Halil Berktay

Davutoğlu’nun 1915 mesajı ve ‘âdil hafıza’ arayışı

Papa I. Fransiskus’un 1915-16’da Osmanlı Ermenilerinin başına gelenleri “20. yüzyılın ilk soykırımı” diye nitelemesi, hükümette hâlâ nedenlerini tam anlamadığım bir asabiyete yol açtı.

Taziye’nin özgürlüğü Papa’yı kapsamıyor mu?

[15 Nisan 2015] Dünkü yazımda sözünü ettiğim, sisler içinde sendeleme ve yolunu bulamama hali, azalacağına arttı gibi. Öyle yerler vardır ki, ancak zarif bir şekilde susulabilir. Bazı devlet ve hükümet yetkilileri bir türlü bunu yapmasını bilmiyor.

Eski yanlışlar sökün etti

Türkiye’nin benim gibi özgür ve eleştirel tarihçileri -- tarihsel gerçeği, 1915’te tam ne olduğunu bulmaya ve Türkiye halkına sabırla anlatmaya, anlatırken de araştırma ve tartışma ortamını giderek genişletmeye ve rahatlatmaya çalışıyoruz. Dolayısıyla sorun, “soykırım mıydı, değil miydi”den ibaret değil; çok daha büyük. Ve bu anlama-anlatma çabasında, soykırım deyimi yer yer olumsuz bir rol de oynayabiliyor. Çünkü bu bir tür aşırı-özet, bir formül, korkunç ve muazzam bir tarihsel gerçekliği tek bir sözcüğe indirgeyen bir klişe.

‘Amaç barışsa, evet, her şey mübah’ mıdır?

Hayır, bugünkü barış ve çözüm süreciyle ilgili değil bu cümle. Çok farklı bir döneme, elli altmış yıl öncesine ait. Yaşlandıkça ve yaşlandığımı hissettikçe gitgide daha otobiyografik yazıyor; çünkü her şeyi, bütün yaşadıklarım ve bildiklerimi, geçmiş inançlarımı, 20. yüzyıl tarihinin tümünü gözden geçirmek ihtiyacını duyuyorum.

Bebek, katil, karanlık

Bundan sekiz yıl önce, Hrant’ın cenazesinde Rakel Dink müthiş bir cümle sarf etmiş; herkesi “bir bebekten bir katil yaratan karanlığı” sorgulamaya çağırmıştı. DHKP-C gökten zembille mi indi? Bizim masum bebekliklerinden alıp devrimci katillere dönüştürdüklerimiz? Bizim yalancılığımız, ahlâksızlığımız? Bizim karanlığımız nerede?

Fenerbahçe saldırısının ardından DHKP-C çıksa?

Size, dün önüme şöyle bir metin geldi desem… “Emperyalizmin ülkemizdeki işbirlikçileri, en başta da kendini firavun sanan Recep Tayyip Erdoğan’ın başını çektiği neo-liberal ve İslamofaşist AKP diktatörlüğü, işçi ve emekçi sınıflarını amansızca ezip sömürmenin yanı sıra, bütün halkımızı uyuşturup bilincini köreltmeye de çalışıyor. Bu amaçla başvurdukları yöntemlerden en önemlisi din ise, ikincisi de futboldur..."

Dün Hıristiyanlık ve komünizm; bugün İran

Lozan’daki ön anlaşmanın ardından, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin ülkesine hitaben yaptığı televizyon konuşmasının kritik bölümlerini çeşitli ajanslarda buldum. Serbestiyet de “Haberler” bölümünde vermiş; Ruhani, karşı taraf da sözünü tuttuğu ve anlaşma hükümlerine uyduğu takdirde kendilerinin de anlaşmaya sadık kalacağına yemin ediyor. Mesele sırf nükleer enerji ve silâh yapımı da değil; daha kapsamlı bir zihinsel değişim söz konusu.

Affedersiniz, sizin IŞİD’den nedir farkınız?

Evet, bugün 1 Nisan ama benim yukarıdaki sorum değil, 1 Nisan şakası olan. Asıl 1 Nisan şakası, sizin kendinizi devrimci, halktan yana, adalet peşinde diye sunuyor olmanız. Hem de çok kötü, çok rezil, çok berbat bir şaka, gerek (illüzyonlarınız ve sizi afyonlayıp uyutan sahte bilinciniz nedeniyle) kendi kendinize, gerekse zarar verdiğiniz ve habis bir çıbanından başka bir şey olmadığınız bütün insanlığa oynanmış.

‘Medenî beşeriyet’ ve ‘büyük insanlık’

'Medenî beşeriyet' ve 'büyük insanlık'

‘Bizim’ değil, asıl ‘onların’ iktidarında

'Bizim' değil, asıl 'onların' iktidarında

Batı ve Müslümanlık; Gürbüz Özaltınlı ve Murat Belge

Batı ve Müslümanlık; Gürbüz Özaltınlı ve Murat Belge

Pornografik neo-oryantalizm ve Müslüman kadınlar

Pornografik neo-oryantalizm ve Müslüman kadınlar

Michelle ve Erdoğan

Michelle ve Erdoğan

Padova’da üç gün

Padova'da üç gün

Şimdi serinkanlılıkla, şu türbe meselesi

Şimdi serinkanlılıkla, şu türbe meselesi

Lut’un karısı (8 Mart için)

Lut’un karısı (8 Mart için)

Yaşar Kemal de evrene karışırken

Yaşar Kemal de evrene karışırken

Büyük teoriler, küçük hayatlar

Büyük teoriler, küçük hayatlar

‘9 Mart’larla iktidara gelmek?

'9 Mart'larla iktidara gelmek?

Babam öleli beri

Babam öleli beri

Mallarmé’den Hrant’a

Mallarmé’den Hrant’a

Amerikan futbolunun ‘ruhsuz beyaz’ oyun kurucuları

Amerikan futbolunun ‘ruhsuz beyaz’ oyun kurucuları

Demokratik hak; siyasal sorumsuzluk ve ahmaklık

Demokratik hak; siyasal sorumsuzluk ve ahmaklık

İslâmi terör

İslâmi terör

Eğitim Şurası (4) Osmanlı Türkçesinin serüveni

Eğitim Şurası (4) Osmanlı Türkçesinin serüveni

İsrail’in Madam Nhu’ları, Kemalist Aysun’ları, Yeni Akit muadilleri

İsrail’in Madam Nhu’ları, Kemalist Aysun’ları, Yeni Akit muadilleri

İşte Şekil 1 önünüzde

İşte Şekil 1 önünüzde

Bir mektup vesilesiyle, Türkiyeli Yahudilerin endişeleri

Bir mektup vesilesiyle, Türkiyeli Yahudilerin endişeleri

İktidar İsrail’leşse, PKK Hamas’laşsa çok mu sevineceksiniz?

İktidar İsrail’leşse, PKK Hamas’laşsa çok mu sevineceksiniz?

Zeki, çevik, ahlâksız (Suarez ve Zuniga)

Zeki, çevik, ahlâksız (Suarez ve Zuniga)