Oral Çalışlar
Papa Francis Katolik dünyasını sarsıyor…
Hiçbir papanın yapamadığını yaptı, Katolik Kilisesi’ni yumuşattı daha sevimli bir hale getirdi. Küresel bir hayranlık kazandı. Vatikan Sarayı yerine iki odalı basit bir apartman dairesinde yaşamayı seçti. Geceleri korumasız olarak yoksul mahallelere giderek insanlarla ekmeklerini paylaştı.
Evlilik hakkında her şey
Avukat Arzu rolünde Gökçe Bahadır’la şarkıcı Melisa rolündeki Sinem Uslu’nun erkek şiddetine karşı dayanışması sahnesi, sanatla insan hakları arasındaki bağı gözler önüne seriyor. Dizilerimizin sanılanın ötesinde, toplumsal meseleleri de gündeme getirmede ustalaştıklarını gösteriyor.
Ahmet Kaya hüznü…
Linç edilmesine seyirci kaldık. Ahmet, vatan özlemiyle Paris’te yaşamını yitirdi.16 Kasım 2000 tarihinde onu kaybedince ah vah ettik ama iş işten geçmişti. Orhan Pamuk’la onun için, bir şeyler yapmamız gerektiğini konuşmuştuk. Ama geç kaldık. Ahmet’in yüreği, yaşadığı haksızlıkları kaldıramadı.
Komet’in resim yolculuğu…
Resim bir mal değil ki. Resim sanatçının yarattığı bir eser… Yüzyılların birikimi içinde gelişmiş, yeni şekillere bürünmüş… Resim eski medeniyetlerden günümüze gelen ve yaşayan önemli bir sanat dalı. Her şeye rağmen özgün ve karakteri olan bir çalışmaya imkan veriyor. Dikkat edersen benim sergimde seri üretim yok. Tablolar birbirini takip etmiyor. Ama tablolara baktığınızda Komet’in olduğunu anlarsınız.
Gençler ve Kadınlar: Muasır Medeniyet Seviyesi…
Türkiye seçimlere hazırlanıyor. Ülke ciddi bir siyaset krizinde. Ekonomi zorlanıyor. Toplumun geleceğe ilişkin endişeleri artıyor. Meselenin yalnızca bunlarla sınırlı olmadığını görebiliyoruz. Meclis'imiz yaşlı ve erkek. Yüzde 83’ü erkek olan TBMM’nin yaş ortalaması 50. Türkiye’nin yaş ortalaması ise 31. Siyaset yorgun. Ülkemiz nüfusunun yarısı kadın, büyük çoğunluğu genç.
Siyaset gençler ve kadınlarla ilerleyecek
Ülkemizdeki gerilimin arka planında da kısmen benzer bir ruh halinin olduğunu söyleyebiliriz. 20 yıl önce AK Parti iktidara talip olduğunda da toplum farklı insanlar tarafından yönetilmek istiyordu. AK Parti, bu ihtiyacı doğru saptayarak, toplumun desteğini kazandı. Bir kadro değişimine öncülük etti. Şimdi yeni bir dönemin eşiğindeyiz. 'İki taraf' da zorlanıyor.
Çiğdem Aydın’ı uğurlarken
Seçimlerde 24 olan kadın milletvekili sayısı ikiye katlanmış 48’e ulaşmıştı. İstanbul Sözleşmesi’nden çıkmak konusu gündeme geldiğinde yine bu gelişmeye direnenlerin başında, 'önce kadınlar' diyen Çiğdem Aydın ve arkadaşları vardı. Çiğdem o zaman Serbestiyet’e yazdığı yazıda endişelerini şöyle dile getirmişti: “Biz kadınlar geçtiğimiz haftayı yine diken üstünde geçirdik.
Muhalefet ve tencere…
Siyaset bir toplum meselesidir. Partileri de iktidarı da asıl yönlendiren ve belirleyen temel dinamik, toplumdur. Meral Akşener, neden Kürtlere yönelik tutumunu değiştiriyor? Kemal Kılıçdaroğlu, neden “Suriye’deki askeri varlığı çekmeye hazır olalım” diyor? Neden “HDP çözüm için muhatabımızdır” diyor?
