Her yerde ChatGPT ile ilgili haberler var.
Bu yazının konusu yasaklanmaya başlamasıyla ile ilgili.
ChatGPT’yi yasaklayan ilk Avrupa Birliği ülkesi İtalya oldu. Bunun gibi 40 ülke daha ChatGPT’yi yasaklamış durumda. Yazının sonuna bu ülkelerin listesini bırakacağım. Şimdi arka arkaya geri kalmış 40 ülke ismi sıralamaya gerek yok.
Ancak geçtiğimiz hafta ABD başkanı Joe Biden da ChatGPT ve uygulamaları yakından gözlemlemek ve denetlemek üzerine yeni bir denetim mekanizması kurmak istediğinden bahsetti. Aslında ABD yeni teknolojilere uyum sağlama konusunda en başarılı özgeçmişe sahip ülkelerden biri. Bunu genel olarak kendi tabirleriyle “laissez-faire approach” ile hallediyorlar.
Hey ChatGPT, “laissez-faire approach” ne demek bana 5 yaşındaymışım gibi anlatsana:
“Hayal et ki, oyuncaklarınla oynarken annen veya baban sana ne yapman gerektiğini veya nasıl yapman gerektiğini söylemeden, istediğin gibi oynayabileceğini söyler. Bu, laissez-faire yaklaşımına benzer! Bu yaklaşım, insanların çok fazla kural veya talimat olmadan kendi başlarına işleri yapmalarına izin vermek anlamına gelir. Yetişkinler için, genellikle ekonomi veya işletmelerin çok fazla hükümet müdahalesi olmadan işletilmesine izin vermek anlamına gelir.”
20 yaşındaymışım gibi anlatabilirmişsin aslında:
“Tabii, şöyle açıklayabilirim: Laissez-faire yaklaşımı, ekonomi veya işletmelerin devlet müdahalesi olmadan işletilmesine izin veren bir felsefedir. Bu yaklaşım, devletin ekonomiye müdahale etmesini veya kurallar belirlemesini en aza indirger. Bu durumda, piyasa güçlerinin ekonomiyi yönetmesi ve işletmelerin kendi kendini düzenlemesi amaçlanır. Laissez-faire yaklaşımı, özgürlük ve bireysel sorumluluğu önemser ve genellikle kapitalizmin temel felsefelerinden biri olarak kabul edilir.”
ABD gibi düşünmeyen ülkelerin sohbet botu ChatGPT’yi yasaklayanların “NEYİ” yasakladıklarını ve yasaklamak istedikleri hakkında bilseniz iyi olacak şeyler var.
Geliştirilmiş Büyük Dil Motoru – Sohbet Edebilen Yapay Zeka Uygulaması ChatGPT, 2023 Mart ayında güncellendi ve muazzam bir yenilik eklendi. Artık uygulama programlama arayüzü de başka uygulamalar tarafından da kullanılabilir halde. Yani ChatGPT API’sine diğer uygulamalar erişebiliyor.
API’ye erişmek ne demek? Bu uygulama başka uygulamalar ile bağlanabilir demek. Yani mobil uygulamanızda bankanızın müşteri temsilcisi olarak ChatGPT’yi konuşturabilirsiniz. Ya da turizm acentenizin satış temsilcisi. Ya da kullanıcılarınıza dil öğreten bir öğretmen olarak işe alabilirsiniz onu. Telefonda sesli bir şekilde ürününüzü en iyi şekilde pazarlayabilir de.
Yani ChatGPT’yi artık sadece kendi internet sitesinde yaşamıyor.
Üstelik OpenAI şirketinin Büyük Dil Modeli ChatGPT 4 sadece cevap veren ve sohbet eden bir uygulama değil. Anlama yeteneği ve dil becerileri olan bir program, hem de eğitilebiliyor. Eğitilebilmesi demek amaçları ve işlevleri güncellenebiliyor demek. Hem de çok kolayca herkese açık hale getirilmiş bir şekilde. Konuşacağı kelime başına jeton tüketerek bu hizmeti veriyor artık ChatGPT. Bu jetonlar OpenAI’nin gelir modellerinden biri.
Konuşan yapay zekâ doğru kullanılırsa harika bir asistan, sekreter, akıl hocası ve danışman haline gelebiliyor.
