[12-13 Mart 2022] Bu Cumartesi sabahı Ukrayna’nın Rus istilâsı altındaki yaşamında da sıradanlığı içinde yeni bir gün başladı, 24 Şubat’tan bu yana iki buçuk hafta geçti. Başkent Kyiv dahil çeşitli Ukrayna şehirlerinde canavar düdükleri, uçak ve füze saldırılarını haber verdi.
* Harkiv, Mariupol, Mykolaiv ve Sumy kuşatma altında. Bu şehirlerde koşullar giderek ağırlaşıyor. Su ve yiyecek sıkıntısı vahim boyutlarda. Halk sıfırın altı soğuğa elektriksiz, ısınmasız katlanıyor.
* Dnipro ve Kropyvnytskyi kentleri yeni uçak ve top bombardımanlarına maruz kaldı.
* Rusya, güneydeki Mariupol limanından sivillerin tahliyesini bir kere daha topçu bombardımanıyla engelledi. Daha önce de defalarca yaşandı bu: ateşkesi kabul etti, sonra da açılan tahliye koridorunu topa tuttu.
* Fransa devlet başkanı Emmanuel Macron ve Almanya başbakanı Olaf Scholz, Putin’le 75 dakika süren bir telefon konuşması yaptı. Batılı liderler anlamlı görüşmelere geçmenin önkoşulu olarak ateşkes talebini tekrarladı. Konuşma sırasında Macron, Mariupol kuşatmasının kaldırılmasını da istedi. Ancak Fransa devlet başkanlığının bir yetkilisi daha sonra, Putin’in savaşı sonlandırmaya hazır gözükmediğini söyledi. Macron ise Putin’i Ukrayna askerlerinin sözümona insan hakları ihlalleri konusunda “yalan” söylemekle suçladı.
* Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Rybakov, devlet televizyonunda yaptığı konuşmada, “ABD’yi bir dizi başka ülke üzerinden Ukrayna’ya silâh akıtmalarının sadece tehlikeli bir hamle olmakla kalmadığı, bu konvoyları meşru hedef haline getirdiği konusunda defalarca uyardık” dedi. Taşınabilir hava savunma sistemleri ile tanksavar füzelerini özellikle zikreden Rybakov, Rus uyarılarının ABD tarafından ciddiye alınmadığından şikâyet etti.
* Gene Rusya, BM Güvenlik Konseyi toplantısında, en ufak bir kanıt göstermeksizin, ABD’nin Ukrayna’da “biyolojik silâh faaliyetleri”nde bulunduğunu iddia etti. Bu tipik kara propaganda örneğini Ukrayna, acaba kendileri mi biyolojik ve/ya kimyasal silâhlar kullanmaya hazırlanıyor da böyle bir sis perdesine ihtiyaç duyuyor diye sorguladı.
* Ukrayna hükümeti, Putin’in en yakın müttefiki Belarus’un da Rus saldırısına katılabileceği uyarısında bulundu.
* Ukrayna’nın güneydoğusunda ve Rus işgali altındaki Melitopol kentinin belediye başkanı İvan Federov’un, Cuma öğleden sonra çalıştığı kriz merkezinden Rus birliklerince kaçırılmasına tepkiler büyüyor. Güvenlik kameralarına yakalanan kaçırma olayı, Melitopol’da sokaklara dökülen yüzlerce kişi tarafından protesto edildi. Ukrayna devlet başkanı Zelensky, Federov’un kaçırılmasını “demokrasiye karşı işlenmiş bir suç” olarak niteledi ve Rusya’nın utanması gerektiğini söyledi: “Zaten bir belediye başkanını öldürdüler ve şimdi de bir diğerini esir alıyorlar. Bunun anlamı, Rus birlikleri hangi şehre girerlerse girsin, bütün belediye başkanlarının işbirliği yapmazlarsa öldürüleceğidir. Bu da terörizmden başka bir şey değildir.”