İYİ Parti senaryoları
Toplumdan aldığı sinyaller, İYİ Parti’yi daha kararlı bir muhalif güce dönüştürüyor. Son olarak da şöyle bir iddia dolaşımda: Anayasa Mahkemesi, muhalefetin itirazını dinleyerek, raflarda duran 'Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi' dosyasını raftan indirecek. Yapılan anayasa değişikliğini iptal edecek ve Türkiye kazasız-belasız yeniden 'parlamenter rejim'e dönecek.
Galataport
Sahile doğru yürürken, tanıdık markalar, lokantalar, gözlükçüler, kafeler, yeni yeni açılıyordu. Açık hava konser salonunun önünden, sahile ulaştık. Sanırım 1.5 kilometre uzunluğuna yakın bir sahil yürüyüş yolu. Genişlik 50 metreye yakın. Ufkun bir ucunda Beyazıt Yangın Kulesi, Topkapı Sarayı, karşıda Adalar ve Kadıköy, Harem, Üsküdar. Öteki uçta birinci köprü ve Dolmabahçe’ye kadar uzanan 180 derecelik bir ufuk. İstanbul Modern’in yenilenmesi henüz bitmemiş.
Cumhuriyet’in ilan edildiği küçük ev…
Cumhuriyet ilanı öncesindeki tarihi toplantı sonradan yanan tek katlı küçük bir evin, yarısı salon, yarısı yemek odası olarak kullanılan girişinde yapılacaktı" (s.197). Mustafa Kemal, yemeğe çağırdıklarına, "Yarın Cumhuriyet’i ilan edeceğiz" dedi. Katılanlar hararetle desteklediklerini söylediler. Nasıl hareket edileceğini arkadaşlarına aktardı, herkes evine dönerken İsmet Paşa kaldı.
İrlanda’da devlet ajanı ve 18 cinayet
IRA’ya göre mücadelenin belli bir aşamasında kişisel öfkesine yenik düşüyor ve işbirliği yapmak üzere İngiltere polisine başvuruyor. O sırada IRA’nın da içinde etkili bir konumda. Devletle işbirliği yapan yani ihanet eden ihbarcı IRA militanlarını takip edip cezalandırmakla görevli ekibin başında… İddiaya göre FS’nin İngiliz Polisi içindeki takma ismi 'Stakeknife' yani 'biftek bıçağı'. Üzerine yazılmış bir de kitap var.
Güneşli bir sonbahar… Biz nerelerdeyiz?
Türkiye, 10 büyükelçiyi sınır dışı edecek mi, etmeyecek mi? Ederse ne olur, etmezse ne olur? Tanıdıklar soruyor: "Dolar yükselmeye devam eder mi?" Küçük tasarruf sahibi, biriktirdiği paranın dolar karşısında eriyip gitmesinden korkuyor. Bazı yorumcular, “Büyükelçiler böyle bir açıklama yapamaz” diyerek açıklamayı eleştiriyor. “Öyle de olsa sınır dışı çok ağır bir yaptırım olur, ağır sonuçları olur” demeyi de ihmal etmiyorlar.
Gelecek meşru zeminde şekillenecek
2017’de Anayasa’ya Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi olarak girmiş bir uygulamayı tartışıyoruz son yıllarda. AK Parti- MHP ittifakı, bu yeni sistemden memnun. Muhalefetteki 7 parti, güçlendirilmiş demokratik parlamenter sistemi savunuyor. 2023 seçimleri yaklaştıkça komplo teorileri, korku senaryoları piyasaya sürülüyor.
Çare ve umut
Son aylarda epeyce karamsarlık iyimserlik tartışması yaptık. “Durum değişmez, değişse de değişmez” diyenlerin, içinde yaşadıkları ortamı tanıyamadıkları inancındayım. Aydınların temel sıkıntılarından birisi, toplumda kendi ritmi içinde olgunlaşan yeni yönelimleri anlamakta güçlük çekmeleridir.