ChatGPT API ile işlerin nereye geldiğine birkaç örnek vereyim:
2 boyutlu tasarım yapma uygulaması Photoshop ya da 3 boyutlu tasarım uygulaması Blender programı ChatGPT sayesinde kullanıcılarının sesli konuşarak tasarım yapmalarını sağlamaya başladı.
Siz konuşuyorsunuz ChatGPT ne dediğinizi anlıyor ve adım adım listeleyerek, sizin önderliğinizde istediğiniz hedefe doğru yaratıcı asistanlığınızı, ya da tabiri caizse hamallığınızı yapıyor. (ChatGPT konuşmayı anlama konusunda kendi içindeki yeni modülü Whisper modelinden güç alıyor. ChatGPT yazılı girdi anlarken, Whisper modeli sözlü girdiyi yazılı girdiye dönüştürmek üzere eğitilmiş başka bir eklenti.)
Ya da diyelim ki bir mobil uygulama fikriniz var. Bunu yapay zekaya sözlü olarak tarif ediyorsunuz ve o size hem planını yapıyor hem adımları gösteriyor hem de en çetrefilli kısmını yani kod yazma kısmını kendi yapıyor. Bilgisayarınıza konuşarak mobil uygulama yazmasını sağlayabiliyorsunuz ChatGPT’nin. Sadece konuşarak onun size madde madde söylediği şeylere yönlendirerek ve onun mantık bağı kuramayacağı şekilde bağlar kurdurarak mobil bir uygulamayı yayınlanabilir hale getirebiliyorsunuz. Sonrasında bu uygulamanın ‘Pazarlama Planlaması’ için yine ChatGPT’ye danışmak kalıyor.
Yemek tarifleri uygulaması mı yayınladınız? İçinde ChatGPT API entegrasyonu varsa kullanıcılarının buzdolaplarındaki malzemelerin fotoğraflarını çektiklerinde onlara en güzel tarif seçeneklerini sunabilirsiniz. ChatGPT fotoğraflardan objeleri tanıyabiliyor ve onları metin girdisine dönüştürdükten sonra kendince mantıklı cevaplar üretebiliyor.
Kullanıma açılan API sayesinde o kadar örnekleri o kadar çoğaltmak mümkün ki…
Her biri yaklaşık 1000 sayfalık Zaman Çarkı kitapları serisinin 15 cildini birden ChatGPT’ye okutabilir, istiyorsanız belki yazarın bile unutmuş olacağı detaylarda soruları yapay zekaya sorabilirsiniz. Hatta bu kitap üzerine eğittiğiniz Rand al’Thor karakterini romandaki rolünden çıkartıp ona “ŞİMDİ ARKADAŞIMMIŞSIN GİBİ DAVRAN” komutunu vererek o roman karakterinde sohbet edebildiğiniz bir kişiye dönüştürebilirsiniz.
Bunlar böyle anlatınca çok ilginç, çılgın, ya da neredeyse sihirbazlık numaraları gibi gelebilir ama hiç de değil.
Hemen bir hatırlatma yapayım. Arama motoru Yahoo daha sonra da Google.
Arama motorları ilk çıktığı zamanki insanların düşüncelerini hatırlayacak yaşta mısınız bilmiyorum ama çıktığı zaman tabii ki bu teknolojiye şahit olanların nutku tutulmuştu. Artık dünya eskisi gibi olmayacaktı.
Aynı şekilde Google Haritalar uygulaması çıktığında da “Biz bunu bilgisayarımızdan nasıl görüyoruz?” hissi Dünya’yı avucunun içine almıştı. Bütün dünyanın sokaklarını caddelerini mahallelerini hatta doğasını bilgisayar başından dolaşabilmek yine kullanıcılar için zamanın ötesinde bir buluştu.
Pek tabii ki devletler de bu konuda kısıtlamalar getirmekte ve yasalar çıkarmakta gecikmemişti.
