Hamas’ın 7 Ekim terör olayı bir boşlukta gerçekleşmedi. Evvela zamanlaması: dikkat edilirse ABD eski başkanı Trump zamanında başlayan ve ABD Başkanı Biden tarafından da devam ettirilen ve Abraham Anlaşmaları olarak nitelenen bazı Arap ülkeleri ile İsrail ilişkilerini normalleştirmeyi hedefleyen sürecin son hedefinde Suudi Arabistan vardı. Bu normalleşmelerde Filistin halkının bir karı olmadı. Yani bağımsız Filistin devletinden bahsedilmedi. Üstelik Trump zamanında Kudüs’ün başkent ilanı tanındı. Biden da tabiatıyla buna devam etti. Bu normalleşmeler devam ederken Gazze’deki ağır durumun hafifletilmesi konusunda da adım atılmadı.
Abraham anlaşmaları Orta Doğu ülkeleri arasında ilişkileri normalleştirmek ve diyaloğu geliştirmek ve radikal akımları önlemek amacını hedefliyordu. Ticaret ve hayatın diğer alanlarında ilişkileri çoğaltmak da amaçlar arasında idi. Nitekim Birleşik Arap Emirliği ile İsrail arasında ticaret süratle artmış. Her ne kadar Abraham bildirisinde tolerans ve kişi saygınlığından bahsedilse de bazı eleştiriler otoriter rejimlerin devamına yeşil ışık yaktığını söylüyor.
Benim kanaatime göre Hamas’ın zamanlaması normalleşme sürecine sekte vurmaya yönelikti.
Hamas nasıl ortaya çıktı ve güçlendl?
1987 yılında resmen kuruldu. O sırada İsrail’de Başbakan İzhak Şamir idi. Netenyahu ilk kez 1996 yılında Başbakan oldu. Sonra gitti geldi…Özellikle Netenyahu iki devlet fikrine yani bağımsız Filistin devletine karşı olagelmiştir.
Geçenlerde eski Başbakanlardan Ehud Olmert Fransız televizyonuna yaptığı açıklamada Hamas’ı Netenyahu’nun kuvvetlendirdiğini iddia etti. Filistinde biri Mahmud Abbas’ın başkanlığını yaptığı Filistin Yönetimi diğeri Hamas’ın yönettiği Gazze.
Filistinliler arasında bu iki başlılık bağımsız Filistin devletine, başta Netenyahu olmak üzere karşı olan İsrail’li yöneticilerin de işine gelmiştir. Ama zamanla Hamas “iyi çocuk” rolüne rıza göstermemiştir. Mahmud Abbas yönetimindeki Filistin Otoritesi de bence bilinçli olarak geri planda tutuldu.
Son olaylara belki bu açıdan da bakmak yararlıdır.