39 yaşındaki ABD’li pop yıldızı Britney Spears, 13 yıldır devam eden vesayetinin kaldırılması için açtığı davanın son duruşmasına (23 Haziran) telefonla katılarak ifade verdi, 20 dakika boyunca yaşadıklarını anlattı. Spears, dinleyenleri duygulandıran konuşması sırasında aceleci anlatımı sebebiyle yargıç Brenda Penny tarafından üç kez durduruldu. Yargıç, konuşma için tek kelimelik bir yorumda bulundu: “Cesur.”
Uzun bir aradan sonra artık sahneye çıkıp konserler vermeye başlayan Spears, konuşmasında 2018 yılında tur menajerleri tarafından zorla çalıştırıldığını, çalışmayı reddetmek için yeni bir avukat bulması gerektiğini, fakat kendi avukatını edinemediğini anlattı. Farklı dans hareketlerini yapmaya zorlandığını anlatan şarkıcı, yargıca “Hanımefendi, ben kimsenin kölesi olmaya gelmedim” dedi. Tur yönetiminin zorlamalarına karşı çıktığı için terapistinin kendisini uzun süreli kullanımda zihinsel engelliliğe yol açabilecek Lityum tedavisine zorladığını aktardı. Lityum ile kendini sarhoş hissettiğini ve kendine dahi katlanamadığını söyleyen Spears, altı hemşire ve bir doktorla eve kapatılıp tedavisinin zorla sürdürüldüğünü açıkladı.
Ardından yoğun psikolojik testlere maruz kaldığını anlatan sanatçı, babasının onu test sonuçları gereği küçük bir evde yeni bir tedaviye başlaması gerektiğini bildirmek için aradığını söyledi. “Telefonda bir saat boyunca ağladım, ve o bunun her dakikasını çok sevdi” diyen Spears, babasının kendi gibi güçlü birinin üzerinde kontrol sahibi olmaktan ve onu incitmekten zevk aldığını belirtti.
Şarkıcı, bu küçük evdeki tedavi sürecinde üzerini değiştirirken bile çıplak halde izlendiğini, erkek arkadaşı ile çocuklarını görmesine izin verilmediğini ve kendisine günde sekiz şişe kan enjekte edildiğini aktardı. Hiçbir özel hayatının olmadığını söyleyen Spears haftanın yedi günü günde 10 saat tek bir sandalyede oturmanın ve tüm diğer yaşadıklarının kendisini travmatize ettiğini, şok geçirdiğini anlattı.
“Şimdiye kadar iyi ve mutlu olduğumu söyledim, bu yalandı, yeteri kadar söylersem belki mutlu olurum” diye düşündüğünü aktaran Britney, “Şimdi gerçeği söylüyorum, kızgınım ve uyuyamıyorum” dedi. Sesini artık yargıca ve tüm dünyaya duyurmak istediğini söyledi.
13 yıldır kendi parasının sahibi olamadığını anlatan Spears, artık üzerindeki vesayetin tümüyle kaldırılmasını talep etti. Öte yandan Spears, ailesinin vasilikten vazgeçmemesi durumunda şaşırmayacağını, çünkü 13 yıldır vasilik kurumu sayesinde geçindiklerini söyledi, her zaman olduğu gibi “ona yardım etmeliyiz” diyeceklerini söyledi.
Spears’ın başka bir talebi ise terapilerinin sayısının haftada bire indirilmesi oldu. Eski doktoru Benson’ın kendisini taciz ettiğini söyleyen Spears, doktorun ölümünden sonra diz çöküp şükrettiğini anlattı. Şimdi ise, aynı travmaları yaşamamak için tanımadığı insanlara, terapistlere gitmek istemediğini ve korktuğunu söyledi. Ayrıca, terapilerin evinde gerçekleşmesini istediğini söyleyen sanatçı, terapi çıkışlarında her seferinde paparazzilere maruz kalmaktan şikâyetini “gizliliği hak ediyorum” cümlesiyle aktardı.
Her ne kadar avukatıyla iletişiminden şikâyetçi olmasa da Spears’ın bir diğer talebi kendi avukatını seçebilme hakkını elde etmek.
Vasilik kurumunun anne olma hakkına nasıl ket vurduğunu anlattığı bölüm, Britney Spears’ın konuşmasının en dramatik ânıydı.
Erkek arkadaşı Sam Asghari ile evlenmek ve çocuk sahibi olmak istediğini söyleyen Spears, vasilerinin rahim içi doğum kontrol cihazını çıkartmak için doktora gitmesine izin vermediklerini belirtti.