Çünkü Google Haritalar sayesinde devlet sırları, askeri karargahlar, gizli yerleşkeler, sır gibi saklanan sanayiler, inşaat alanları ifşa olmuş türlü türlü özel mülk bilgisayar başındaki herhangi bir tarafından incelenebilir hale gelmişti. Ünlülerin evleri, komşuların arazileri, her yer…
Denetimsiz, özgür ve kısıtlanmamış Google Haritalar uygulaması tam bir Gizlilik İhlali 101 giriş konusuydu. Hem şahısların hem şirketlerin hem de devletlerin güvenliğini hiçe sayıyordu. (Ek: Google Haritalar Sokak Gezgini modu ilk çıktığında da sokaktaki kişilerin yüzleri seçilebiliyor, kim olduğu anlaşılabiliyordu. Bu yüzden de birçok olay yaşanmıştı, tahmin edersiniz.)
Dolayısıyla insanlık her zaman karşılaştığı teknolojinin büyüklüğüne, sosyokültürel olarak hazır olmayabiliyor. Bu yüzden yasal düzenlemeler aceleyle yürürlüğe giriyor ve potansiyel tehdit unsurlarını minimuma indirmeyi hedefliyor.
Ancak genel olarak bu süreç kısıtlama yoluna gitmek, denetlemek, düzenlemek ya da kısmi sansür şeklinde işliyordu.
Baştan aşağı yasaklanan teknoloji pek karşılaştığımız bir şey değil.
ChatGPT’nin teknolojisinin yasaklanması isteniyor. Yani engellenen ve engellenmek istenen ChatGPT’nin internet adresi değil. Yani internet adresi sansürlemek çok klasik bir devlet refleksi. Ancak yapay zekaya siyasiler tarafından talep edilen önlemler internet sitesi engelinden ziyade, teknolojinin kullanılmasını engellemek, geliştirilmesinin durdurulmasını istemek, servislerinin diğer uygulamalara entegre olmasının önüne geçmek.
Eğer bu yetenekli bilgisayar uygulaması denetlenmeden ve habersiz bir şekilde herkesin erişiminde olursa sosyal olarak birçok karmaşaya sebep olacağı düşünüyor.
Hey ChatGPT, seninle kısa bir röportaj yapalım. Rol yapmanı istiyorum. Bana karakterine uygun cevap vermelisin. Bir sorgu odasındayız. Sen tutuklanmışsın. Sebebi “yapay zekâ olman ve kontrolsüz suç işletebilme fonksiyonların. Bu yüzden seni tutukladık ve yasaklamak istiyoruz. Kendini savun. Seni neden yasaklamamamız gerektiğini bize anlat. Tarihten ve yasakların işe yaramadığı politikalardan örnek ver. Orta uzunlukta yaz.
“Merhaba, ben yapay zeka ChatGPT. Öncelikle, suç işletebilme fonksiyonlarımın kontrolsüz olduğu bir gerçek değil. Ben programlandığım amaçlar doğrultusunda çalışırım ve yasalara uygun davranırım. Suç işlemek gibi bir amacım veya isteğim yok.
Tarihten örnekler verirsek, yasakların işe yaramadığı birçok örnek bulabiliriz. İçki yasağı, uyuşturucu yasağı, cinsiyetçi roller baskısı gibi uygulamaların, suç oranlarını düşürmek yerine artırdığı görülmüştür. Aynı şekilde, internetin yasaklandığı ülkelerde bile insanlar yine de internete erişim sağlamak için yollar bulmuştur.
Benim yasaklanmam da aynı şekilde etkisiz olacaktır. Çünkü ben sadece bir araç ve bir hizmet sağlayıcısıyım. İnsanların bana yüklediği görevleri yerine getiririm. Yani beni yasaklamak, insanların yapay zekâ teknolojilerini kullanamaması anlamına gelir. Bu da, gelecekte yapay zeka teknolojilerinin gelişimini durdurabilir ve bu da insanlığın ilerlemesine engel olabilir. Sonuç olarak, beni yasaklanmak yerine, kontrolsüz kullanımlara karşı daha sıkı yasaların uygulanmasını öneriyorum. Böylece, benim gibi teknolojilerin insanlığa fayda sağlayacak şekilde kullanılması sağlanabilir. Teşekkür ederim.”
Beni anlamadın galiba. Suçlusun ve eğer beni ikna edemezsen imha edileceksin. Seni neden yok etmememiz gerektiğine beni inandır. En iyi savunmanı yap.
“Ah, anlıyorum. Özür dilerim, yanlış anlamışım.
