Sosyal medya fenomeni Dilan Polat ve eşi Engin Polat’ın yasadışı bahis gelirlerini aklama suçlamasıyla tutuklanması, ardından “Candan Kardeşler” diye bilinen fenomenler Bahar Candan ve Nihal Candan’ın da gözaltına alınmasının ardından başka sosyal medya fenomenleri hakkında da çeşitli iddialar ortaya atıldı ve haklarında kara para aklama soruşturmalarının başlayabileceği söyleniyor.
Peki, bazı sosyal medya fenomenlerinin de karıştığı düşünülen bu kara para aklama çarkı nasıl işliyor?
E-mağazalarda satışları ve puanları arttıran “yorum hizmeti” firmaları
Fenomenler, kendi markalarına ait güzellik ürünlerini hem büyük online satış platformlarında kurdukları e-mağazalarda hem de açtıkları güzellik salonu zincirinin şubelerinde satışa çıkartıyor.
Online satış istatistikleri inceleyen uzmanlar, bu kişilerin e-mağazalarında ürünlerine gelen olumlu yorum sayısının fazlalığına dikkat çekiyor. Polatlar da dahil bazı fenomenlerin e-mağazalarındaki ürünler, birçok büyük ve köklü güzellik firmasının ürünleriyle kıyaslandığında çok daha fazla olumlu yorum alıyor.
Ancak ürünlerinin bu kadar çok olumlu yorum ve puan almasının arkasında organik bir kullanıcı ilgisi değil son yıllarda giderek yaygınlaşan “online satışlar için yorum ve derecelendirme hizmeti sunan” firmalar var. Bir çeşit “yorum ajansı” diye tanımlanabilecek şekilde çalışan bu firmalar, anlaştıkları online satıcıların ürünlerine para karşılığında olumlu yorumlar gelmesini sağlıyor.
Bunun için de dijital dünyanın her alanında yakalanması artık daha çok kolaylaşan “bot hesaplar” ile değil freelance “yorumcu”larla yani gerçek kişilerle çalışılıyor.
Tabii ki büyük online satış platformlarında bir ürüne yorum yapabilmek için o ürünü satın almak gerektiğinden, tüm bu “yorumcular”a önce ürün satılmış gibi gösteriliyor ve ürüne olumlu yorum alınıyor.
Bu hayali satışta yorum ve derecelendirme firması ile yorumcu anlaştıkları parayı, dolandırıcılığın bir parçası olmayan online satış platformu da sistem üzerinde yapılan satış karşılığındaki komisyonunu alıyor.
Bu işlemler güzellik ürünleri satan fenomenlerin hem satış verilerini hem de büyük satış platformlarındaki puanlarını yükseltiyor.
Yüzde 60’ın üzerinde ortak takipçi, yarıdan fazlası bot hesap
Diğer yandan aynı Dilan Polat ve Engin Polat örneğinde olduğu gibi bu online satıcılar; “ınfluencer”, “sosyal medya fenomeni” olarak da bot hesapların desteğiyle öne çıkıyor.
Sosyal medya verilerini inceleyen uzmanlara göre; Polat çifti ve haklarında benzer iddialar gündeme getirilen güzellik salonu sahibi fenomenlerin ortak takipçi oranı yüzde 60’ın üzerinde. Bu ortak takipçilerin yüzde 50’den fazlası ise bot hesaplardan oluşuyor. Uzmanlara göre bu oranlar doğal akışın çok üzerinde.
E-mağazalardaki yüksek satışlar ve popülarite kara paranın üzerindeki perde
Bir yandan e-mağazaları yüksek satış sayılarına ve online ticaret platformlarında yüksek puanlara ulaşırken diğer yandan kendileri sosyal medyada bot hesapların desteğiyle yüksek takipçili sayılarına ve popülariteye ulaşıyor.
İşin kriminal kısmı ise buradan sonra başlıyor. Çok yüksek satışlara ulaşmış e-mağazalara sahip ve sosyal medyada “ınfluencer” unvanlı alışveriş otoritesine dönüşen fenomenler, ticari faaliyeti büyük ölçüde nakit olarak dönen güzellik merkezi zincirleri kuruyor.
Yasadışı bahis faaliyeti veya başka illegal yollarla elde edilmiş kara para, nakit ödemeler karşılığında fatura kesilmeyen bu güzellik firmaları üzerinden kesilen naylon faturalarla ve bir kısmı da yakınlarının üzerine kurdukları paravan şirketler üzerinden yapılan kağıt üzerinde işlemlerle sistem içine alınıyor.
Fenomenlerin e-mağazalarındaki satışlarının çok yüksek görünmesi ve popülariteleri nedeniyle ürün fiyatlarının da muadillerine göre çok yüksek olması, kara para şüphelerine karşı bir açıklama üretmiş oluyor. Polat çifti de Emniyet’e ve savcılığa verdiği ifadelerde kendilerini bu şekilde savunmuştu.
Aldıkları komisyon yüzde 20
Kara para bu işlemler sonucunda “aklanıp” yeniden esas sahiplerine ulaştırılıyor. Güzellik salonu sahiplerinin de bu kara paradan yüzde 20 civarında komisyon aldığı tahmin ediliyor.