Kürt siyasetçi Leyla Zana’nın uzun yıllardan sonra alanlara çıkarak DEM Parti mitinglerinde yaptığı “Üçüncü Yol” vurgulu konuşmalar, DEM içindeki tartışmaların kamuoyu nezdinde görünürleşmesine yol açtı.
Bileşen partiden Üçüncü Yol eleştirisi: “Eşit mesafecilik kabul edilemez”
DEM Parti’nin, aynı zamanda partinin eş Genel Başkanı Tülay Hatimoğulları’nın da mensubu olduğu bileşen partilerinden SYKP’den (Sosyalist Yeniden Kurtuluş Partisi) yapılan açıklamada partinin Üçüncü Yol perspektifi “eşit mesafecilik” tanımıyla eleştirilerek şu ifadelere yer verilmişti:
“31 Mart seçimlerinin öncesinde ve sonrasında üçüncü kutup yaklaşımı adı altında faşizmin kurumsallaşması tehdidini görmeyen, iktidar blokunu ve ana muhalefeti eşitleyen ‘eşit mesafecilik’ pozisyonu kabul edilemez. İstanbul’da 31 Mart 2024 seçimlerinde tutumumuz tereddütsüz bir biçimde AKP-MHP faşist blokuna kaybettirmek olacaktır.”
Beştaş: “Bileşen hukukuyla bağdaşmaz”
DEM Parti eş İBB adaylarından Meral Danış Beştaş, Karar TV’de Yıldıray Oğur ve Elif Çakır’ın konuğu olduğu canlı yayında SYKP’nin açıklaması için “Bileşen partimizin kamuoyuna bu şekilde açıklama yapması bileşen hukukuyla bağdaşır değil” diye konuştu.
Erdoğan: “DEM’in içi hallaç pamuğuna döndü; 500 üyesi olmayan partiler istikamet çiziyor”
SYKP’nin açıklaması, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da gündemine girdi. Partisinin dün (28 Mart) Bursa’daki mitinginde isim vermeden SYKP açıklaması için şunları söyledi:
“CHP’nin ihtirasları DEM’in de içini hallaç pamuğuna çeviriyor. Bu partide kimi diyor ki kendimize oy verelim kimi diyor CHP’nin kuyruğuna takılalım. Toplam üye sayısı 500’ü bulmayan marjinal partiler, sağa sola talimat veriyor, istikamet çiziyor, seçmenin iradesine ipotek koyuyor.”
DEM’in üç bileşeni “İBB’de aday çıkartmayalım” demiş
DEM içindeki Üçüncü Yol tartışmaları kamuoyuna bu netlikle yeni yansımaya başlasa da tartışmalar partinin Beştaş ile Murat Çepni’yi İBB adayları olarak açıkladığı 9 Şubat’tan öncesine gidiyor.
İBB için aday çıkartılıp çıkartılmamasının konuşulduğu DEM MYK’sında SYKP’den, Yeşil Sol’dan ve SODAP’tan MYK üyelerinin aday gösterilmemesi yönünde oy kullandıkları öğrenildi.
Peki DEM Parti’nin sosyalist bileşenleri hangi partiler ve hangi sol geleneklerden geliyorlar?
SYKP: Tülay Hatimoğulları ve Ertuğrul Kürkçü’nün partisi
DEM Parti’de bileşenler arasında tutumuyla ilgili açıkça fikir veren SYKP, 2013 yılında Ertuğrul Kürkçü ile Kurtuluş kökenli bir grup; Teslim Töre’nin öncülüğündeki TKEP çevresi, Kıvılcımlı geleneğinden gelen TÖP’ün bir kısmı ve 2008’de Kurtuluş geleneğinin diğer devamcıları olan SDP’den (Sosyalist Demokrasi Partisi, bugünkü Devrimci Parti) koparak Mihri Belli’nin eşi Sevim Belli’nin genel başkanlığında kurulan Sosyalist Parti’nin birleşmesiyle kuruldu.
SYKP’nin önde gelenleri arasında DEM Parti’nin eş genel başkanı Tülay Hatimoğulları, Ertuğrul Kürkçü, Mustafa Kemal Kaçaroğlu, Kadir Akın gibi isimler bulunuyor.
Kürkçü, son günlerde kamuoyuna yaptığı açıklamalarda SYKP’nin metnindeki gibi “AKP-MHP faşizmine kaybettirme” vurgusunu öne çıkarıyor.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın sitesinde partinin 410 resmi üyesinin olduğu görülüyor.
“22 ilçede CHP listesinden seçime giriyoruz” diyen Saymadi de SYKP’li
Geçtiğimiz günlerde bir dernek ziyareti sırasında, “İstanbul’da 22 ilçede seçime CHP listelerinden giriyoruz. Oralarda belediyelerin kazanıldığı durumlarda başkan yardımcısı arkadaşlarımız olacak” ifadelerine yer verdiği konuşması sosyal medyaya düşen Ahmet Saymadi de SYKP’den gelme isimler arasında. Saymadi, tüzel varlığı devam eden ancak devam etmekte olan kapatma davası nedeniyle kenarda tutulan HDP’nin PM üyesi.