Britney Spears ve Sam Asghari. (Axelle / Bauer, Griffin, Film Magic)
Spears, ifadesini “Bir çeteye bağlı hissediyorum, zorbalığa uğramış hissediyorum ve kendimi dışlanmış ve yalnız hissediyorum. Ve yalnız hissetmekten yoruldum. Bir çocuğa, bir aileye, bunlardan herhangi birine ve daha fazlasına sahip olarak herkesle aynı haklara sahip olmayı hak ediyorum” sözleriyle bitirdi.
Bu duygusal ifadenin ardından, Los Angeles yargıcı, Britney Spears’ın kendi avukatını seçebilmesi yönünde karar verdi. Spears’ın 2008 yılından beri avukatlığını yapan Samuel Ingham ise geçtiğimiz hafta istifasını sunmuştu. Ünlü şarkıcının yeni avukatı ise eski bir federal savcı olan Mathew Rosengart.
Mahkeme kararını ata binerek ve çarklar çevirerek kutlayan Spears, yayımladığı videoyla hayranlarına teşekkür etti. “Böyle harika hayranlar tarafından desteklenmenin benim için ne anlama geldiği hakkında hiçbir fikriniz yok!!! Tanrı hepinizi korusun!!!” diyerek mutluluğunu belirten Spears, açıklamanın sonuna #FreeBritney etiketini de ekledi.
Bir çocuğun merhametsiz, saldırgan bir medyayla imtihanı
2 yaşından beri dans ve müzikle ilgilenen, şarkıcılık kariyerine ise 10 yaşında katılmış olduğu “Star Search” isimli yarışma programıyla başlayan Spears, çocukluğundan itibaren sistematik bir cinsiyetçiliğe, kadını metalaştıran erkekçi medyanın baskısına maruz kaldı. 10 yaşında katıldığı yarışmada 72 yaşındaki sunucu Ed McMahon henüz bir çocuk olan şarkıcıya “erkek arkadaşın var mı?” sorusunu sormuştu.
Bu ilkiydi. Haddini aşan ve tamamen saldırı amacı güden diğer sorular şarkıcının peşini bir daha hiç bırakmayacaktı.
Spears, çocukluk yaşlarında kameralar önünde istismara uğratılıyor, sürekli olarak romantik ilişkileri sorgulanıyordu.
Bir süre sonra yaz tatillerini yaşadığı yer olan Louisiana’da değil New York’taki sanat okulunda geçirmeye başladı.
Çocukluğunda kazandığı ün onun geleceğini inşa etmede büyük bir rol sahibi olacaktı.
15 yaşında “Baby One More Time” isimli parçasını çıkaran Spears, listelerde üst sıralara yerleşti, şarkısı 10 milyon kopyadan fazla satış yaptı.
Cinselliği vurgulayan şarkı sözleri ve ”provokatif okul kızı” giyimiyle verdiği “lolita” genç kadın imajı tartışmalara ve eleştirilere konu oldu, fakat bu medya öyle istediği için öyleydi.
Yükselişiyle birlikte ünlü şarkıcı, büyük çoğunluğunu yaşı çok ileri erkek televizyon sunucuları ve gazeteciler tarafından bedeni, erkek arkadaşları, bakireliği, cinsel hayatı hakkındaki sorulara maruz kaldı.
Çocukluğunu ve ergenlik yıllarını erkek egemen medyanın ve tüketicinin arzu ettiği kalıpların empoze ettiği şekilde yaşayan, bedenini ve ilişkilerini bu doğrultuda kurgulayan Spears kendini bu sorulara cevap vermek zorunda hissetti.
Başarısına ve yeteneğine rağmen saygı gösterilmeyen Spears, Amerika’nın kadınlık portresindeki çelişkileri yansıtmaya devam etti.
Yalnızca magazin gazetecilerinden değil, hem iş arkadaşı hem de romantik ilişkisiyle gündeme geldiği erkek arkadaşı Justin Timberlake de Britney Spears’ın gençlik yıllarında uğramış olduğu cinsiyetçi baskıları ve istismarı besledi.
Spears’ın bakireliği üzerine bir radyo programında konuşan Timberlake, yıllar sonra Free Britney hareketinin güç kazanmasının ardından özrünü ve desteğini açıkladı.
Bedeni ve kişisel hayatı üzerinden uğradığı sistematik ve cinsiyetçi baskılar tıpkı 90’lar Amerika’sındaki ünlü genç kadınların çoğunda olduğu gibi ona gelecekte mental ve fiziksel birçok rahatsızlık olarak geri dönecekti.
Aynı dönemde Bill Clinton ile ilişkisi sebebiyle sayısız saldırı ve baskıya maruz kalan Monica Lewinsky, Yüksek Mahkeme adayı Clarence Thomas’ın kendisini iş yerinde taciz ettiğine dair ifade veren Anita Hill ve mizojinist/kadın düşmanı gazeteciler ve medya organlarının başarısını ve yeteneğini bir erkeğin eline teslim ettiği Spears gibi kadınlar 90’lardaki egemen kültürün tablosunda kalıcı yer edindiler.
