DEM Parti Eşbaşkanları Tülay Hatimoğulları ve Tuncer Bakırhan, Akil İnsanlar Heyeti’nden bir grupla iki gün önce İstanbul’da buluştu. Bizlerin tecrübelerini ve değerlendirmelerini dinlediler. 2013-2015 tarihlerini kapsayan çözüm sürecini muhalefet partileri CHP ve MHP desteklememişti. Bugün baktığımızda en büyük farklılık TBMM’de üyesi olan bütün partilerin komisyonda temsil edilmesi.
Bir yıla yakın süredir düzenli toplanan ve ülkenin en temel meselesi hakkında giderek daha çok bilgi sahibi olan bir Meclis topluluğu oluştu. Sürekli birbirleriyle temas halinde olan, tartışan konuşan ve çözümde rol oynayabilecek insanlardan oluşan bir birikim. Silah bırakan PKK’lıların geleceğiyle ilgili yapılacak hukuki düzenleme, komisyonun önündeki temel meselelerin başında geliyor.
Yani silah bırakma eyleminin kararının hayata geçirilmesi. Silahı bırakma kararını uygulama yeteneği olan kişiyse, Öcalan. Kararın nasıl uygulanabileceğinin yolunu yordamını da bilen, en kabul edilebilir çözümü sunabilecek kişi de o. “TBMM Komisyonu’nun onu da dinlemesi gerekir” diyorlar. Başka partilerden komisyon üyelerinin de bu teze yakın olduğu söyleniyor. Koşullar uygun olsa, komisyonun tamamının onu dinlemesi daha verimli olabilirdi. Koşullar şimdilik bir heyetin İmralı’ya gitmesine uygun.
Devlet Bahçeli “Gelsin DEM Parti grubunda konuşsun” derken, kastı buydu. MHP Lideri Devlet Bahçeli’nin söylediklerinin bir anlık tepki olmadığını uzun vadeli bir çözüm stratejisinin planlandığını görebiliyoruz. O zaman muhatabın yalnızca AK Parti olması ve sorumluluğu tek başına üstlenmesi bir handikaptı. CHP’nin özellikle bunca operasyon altında baskılandığı koşullarda desteğini sürdürmesi, sürecin sağlıklı yürümesine ciddi bir katkı sağlıyor.
2013-2015 Çözüm Süreci’nin açmazlarından biri, Çözüm Süreci heyetinin, “Kürt meselesini toptan çözecek” bir heyetmiş gibi algılanmasıydı. Halbuki hedef toplumun Kürt meselesine yaklaşımını test ederek toplumu barışçı bir çözüm yönünde ikna için bir yol haritasına hazırlık yapmaktı. O ilk denemede elde edilen tecrübeler, bugünkü yolun hazırlanmasında önemli bir birikim oldu. Bir başka mesele de o dönemde, muhalefet kesimlerinin, Akil İnsanlar Heyeti’ni ve Çözüm Süreci’ni, bir siyasi parti organizasyonu gibi algılaması ve bunun üzerinden olumsuz yönde propaganda yapmasıydı. O zaman bu mesele hala bir milli mesele olarak kabul görmemişti.
Bugün, MHP lideri, “Kürt-Türk eşittir” diyor ve çözüm için gereken riskleri alıyor. Konuşmacılar, bir noktanın daha altını çizdi: DEM Parti’nin sürecin yolunda gitmesi konusunda gösterdiği sabır ve siyasi esnekliği, barış hanesine bir katkı olarak değerlendirdiler. Çözüm Süreci döneminde, “Batsın Bu Dünya” şarkısıyla ölümsüzleşmiş olan Orhan Gencebay da heyetin parçasıydı ve yanımda oturuyordu. 6 Nisan 2013’teki köşe yazımda şöyle demiştim:
“Batsın bu savaş!”