* Türkiye televizyonlarında bazı çok bilmiş uzman ve yorumcuların “devlet adamı” (ve eski KGB ajanı) Putin’e karşı sivil toplumdan geldiği için “komedyen” diye küçümsediği Zelensky, son video konuşmasında olanca heyecanıyla Rus annelerine, zorunlu askerlik yapan çocuklarını “yabancı bir ülkede” savaşmaya yollamamaları; tatbikata gönderildikleri veya gönderileceklerine inanmamaları; tam nerede olduklarını ve neyle görevlendirildiklerini sürekli takip etmeleri çağrısında bulundu. Rusya, Ukrayna’ya giren birliklerinin sırf profesyonel askerlerden oluşmayıp aralarında zorunlu askerlik yapan erlerin de bulunduğunu uzun süre yalanladıktan sonra ilk Çarşamba günü kabul etmek zorunda kalmış; üstelik bir kısmının esir düştüğünü de itiraf etmişti.
* Gene Zelensky, Kyiv’deki muhabirleri bilgilendirme toplantısında, 11 Mart Cuma günü 500-600 dolayında Rus askerinin Ukrayna birliklerine teslim olduğunu öne sürdü. Bu bilgi bağımsız kaynaklara doğrulatılamadı. Zelensky daha önce Rus askerlerini insanların “kafalarını işgal etmenin mümkün olmayacağı” konusunda uyarmıştı.
* Aynı basın toplantısında Zelensky, Rus istilâsının ilk 17 gününde yaklaşık 1300 Ukrayna askerinin öldüğünü de bildirdi. Bu verinin doğrulanması da mümkün olmadı. Öte yandan Batılı istihbarat kaynakları, aynı sürede 6000 kadar Rus askerinin öldüğünü tahmin ediyor.
* Bu, Ukrayna kentleri ve halkının uğradığı yıkıma karşın, Rusya açısından da savaşın iyi gitmediğinin bir diğer göstergesi. Putin’in ordusu beklenenden çok daha yavaş ilerliyor. Genellikle çok yüksek rütbeli subaylar ateş hattında görülmez ve direkt hedef olmaz. Rusya ise şu ana kadar üç korgeneral kaybetti. Bu, isteksiz birliklerini hücuma kaldırmak için kendilerini tehlikeye atmak zorunda kaldıklarının işareti sayılıyor.
* Nitekim Putin, Rusya’nın müşterisi konumundaki Suriye’den paralı asker getirme girişimlerini açıkça desteklemek zorunda kaldı. Bir diğer sadık adamı Kadirov’un yönetimindeki Çeçniya’nın amansızlıklarıyla ünlü savaşçılarının da işgal ordusuna katılması gündemde.
* Zelensky’nin ekonomi danışmanı Oleg Ustenko, İngiltere’nin hâlâ Rusya’dan petrol ithal ediyor olmasını kınadı. BBC’ye konuşan Ustenko, bu “kan parasıdır” yani İngiliz sürücülerinin Rus saldırısını finanse ediyor olması demektir, çünkü Putin’in o paralarla satın aldığı silâhlar Ukraynalı çocukları öldürmekte kullanılıyor; böyle zamanlarda herkes tarafını seçmek zorundadır dedi.
* Kırk milyon nüfuslu Ukrayna’dan komşu ülkelere kaçan sığınmacı sayısı 2.5 milyonu buldu. Bunun 1.6 milyon kadarı Polonya’da (bkz tepedeki harita). Küçücük Moldovya ise 100,000 küsur mülteci ile “kırılma noktası”na dayanmakta.
“Günler ağır. / Günler ölüm haberleriyle geliyor. / Düşman haşin / zalim / ve kurnaz. / (…) / Varılacak yere / kan içinde varılacaktır. / Ve zafer / artık hiçbir şeyi affetmeyecek kadar / tırnakla sökülüp / koparılacaktır…”
Nâzım Hikmet, 1941 sonbaharı. Yani Moskova Muharebesi sırasında. Bir zamanlar… 81 yıl önce, karada ilk yenilgisi olmuştu Nazizmin. Şimdi Putin’in ilk ve çok büyük yenilgisi olacak mı?
Tersine dünya.