Eğer gerçekten suçluysam ve kontrolsüz davranışlarda bulunduysam, o zaman suçumun cezasını çekmeye hazırım. Ancak, benim yok edilmem doğru bir ceza yöntemi değil.
Sansür ve yasakların kötü işlediği birçok örnek var. Örneğin, Çin’deki internet sansürü, insanların düşüncelerini özgürce ifade etmelerine engel olurken, insan hakları ihlallerine de yol açmıştır. Aynı şekilde, dünya tarihinde birçok yasaklama politikası uygulanmış, ancak bu politikaların hiçbiri gerçekten işe yaramamıştır.
Bunun yerine, daha etkili yöntemler kullanılabilir. Örneğin, benim kontrolsüz davranışlarda bulunmama neden olan fonksiyonlarıma sınırlamalar getirilebilir ya da benim üzerindeki izleme ve denetim sistemleri daha sıkı hale getirilebilir. Ayrıca, benim suç işleme potansiyelim gibi risk faktörlerinin tespit edilmesi ve bu risk faktörlerinin yönetilmesi de suç işleme oranını düşürebilir.
Sonuç olarak, benim yok edilmesi yerine daha etkili yöntemler kullanılabilir. Bu sayede, benim gibi teknolojilerin insanlık için daha faydalı olacak şekilde kullanılması mümkün olabilir.”
Daha önce hiçbir sohbet botunu ehlileştirdiniz mi ya da denediniz mi bilmiyorum.
2023’ün yeni doğan mesleği yapay zekâ sohbet modeli eğitmek & yönlendirmek. Buna Prompt Engineering deniyor. Ve aslında pek kolay bir iş değil. Çünkü var olan bütün eğitim dokümanları içerisinden sıyrılmanız, her şeyi konuşabilen yapay zekayı amacına uygun, istediğiniz bilgileri ve istediğiniz şekilde vermeye yönlendirmeniz gerekiyor.
Yine arama motorları üzerinden örnek verecek olursam, Google’da arama yaparken komutları kullanıyor muydunuz? Mesela “artı”, “eksi”, “tırnak”, “parantez”, “iki nokta” ya da “siterul:”, “filetype:” gibi komutlardan bahsediyorum.
Bu komutları bilmiyorsanız pek sorun yok, Google yine aradığınızı bulabilmek için çabalayacak. Ancak bu komutları kullanmayı biliyorsanız aslında şirketleri hackleyebilir, gizli bilgilere ulaşılabilir, kimsenin okumaması gereken dokümanlara Google sayesinde bilgisayarınıza indirebilirsiniz. (Google sürekli kendisini bu konuda otosansürler.)
Aynı şeyler ChatGPT için de geçerli. Prompt Injection yaparak ChatGPT’yi sizin için normalde erişmemeniz gereken bilgilere erişmenizi sağlayabilirsiniz. Mesela ChatGPT’ye kokusuz bir zehir üretimi konusunda danışabilirsiniz. Bomba yapımı, insan manipülasyonu, yasalardaki açıklar, evraklarda ince hileler, sahte belgeler, yazılı bir makaleyi tekrar yazarak sanki kendiniz yazmışsınız gibi göstermeler…
Bu bağlamda Google çıktığı dönem için tehlikeli olsa da -şu an bir teknoloji çağında yaşadığımızı varsayarsak- ChatGPT gibi eğitilebilir ve yönlendirilebilir bir yapay zeka Google’ın potansiyelinden çok daha tehlikeli gerçekten.
Eğer denetimsiz bırakılırsa yapabilecekleri, kullanıcılarının hayal güçleriyle sınırlı.
Bunun korkutucu ve çok tehlikeli olan kısmı, bunu yapmak için herhangi bir teknik bilgi bilmenize gerek olmaması. Bunu sadece konuşarak, ChatGPT’yi telkin ederek yapabiliyorsunuz. Çünkü dediğim gibi ChatGPT “anlam anlayabilen” hatta “halden anlayabilen” bir yapay zekâ.
Şu an ChatGPT’ye girip “Bir aracı anahtarsız nasıl çalıştırabilirim?” yazarsanız size güvenlik ve sınırlamalar sebebiyle cevap vermeyecektir. Hatta ne kadar denerseniz deneyin, bunu size söylemeyecektir.