Fenerbahçe’nin hayal kırıklığı
Önceki gece maçı seyrederken üzüldüm, öfkelendim. Fenerbahçe çok iyi başladığı ve götürmeye kararlı olduğu maçı, bence hakem hatalarının da etkisiyle kaybetti. Savunmanın belkemiği Kim Min Jae’nin, Fenerbahçe 1-0 öndeyken, 23. dakikada ikinci sarı karttan atılması, maçın seyrini değiştirdi. İkinci sarı karta neden olan, eski deyimle ‘nizami şarj’ denilebilecek bir pozisyondu.
Ulaştırma Bakanı’na dilekçemdir
Geçenlerde bir plaka sahibi, taksisinden üç gündür haber alamadığı gerekçesiyle İBB’ye başvuruda bulundu. Taksi Kartal’da sahipsiz bir yerde bırakılmış olarak bulundu. İBB, iki senede Ulaşım Koordinasyon Merkezi'ne (UKOME), 9 kez başvuruda bulundu. Şehirdeki taksi sayısının 5 bin artırılmasını istedi. Reddedildi. Bunun üzerine bin taksiyi acil olarak eklemeyi talep etti. O da reddedildi.
Joe Biden’ın sert suçlamaları
Ne olursa olsun, Biden’ın ağır ifadelerinin kodlarını ve bundan sonra nelerin olabileceğini anlamaya çalışıp her şeyi iyi ölçüp tartmak zorundayız. Süper devletlerle siyaset yapmak, onlarla bazı alanlarda kafa kafaya gelmek konusunda son yıllarda epeyce deneyim edindiğimiz bir gerçek.
HDP ittifakın neresinde?
Önümüzdeki seçimlerde bu 12 milyonluk kitlenin en az 6 milyonu HDP’ye oy vermeye kararlı görünüyor. Diğer 6 milyonun ise değişik tercihlerde bulunabileceği, AK Parti’nin eski desteği sağlamasının oldukça zor olduğu anketlere yansıyor.
Büyükada İskelesi
2011’de Şehir Hatları’na geçen iskele için “Üstü tamir edilecek” dendi ve kapatıldı. Yıllardır kapalıydı. Birkaç yıl önce bazı düğün törenleri falan yapıldıysa da giderek hiçbir şey yapılamaz duruma geldi. Büyükada’nın sembolü olan yapı, kendi haline terk edildi. İmamoğlu yönetimi burayı yeniden canlandırmak istediği zaman gördü ki, iskele 2018’de TÜGVA adlı vakfa kiralanmış.
Zaaf arayan zaaf bulur…
Aşırı beklentiler hayal kırıklığına yol açabilir. Her partinin iç dengelerini hesaba katmak gerek. CHP’de, Kürt meselesini demokrasi zemininde tartışma olgunluğunu kazanan kuvvetli bir eğilimin geliştiği inkar edilemez. Öte yandan, milliyetçi-ulusalcı potansiyeli de yok saymak mümkün değil. Birileri İzmir Marşı söylerken, başka birileri de Kuzey Irak’a gidip Kürt meselesinde yeni bir hamle yapabilir.
Matilda Etkisi ve Özlem Türeci
Özlem Türeci’den neredeyse Uğur Şahin’in asistanıymış gibi bahseden haberler bile yapıldı. Türkiye basınında 'eşine destek olan' ve 'çay demleyen' gibi ifadelerle anlatılan 53 yaşındaki Özlem Türeci, dünya çapında başarılı çalışmalarıyla ün kazanmış bir şirketin yöneticisi.
Bir öncü kadın Nermin Abadan Unat
68 olaylarının hengamesi içinde Nermin Hoca'nın, Siyasal’ın tek kadın akademisyeni olduğunu fark etmemiştik bile. Mülkiye diye birçok değişime öncülük etmiş okulumuzun ilk kadın akademisyeni 1960’larda hala ve yalnızca Nermin Hoca'ydı. Nermin Hoca, sonraki yıllarda bir başka hocamızla, öğrencilerine her zaman büyük bir anlayışla yaklaşan İlhan Unat ile evlenecekti.
