Osmaniye, Düziçi, Adıyaman ve Kahramanmaraş Devlet Hastaneleri, felaketten hiçbir hasar almadı. Elbistan Devlet Hastanesi’nin yapımında 580, Dörtyol Devlet Hastanesi’nde 340, Battalgazi Devlet Hastanesi’nde 222 ve Malatya Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi’nde 254 adet izolatör kullanılmış.
Yer yerinden oynarken, bu hastanelerde ameliyatlar devam edebildi. Tarihimizin en ağır depremlerinden birinde, bu binalar, “izolatör” sistemi sayesinde, yıkılmadı, tahrip olmadı. Yaşam sürdü. “Depreme dayanıklı nitelikli yapı”dan, bizim anladığımız, doğru malzeme kullanılması ve doğru mühendislik yapılmasıyla sınırlıydı. Bunları yeterli olarak düşünüyorduk. İzolatör çözümünü yeni duydum.
Bu alanda üretim yapan bir aile firmasının yönetim kurulu üyesi olan Burak Öztimur bana kısaca şunları anlattı: “İzolatör göründüğünden zor, üretmesi maliyetli bir ürün. Felaketin ardından bu çözüme yönelik ilginin artacağını ve merdiven altı diyebileceğimiz firmaların da doğabileceğini düşünüyoruz.
Binaların kolon, temel veya perde kısmına yerleştirilen sismik izolatör cihazları, 5 ve üzeri büyüklüğündeki depremlerde, sarsıntının gücünü emerken, depremle yapı arasındaki teması kesme özelliği sağlıyor. Sarsıntının şiddetini 5 kat azaltıyor, yıkılmayı önlüyor. İnşaat maliyetini, yüzde 10 ile yüzde 20 arasında artırıyor.
Müteahhitler bunun altından nasıl kalkacak? Daha ucuza bina üretmenin yollarını ararken, bu artışı nasıl kabul ettirebilecekler? Daire fiyatlarının ve kiraların hızla arttığı bir dönemde, bu maliyet nasıl karşılanabilecek? Kurşun çekirdekli deprem izolatörlerinin, değişik çeşitleri var.
Kalıcı yüzeylerde, kayma yüzeyinin sürtünme düzeyinin sıfıra yakın olduğu maddeler bu amaçla seçiliyor. Sadece kauçuk değil. Kauçukla metal karıştırılıyor. Biz yapıyoruz, başka firmalar da yapıyor.”
Eski binalara da yapılabilir mi?
Burak Öztimur şöyle devam etti:
“Bina sıfırdan yapılırken, kolonların nerede olacağı, izolatörlerin nasıl çalışacağı daha kolay hesaplanıyor ve maliyet daha az oluyor. Bir bina çok çürükse, kolonlar kesilmişse, o bina sağa sola yatabiliyorsa, durum değişir. Tabii ki sonradan güçlendirilecek binalar da var.
Bu sistem köprüler için uygulanan bir sistemdi. 30-40 yıldır bütün köprülerde viyadüklerde süspansiyon görevi gören ürünler olarak üretiliyordu. 10 yıldır Türkiye’de de üretiliyor.
Sismik izolatörler bodrum ve zemin kat arasındaki kolonlara konuyor. Böylelikle depremlerde üst yapıyı zeminden ayırarak, sarsıntının şiddetinden korumuş oluyor. Plana uygun, mühendislik hizmeti alarak inşa edilen yapılara, sonradan da izolatör yerleştirilebilir. Bir kolona koyulacak izolatör cihazının maliyeti, ortalama 4 bin Euro civarında. Örneğin 20 kolonlu bir konut için 80 bin Euro gibi artı maliyet çıkabiliyor.”