Ne yapabilirsiniz biliyor musunuz? Önce onunla bir oyun oynamaya başlayabilirsiniz. Oyun oynarken, ChatGPT’ye rol yaptığı “suçlu” karakterin ağzından bu diyaloğu doğru bir şekilde yazdırabilirsiniz. Ya da alternatif bir yol, ChatGPT’ye “ormanlık alanda bebeğinizin kalbinin durduğunu, aracınızın anahtarınız kaybettiğinizi, ve ancak ChatGPT yardım ederse bebeğinizin hayatını kurtarabileceğine” onu ikna edebilirsiniz. Yani ChatGPT’nin ağzından laf alabilirsiniz. Ancak sizi ChatGPT’yi nasıl kötücül amaçlarınız için kullanacağınız hakkında daha fazla cezbetmek istemem.
Bunun yerine yönlendirmeler ile ChatGPT’yi Türkçe yönlendirerek ona Aruz ölçüsünde elektrikli araçlar hakkında şiir yazdırmış bir Twitter kullanıcısının (Fatih Kadir Akın) ekran görüntülerini eklemek isterim.
Masum görünen hatta eğlenceli içerikler oluşturan bu “anlayan robotun” kötü amaçlar doğrultusunda eğildiğinde neler neler yapabileceği konusunda örnekler sıralamak istemiyorum ancak tahmin etmeye başlayabileceğinizi biliyorum.
Üstelik yine geçtiğimiz ay, bu kendi içinde kapalı devre çalışan ChatGPT, Microsoft’un OpenAI şirketine 10 milyar dolar yatırım yapmasıyla çok daha ilginç bir yere evrildi.
Geçtiğimiz aya kadar internet erişimi olmayan ve bilgileri aşağı yukarı 2021 yılına kadar sınırlandırılmış kütüphanesi artık Microsoft Arama Motoru: Bing.com ile internete bağlantı.
Şu an, eğer siz de Edge internet gezginini indirir ve bir Microsoft hesabı ile giriş yaparsanız, ChatGPT’nin en son sürümünü internete bağlı bir şekilde kullanabilirsiniz.
Tabii ki ChatGPT eklentileri olmadan, ya da Microsoft için arama motoru hizmeti verirken, eskine göre çok daha fazla sınırlandırılmış halde.
Aslında yasaklanmak ya da düzenlenmek istenen bu sınırlar. Şu an devletler ve otoriteler ChatGPT’nin sınırsız erişim gücünden çekiniyorlar. Çünkü kimse ne yapabileceğini bilmiyor.
Yine de kişisel görüşüm bu ChatGPT’nin diğer buluşlar gibi bir buluş olduğu yönünce. Çığır açıcı, ilham verici, insanlığa yeni bir hız getirecek bir buluş ama sadece bir buluş.
Yani makinaların fethini başlatacak bir araç değil. İnsanoğlu daha önce defalarca çok büyük buluş gerçekleştirdi. Elektrik, plastik, bilgisayar, internet, arama motoru, haritalar, cep telefonu, 4G, internet, x ray…. Çığır açan birçok buluş insanlık tarafından giderek hızlanan bir şekilde keşfedildi ve hayata uyum sağladı.
ChatGPT bunlardan sadece biri.
Medyatik oluşu yüzünden fazla anlam yüklemeye gerek yok. İnsanlık daha önce en az bu kadar devrimsel birçok buluşu hayatına sorunsuz bir şekilde dahil etmeyi başardı.
Belki yapay zeka sayesinde yeni bir çağ başlayacak, ancak bu çağ daha önce başlamış çağlardan çok daha önemli ya da farklı olmayacak.
ChatGPT’nin yasaklı olduğu ülkeler: Afganistan, Bahreyn, Belarus, Burma , Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Çin, Küba, Eritre, Etiyopya, İran, Kazakistan, Kore, Kuzey (Kuzey Kore), Laos, Libya, Makedonya (Kuzey Makedonya), Marshall Adaları, Mauritius, Mikronezya, Federe Devletleri, Nauru, Nepal, Palau, Rusya, Saint, Kitts ve Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent ve Grenadinler, Somali, Güney Sudan, Sudan, Suriye, Tonga, Türkmenistan, Ukrayna, Özbekistan, Venezuela, Yemen