Yeşil Sol Parti: ÖDP’den doğdu; Saruhan Oluç, Terzi Fikri’nin oğlu Naci Sönmez mensuplarından
Yeşil Sol Parti, ÖDP’nin 2009 kongresinde genel başkanlık yarışını kaybeden Ufuk Uras’ın öncülüğündeki Özgürlükçü Sol grubunun ÖDP’den ayrılarak oluşturduğu EDP (Eşitlik ve Demokrasi Partisi) ile çevreci/yeşil sol düşüncedeki Yeşiller Partisi’nin birleşmesiyle 2012’de kuruldu. Ufuk Uras, 2019’da Yeşil Sol Parti’den istifa etti.
DEM Parti’nin önde gelen milletvekillerinden Saruhan Oluç, 1979’da Ordu Fatsa Belediye Başkanlığı’nı kazanan “Terzi Fikri” namıyla ünlü Dev-Yolcu Fikri Sönmez’in oğlu Naci Sönmez, Ahmet Asena gibi isimler Yeşil Sol grubundan.
Diğer bileşenlerle birlikte DEM Parti’nin öncülü HDP’nin kurucularından olan Yeşil Sol Parti, HDP hakkında devam eden kapatma davası nedeniyle 14 Mayıs 2023’teki genel seçimlerde HDP’nin seçime girdiği adres olmuştu. Seçimden sonra da HDP’nin tüzel varlığı açısından aynı sürecin devam etmesi nedeniyle Yeşil Sol Parti’nin adı Halkların Demokratik ve Eşitlik Partisi olarak, kısaltması da DEM Parti olarak değiştirildi ve HDP’nin devamcısı pozisyonuna getirildi. Yeşil Sol Parti adıyla resmi siyasi varlığını sürdürmeyen grubun DEM Parti kurullarındaki temsiliyeti seçimlerden önce olduğu gibi aynı şekilde devam ediyor.
Devrimci Parti: Kurtuluş geleneğinden; Filiz Koçali, Akın Birdal, Rıdvan Turan…
Bileşenlerden Devrimci Parti’nin kökeni, 12 Eylül öncesinde Mahir Çayan liderliğindeki THKP/C geleneğinden gelen, 12 Eylül öncesinde ortaya çıkan Kurtuluş grubunun 2000’lerdeki bölünmesi sonucu İlhami Aras ve arkadaşlarının görüşleri etrafında toparlanan grup.
Kendileri gibi birçok sosyalist grubun içinde bulunduğu ÖDP’den ayrılarak, 2002’de Akın Birdal genel başkanlığında SDP’yi (Sosyalist Demokrasi Partisi) kurdular. Partinin farklı tarihlerde genel başkanlığını yapan Akın Birdal, Filiz Koçali, Rıdvan Turan gibi isimler halen DEM Parti içinde etkin.
SDP, 2015’te Söz/Türkiye Gerçeği dergi çevresiyle birleşmesi sonucu Devrimci Parti adını aldı.
Resmi kayıtlara göre partinin 95 üyesi bulunuyor.
ESP: Figen Yüksekdağ ve Murat Çepni’nin partisi
ESP (Ezilenlerin Sosyalist Partisi), MLKP’ye yakın isimler öncülüğünde legal zeminde mücadele yürütmeyi hedefleyen sosyalist bir parti olarak 2010’da kuruldu. Rojava’da YPG ile birlikte hareket eden silahlı oluşum MLKP’nin siyasi kanadı olarak biliniyor.
HDP’nin eski eş genel başkanlarından Figen Yüksekdağ, DEM Parti’nin İBB eş başkan adaylarından Murat Çepni, DEM Parti milletvekili Çiçek Otlu partideki ESP’li isimler.
Partinin 440 resmi üyesi bulunuyor.
SODAP: Kıvılcım geleneğinden geliyor
SODAP (Sosyalist Dayanışma Platformu), Hikmet Kıvılcımlı geleneğinden gelen isimler tarafından 2004’te kuruldu. DEM Parti milletvekili Kezban Konukçu, geçen dönem HDP milletvekili Serpil Kamalbay SODAP’tan.
SODAP, siyasi parti olarak değil platform olarak faaliyetlerini sürdürüyor ve Sosyalist Dayanışma dergisini yayınlıyor.
DBP: Kürt partileri geleneğinin devamcısı
DEM Parti ve öncülü HDP içindeki bileşenlerden olan DBP (Demokratik Bölgeler Partisi); gelenek olarak partinin ana omurgasını oluşturan, HEP ile başlayan Kürt partileri silsilesinin devamcısı.
