Avustralya’nın kuzeydoğusunda altı tane büyük, 900 civarında da küçük adadan oluşan 700 bin nüfuslu Solomon Adaları ülkesi; birkaç gündür bir medya etiği skandalıyla çalkalanıyor.
Ülkenin en büyük medya kuruluşlarından biri olan Solomon Star gazetesinin, “Çin’in, Pasifik Adaları’ndaki ülkelere verdiği kalkınma destekleri”ni vurgulayan yayınlar taahhüdüyle Çin Büyükelçiliği’nden 140 bin dolar aldığı ortaya çıktı.
Gazeteden Çin Büyükelçiliği’ne giden talepname
Dünyanın önde gelen araştırmacı gazetecilik ağlarından OCCRP (Organize Suç ve Rüşvet Kaydı Projesi); Solomon Star gazetesinden Çin’in Solomon Adaları’nın başkenti Honiara’daki büyükelçiliğine gönderilen, Temmuz 2022 tarihli bir yazışmayı elde ettiğini duyurdu.
Solomon Star, Pekin lehine yayın çizgisi izleneceği sözü vererek Çin Büyükelçiliği’nden gazeteye yeni baskı malzemeleri almak için ve yine aynı gruba ait radyo kanalı PAOA FM için yaklaşık 137 bin dolara tekabül eden 1 milyon 150 bin SBD (Solomon Adaları Doları) talep etti.
Solomon Star’ın 12 Mayıs’taki manşeti: “Çin geliyor”
“Eskimiş materyaller nedeniyle Çin’in Pasifik’teki cömertliklerini duyurmada zorluk çekiyoruz”
Çin Büyükelçiliği’ne gönderilen talep metninde eskimiş materyaller nedeniyle yayıncılık konusunda gecikmeler yaşadıklarını belirten gazete, bu durumun da “Çin’in Solomon Adaları’na ekonomik ve altyapı alanında fayda sağlayan cömert faaliyetleri”ni yansıtmada kısıtlı kalmalarına neden olduğunu iletti.
Yazışma içeriğinde Çin Büyükelçiliği ile Solomon Star arasında 2021’de 350 bin SBD’lik bir parasal destekle ilgili bir temas kurulduğu ancak gazetenin bu meblağı yükseltmek istediği anlaşılıyor.
Teklif metninde, alınacak maddi desteğin Çin’in “iyi niyeti” ve Solomon Adaları için “en cömert ve güvenilir kalkınma ortağı” olduğu yönünde yayınlar yapılacağıyla ilgili kullanılacağına dair birçok taahhüt de yer alıyor.
Solomon Adaları’nın başkenti Honiara’daki Çin Büyükelçiliği. (Fotoğraf: Charley Piringi/AP)
Gazetenin baş editörü: “On yıldan uzun süre Avustralya Büyükelçiliği’nden destek istedik, alamadık”
OCCRP, Solomon Star’ın o dönemki sahibi Catherine Lamani ile gazetenin yayın yönetmeni Alfred Sasako’nun Çin Büyükelçiliği’ne yaptıkları teklifi doğruladıklarını aktardı.
Çin’den destek istediklerini kabul eden Sasako, gazetenin editoryal bağımsızlığını ise koruduğunu söyledi.
Pekin yanlısı bir yayın izledikleri eleştirileri için “Çin’i şeytanlaştırmaya çalışanların hayal ürünü” diye konuştu.
Sasako, on yıldan uzun bir süre Avustralya Büyükelçiliği’nden maddi destek almaya çalıştıklarını ancak başarılı olamadıkları açıkladı.
Ülkenin önde gelen gazetecilerinden, Solomon Star yayın yönetmeni Alfred Sasako.
“Batılı ülkeler bizi ihmal ediyor, Çin bölgede güçlenince akla geldik”
ABD ve diğer Batılı ülkelerin Solomon Adaları’nı ihmal ettiğini belirten Sasako, ancak şimdi Çin’in bölgedeki nüfuzunun artmasıyla ilgili endişeleri nedeniyle ilgi göstermeye başladıklarını söyledi.
Sasako, “Her şeyin özeti; Çin yapan, diğerleri konuşan. Konuşarak çok zaman harcıyorlar, hiçbir şey yapılmıyor” dedi.
Şubat ayında mektupta bahsedilen malzemeler alınmış
OCCRP, Solomon Star’ın talep ettiği baskı malzemelerinin gerçekten bu yılın başlarında satın alındığını da doğrulattı.
Teklif mektubunda adı geçen Avustralya’daki G2 Systems Print Supply Division şirketinin yetkilisi Terry Mays’ın, “Bahsi geçen ürünlerin Şubat ayında Solomon Star’a teslim edildiğini ve ödemelerinin alındığını” söylediğini aktardı.
Batı’nın ve Tayvan’ın kadim müttefiki Solomon Adaları, Çin’e yaklaşıyor
Solomon Adaları ve Çin’in ilişkileri son dönemde hızla ilerledi. Geçen sene iki ülke arasında imzalanan güvenlik anlaşması ABD ve Avustralya başta olmak üzere birçok Batı ittifakı üyesi ülkeyi endişelendirmişti.
Detayları taraflarca açıklanmayan anlaşmanın taslağı olduğu iddiasıyla internette yayılan bir dosyada; Çin savaş gemilerinin Solomon Adaları limanlarına demirlenebileceği, kısa süreli bekleyebileceği, lojistik ikmali ve geçiş yapabileceğini ve Solomon Adaları’nın gerekli gördüğü takdirde Çin’den polis, zırhlı polis, askeri personel ve diğer koruyucu ile askeri güç de talep edebileceği gibi maddeler yer almıştı.
Gelen uluslararası tepkiler sonrası Solomon Adaları’ndan ülkede Çin üssü kurulmasına izin verilmediği açıklaması gelmişti.
Sogavare, Pekin ziyaretinde Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’le.
Diplomatik ilişkiler 2019’da başladı
2019’da dördüncü kez Solomon Adaları’nın başbakanı olan Manasseh Sogavare, aynı sene ülke tarihinde ilk kez Çin’le diplomatik ilişkileri başlattı. Sogavare, o tarihe kadar, Pasifik’in önemli güç ve nüfuz mücadelesi olan Çin ile Tayvan arasındaki rekabette Tayvan’ı destekleyen ülkenin geleneksel dış politikasını değiştirmişti.
Geçen ay Çin’i ziyaret eden Sogavare, Çin’le bir polis iş birliği anlaşması imzaladı ve 11 Temmuz’da Pekin’de ilk kez Solomon Adaları Büyükelçiliği açıldı.
Solomon Adaları Pekin Büyükelçiliği’nin açılışında Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi ile Sogavare.