Ergenlik dönemindeki kız çocuklarına seksüalize edilmiş genç kadın imajı çizen dergiler de bu kültürün en önemli besleyicileri idi.
“90s Bitch: Media, Culture, and the Failed Promise of Gender Equality” kitabının yazarı Allison Yarrow, bu dergilerin, tıpkı Britney Spears’a çizilen imajdaki gibi “gerçekten seks yapmadan cinsel açıdan tatmin edici ve ulaşılabilir” olma görüntüsünü 90’lardaki kız çocuklarına dayattığını ve dönemin değer gören kültürünün bu cinsiyetçi yaklaşımı desteklediğini belirtiyor.
Bu dergilerin ince, beyaz, sarışın bedenleri ve “ideal” vücut ölçülerini ilkokul çağındaki çocuklara dikte ettiğini, kız çocuklarının yüzde 70’inin dergilerdeki modellerin görünüşlerinden etkilendiğini ve yarısının anoreksiya, blumia ve kendine zarar verme davranışlarına katkıda bulunduğunu ifade ediyor.
Medya tarafından servis edilen skandalların hem aktörleri hem de seyircileri olan kadınlar ise bu imajın sonucu olan mental rahatsızlıklarla mücadele etmeye devam ediyor. Lewinsky’nin travma sonrası stres bozukluğuna, Britney Spears’ı baba vesayetine sürükleyen mental rahatsızlıklar bu örneklerden yalnızca birkaçı.
Britney Spears’ın akıl sağlığı tartışmaları
Britney Spears’ın akıl sağlığına yönelik ilk iddialar 2007 yılında öne sürülmeye başladı. Pop yıldızının saçlarını tamamen kazıtmak için bir kuaföre girmesiyle, paparazzilerin odağına düşmesi bir oldu.
Spears tıraş makinesiyle saçlarını kazırken perdeler birden açıldı ve bu ânın fotoğrafları pek de tesadüfi olmayan yollarla basına sızdırıldı.
Korumaların gazetecilerle anlaşarak rüşvet aldıkları belirtilirken, magazin sayfalarında yer alacak haber yalnızca saç kazıtmaktan ibaret olmayacaktı. Birkaç gün sonra Spears bir gazetecinin arabasına şemsiyesiyle saldırırken görüntülendi. Eski dansçı ve iki çocuğunun babası olan Kevin Federline ile boşanma sürecinde olan ünlü sanatçı, basına da servis edilen bu görüntülerle birlikte çocuklarının velayeti üzerine çekişmeli bir mahkeme süreci yaşadı.
Eski eş Federline, Spears’ın akli dengesinin yerinde olmadığını öne sürerek onu “annelik” sıfatı üzerinden yargılayıp şikâyetçi oldu ve çocuklarının himayesini sağlayamayacağını iddia etti. Boşanma sürecinde çocukların velayeti yarı yarıya paylaşılmışken, Spears’ın “skandal” olarak nitelendirilen görüntülerinin kamuya sunulmasının ardından çocukların velayeti yüzde 70 oranla Federline’a verildi.
Spears medya baskısıyla itibarını ve çocuklarının velayetini kaybetmişti. Aynı sırada hâlâ mücadelesini verdiği kendi vasilik süreci başladı.
2008 yılından itibaren hem maddi varlıkları hem de kişisel hayatı üzerine kararlarını babası Jamie Spears’tan bağımsız veremeyecekti. Erkek arkadaşının arabasına binip binemeyeceği gibi küçük kararlar dahi babasının iradesine bırakılmıştı.
Hastanelerdeki yatılı tedavileri ve sonu gelmeyen terapiler 2008 yılından itibaren Britney Spears’ın normali olmaya başlayacaktı. Babasının kontrolü altında hayatını devam ettiren Spears, her ne kadar finansal araçlarını kontrol etme yetkisine sahip olmasa da çalışma hayatını sürdürmeye devam ediyordu.
Baba Spears, 2018’de yayımlanan dokümanlara göre Britney Spears’ın yaklaşık 59 milyon dolar olan servetini kontrol ediyordu.
2019 yılına gelindiğinde ise, Jamie Spears sağlık sorunları sebebiyle mahkeme karşısında vasilikten bir süreliğine çekilmeyi talep etti. Bu talebin arkasında baba Spears’ın Britney Spears’ın oğlu ile arasındaki tartışmanın olduğu iddia edilmekteydi.
Mahkeme, Jamie Spears’ın geçici olarak “kişisel hayat” üzerindeki vasiliğinden çekilmesi talebini kabul etti. Yerine, profesyonel vasilik ve bakım hizmeti veren Jodi Montgomery atandı. TMZ’nin haberine göre aynı yıl, ünlü şarkıcının annesi Lynne Spears’ın kızının vasiliğinde söz sahibi olmak üzere başvuruda bulunduğu öğrenildi.
