Birleşik Krallık Adalet Bakanı Dominic Raab, bazı durumlarda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) Birleşik Krallık nezdinde nihai karar mercii olmaktan çıkartılmasını sağlayacak bir yasa değişikliğinin parlamentonun gündemine taşınacağını açıkladı.
Tartışılan yasa tasarısına göre, AİHM kararlarının uygulanmasında ve yorumlanmasında nihai merci Birleşik Krallık Yüksek Mahkemesi olacak ve AİHM’in davanın esasına girmeden verdiği geçici yürürlüğü durdurma kararları bağlayıcı olmayacak. İnsan hakkı örgütleri ve muhalefet yasa değişikliği önerisini sert bir şekilde eleştiriyor.
Geçen hafta, Birleşik Krallık’ın Ruanda ile yaptığı anlaşma uyarınca bir grup sığınmacıyı uçakla Ruanda’ya gönderme girişimi AİHM’in yürürlüğü durdurma kararı ile engellenmiş ve Birleşik Krallık hükümeti bu karara uymakla birlikte tepki göstermişti. Bu hukuki engelin üzerine, Birleşik Krallık Adalet Bakanı Dominic Raab, Birleşik Krallık insan hakları mevzuatında AİHM kararlarının bağlayıcı etkisini azaltmak amacıyla bir yasa değişikliği teklifinin verilebileceğini belirtti. Bu teklife göre AİHM’in kararlarının uygulanmasında ve yorumlanmasında nihai merci Birleşik Krallık Yüksek Mahkemesi olacak ve böylece AİHM kararlarının kapsamını ulusal mahkemeler belirleyecek. Bu, uluslararası hukuka aykırı ve AİHM’in nihai bağlayıcı etkisini zedeleyen bir öneri olarak değerlendiriliyor.
Raab’ın açıkladığı bir diğer öneri ise, AİHM’in acil durumlarda davanın esasına girmeden, geri dönülemeyecek zararları engellemek amacıyla verdiği yürürlüğü durdurma kararlarının bağlayıcı etkisinin reddedilmesi. Raab katıldığı televizyon programlarında bu yeni yasa teklifiyle AİHM kararlarıyla ulusal mahkeme kararlarının etkisiz hale gelmesinin önüne geçileceğini söyledi: “Strasburg’un İngiliz yüksek mahkeme kararlarını etkisiz hale getirmesinin doğru olduğunu düşünmüyorum.”
Teklife tepki gösteren Uluslararası Af Örgütü de sosyal medyadan bu teklifin kabul edilmesi durumunda Birleşik Krallık’ın insan hakları açısından 70 yıl geriye gideceğini açıkladı, Raab’in açıklamalarını sert bir şekilde eleştirdi.