nokta dergisi ile ilgili olarak verdiği karar, bu ‘hayal’in bir gün gerçek olabileceğini söylüyor bize.
Hrant Dink sadece Alman Parlamentosu’na ‘size ne’ dememişti
Hrant Dink, ülke parlamentolarının 1915 Büyük Felaketi’yle ilgili kararlar almalarına her zaman karşı çıktı fakat biri hariç: Alman Parlamentosu’nun 2005’te aldığı karar. Dink’i böyle düşünmeye sevk eden saiklerle Türkiye’nin bu son soykırım kararına öncekilerden daha büyük bir tepki göstermesine neden olan saikler aynı.
Gezi için ‘Ataerkil siyasetin sonu’ demiştim ama…
Gezi eylemlerin altıncı gününde (6 Haziran 2013), T24’te kaleme aldığım ‘Ataerkil siyasetin sonu’ başlıklı yazıda, eylemleri ‘ataerkil yönetim tarzı’na büyük bir itiraz olarak niteledikten sonra Türkiye’nin artık bu ‘tarz’la yönetilemeyeceğini öne sürmüştüm... O yazıda, bu ‘tarz’da ısrar edilirse ne olacağını da tahmin etmiştim.
Kılıçdaroğlu’nun ruh hali
Bence CHP Genel Başkanı’nın ‘kan’lı, ‘bedel ödeme’li, ‘hapiste yatma’lı sert çıkışları, görünüşün tersine, mücadeleci bir ruh haline değil, mücadeleden umudunu kesmiş nihilist bir ruh haline tekabül ediyor.
Leninist dindarlığın sonu!
İslamcılık, devlet iktidarını ele geçirip, onun üzerinden İslami bir toplum yaratma hedefiyle yöntem olarak tipik bir ‘Leninist’ stratejiye sahipti. İslamcılardaki laiklik alerjisi de devletseverlik de bu stratejiden neş’et ediyordu. Tunus’un saygın Müslüman siyasetçisi Gannuşi’nin bu stratejiyi net bir biçimde mahkûm etmesi, İslamcılık siyasetinde yeni bir dönemin sembolik başlangıcı sayılmalı.
‘Daha fazlasını’ isteyip Kürtleri kızdırma sırası devlette…
Devlet de PKK da, kendisini avantajlı gördüğü her kritik aşamada Kürtlerden ‘daha fazlasını’ istedi. Bu tavır her zaman ‘daha fazlasını’ isteyen tarafa karşı bir tepkiye yol açtı. Şimdi tepki görme sırası, HDP’li milletvekillerinin dokunulmazlıklarının kaldırılmasını Kürtlerin ‘anlayışla’ karşılamasını bekleyen devlette...
Duygu Asena: Kadının adını koyan kadın (3)
Duygu Asena doğmunun altmışıncı, ölümünün onuncu yılında yıl boyu düzenlenen etkinliklerle anılıyor. Bu çerçevede yayımlanan “Orada Kadınlar Var Mı?” adlı kitap için kaleme aldığım uzun portrenin üçüncü ve son bölümü: Mücadele yılları.
Duygu Asena: Kadının adını koyan kadın (2)
Duygu Asena doğmunun altmışıncı, ölümünün onuncu yılında yıl boyu düzenlenen etkinliklerle anılıyor. Bu çerçevede yayımlanan Orada Kadınlar Var Mı? adlı kitap için kaleme aldığım uzun portrenin ikinci bölümü: Çocukluk, gençlik, evlilik ve soğuk ‘yuva’lar...