Bu yılın başlarında yayımlanan “Framing Britney Spears” isimli belgesel, sanatçının yükselişine, düşüşüne ve uğradığı baskılara ışık tutan yönüyle önemli bir işlev gördü.
90’lı yıllardan başlayarak vasilik kurumu altında uğradığı istismarları ele alan belgesel yalnızca Britney Spears’ın hayatını değil, 90’lı yılların Amerika’sında kadınların maruz kaldığı erkek egemen medya sömürüsüne de dikkat çekiyor.
“Framing Britney Spears” yapımı ile birlikte Free Britney hareketi de ivme kazandı. Jessica Parker ve Miley Cyrus gibi yıldızların harekete olan desteği, Spears’a kameralar önünde hakaret ve hatta “işkence” eden gazeteciler ve sunucuların özür dilemesi gerektiğine dair taleplerin yükselmesine sebep oldu.
Britney Spears belgesel hakkında “Hayatım her zaman speküle edildi, izlendi ve yargılandı. Belgeseli izlemedim ama gördüklerimden, beni içine soktukları ışıktan utandım. İki hafta boyunca ağladım” dedi. Hayranları ise Britney’nin sosyal medya gönderilerine eklediği açıklamaları kendisinin yazmadığını iddia ediyor.
Framing Britney Spears | Trailer | Sky Documentaries
The New Yorker’a göre Britney Spears’ın ifadesinin ardından bu yana vasilik durumunun kaldırılması veya vasi değişikliğinde henüz bir karar alınmadı. Öte yandan, Spears’ın üzerindeki vasiliğe yönelik ilişkiler yalnızca babasının istismara varan davranışları iddiasından ibaret değil. Vasiler yaşlı, ağır engelli veya yüksek derecede seyreden akıl hastalıklara sahip insanları korumak için atanabilir, ancak şartlı vekaletname veya resmi olarak paylaşılmış mali kontrol gibi Spears’ın deneyimlediğinden çok daha hafif olan çözüm yolları da var. Amerikan Sivil Özgürlükler Birliği’nin engelli hakları avukatı Zoë Brennan-Krohn ise Britney Spears’ın davasında diğer çözüm yollarının masaya konmadığını belirtiyor ve vasinin daha az kısıtlayıcı alternatifleri denemediği teşhis edildiğinde vasiliğin askıya alınması gerektiğini söylüyor.
23 Haziran’daki duruşmadan çok kısa bir süre sonra Jamie Spears’ın avukatları karşı iddialarla mahkemeye başvurdu. Babanın avukatları Britney Spears’ın şikayetlerinin ve mutsuzluğunun esas sebebinin Samuel Ingham tarafından kalıcı olarak atanması talep edilen Jodi Montgomery olduğunu iddia etti. Montgomery, Spears’ın 2019 yılında babasının çekilmesiyle birlikte kişisel işlerinde vasiliğini yapmakla yükümlü.
Başka bir dosyada ise, Jamie Spears’ın avukatları ünlü şarkıcının ifadelerinin doğruluğunun araştırılmasını istedi.
Vasiliğin devam etmesine destek verenler ise Britney Spears’ın istediğini yapması için tamamen özgür bırakılmasının sorumsuzca bir yol olduğunu savunuyor. Bu yöndeki en güçlü iddialardan biri ise Spears’ın Sam Asghari tarafından manipüle edilmekte olduğu. 23 yaşındaki Asghari’nin Spears’ın servetine el koyabilmek için kendisini yönlendirdiği söylentileri de mevcut.
Time’ın haberine göre Jodi Montgomery’nin kişisel kararlar üzerindeki vasiliği 3 Eylül’e kadar uzatılmış durumda. Spears’ın ifadesinin ardından ise Bessemer Trust şirketi maddi varlığı üzerindeki vasiliğinden şarkıcının isteklerine saygı duyarak çekildiğini bildirdi.
Kaynaklar:
Britney Spears Is Headed To Court To Address Her Conservatorship. Here’s What To Know
Britney Spears Asks Court To End Conservatorship, Detailing Its Control Over Her Life
What Is the “Free Britney” Movement? – Britney Spears’s Conservatorship Details
Framing Britney Spears exposes the contradictions of American womanhood | Moira Donegan
Britney Spears Quietly Pushed for Years to End Her Conservatorship
Britney Spears documentary on Hulu hits close to home for 90s girls
https://www.insider.com/inside-britney-spears-conservatorship-freebritney-movement-2020-12
Britney Spears Speaks Out in Court, Asks to End Conservatorship
Britney Spears mahkemede konuştu: Hayatımı geri istiyorum
Britney Spears’ breakdown: Bodyguards took bribes, father saved her life, insiders claim
What’s Next for Britney Spears’ Conservatorship Case? | Time