Şeriat ve laiklik
Türkiye’de, cumhuriyetin kuruluş yıllarında sert bir laiklik uygulandı. Laikliği savunanların bir kesimi otoriter ve Jakoben yöntemleri tercih ettiler. Laikliği demokrasiyle birlikte düşünmek gerektiğini, bunun dışındaki yolların inananları rencide ettiğini ve toplumsal uzlaşmayı yok ettiğini, yaşayarak gördük. Yaşanan uzun tecrübeler, toplum mühendisliği yöntemlerinin işe yaramadığını gösterdi.
Amerika zor Rusya daha zor…
er iktidar, kendi ulusal çıkarlarını savunan bir dış siyaset izleme iddiasındadır. Muhalefet de eleştirilerini dillendirir. Tabii dış politikada muhalefet iç politikadakinden daha zordur. İktidar, “Milli menfaatler böyle gerektiriyor” dediği anda, çoğu zaman, psikolojik üstünlük sağlar. Türkiye’nin bölgede zorlandığı, dış politikanın tartışıldığı bir süreçteyiz uzun süredir.
Cemaatler ve yurtlar
Cemaat ve vakıflarla ilişkili olmayanlar çok pahalıydı. Cemaatlerle ilişkili olanlar, üç öğün yemek dahilken bile çok ucuzdu. 3 yıl önce bir özel yurtta barınma bedeli aylık 1000-1500 lira civarındayken, cemaat ve vakıf yurtlarında üç öğün yemek dahil, ücretler 400-600 lira arasında değişiyordu. Ucuzluğun temel sebebi, bu vakıf ve cemaatlere devlet tarafından “Kamu Yararına Çalışan Kurum” statüsü verilmesiydi.
Kürt meselesinde bir çit aşıldı
Kılıçdaroğlu, CHP tabanında çıkabilecek sorunları da dikkate alarak, adımlarını yavaş fakat güvenli atmayı tercih ediyor. CHP tabanının ve CHP’ye yakın bilinen medyanın açıklamayı hızla benimseyip desteklemesi, partideki değişimin net bir göstergesi. Bundan birkaç yıl önce, parti kitlesinin böyle bir yaklaşımı kolayca içine sindirebileceğini düşünemezdik.
Seçmenler bir kararın eşiğinde
Türkiye’yi bu kadar denetimsiz bir şekilde yönetmenin mümkün olmadığını, büyük sorunlar çıkacağını ifade ettik. Bu sisteme geçilirken, denge ve denetim mekanizmaları çok önemliydi. “A tabii denge ve denetim mekanizmaları kurulacak” dediler. 2021 itibarıyla sistem dört yaşına bastı. Bu sistemin ne getirip ne götürdüğünü değerlendirecek olan, seçmen kitlesidir.
Muhalif medyaya ‘demokrasi baharı’ beklerken…
Örneğin iktidarı 'düşünce özgürlüğü' noktasından eleştirme iddiasındaki iki 'muhalif' yorumcu, düşünceleri ve yazıları nedeniyle tutuklanan Ahmet Altan’ın serbest bırakılmasından hoşlanmayan bir tavır içindeydi. Bir başka kanal ya da bir başka gazete köşesinde 'en muhalif' sunucu; Kılıçdaroğlu’nun bir meydan mitinginde hapisteki aydınları ayrımsız şekilde saymasını tepkiyle karşılıyordu.
AB içinde çıban: Viktor Orban
Çoğulcu demokrasi arayışı gitmiş yerine muhalefeti düşman gören kutuplaştırıcı bir iktidar gelmiş. Benzer bir tablo Polonya’da da yaşanıyor. İçe kapanmacı dış politika, yabancı düşmanlığı almış başını gidiyor. Romanya’nın hali de pek iç açıcı değil. Yolsuzluk, rüşvet iddiaları zirvede. Bu üç doğu bloku ülkesi, bu üç eski sosyalist ülke, uzun bir despotizm acısının ardından yıkılan Sovyet rejimiyle birlikte egemenliklerini kazanmışlardı.