İnternete bağlı cihazların geriye dönük noktasal konumunu tespit ettiği iddia edilen ve “daraltılmış baz” ismi takılan yöntem, geçen yıl Diyarbakır Bağlar’a bağlı Tavşantepe köyünde öldürülen 8 yaşındaki Narin Güran cinayeti davasıyla kamuoyu gündemine geldi.
Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı’nın bilirkişi olarak görevlendirdiği üç kişi, cinayetten sonraki tarihlerde cinayetin işlendiği köye giderek telefon sinyalleri üzerinden yaptıkları bir değerlendirme sonucunda Narin Davası sanıklarının cinayet günündeki noktasal konumlarını tespit ettikleri iddiasıyla bir rapor hazırlamıştı.
“HTS daraltılmış baz raporu”, Narin Davası iddianamesinin temelini oluştururken, cinayet davasına bakan Diyarbakır 8. Ağır Ceza Mahkemesi’nin kararının da sanıklardan Nevzat Bahtiyar’ın ifadeleriyle birlikte en önemli delillerinden olmuştu.
Adli bilişim uzmanları: Uydurma yöntem
Ancak adli bilişim uzmanlarına göre “daraltılmış baz” adı verilen yöntemin hiçbir bilimsel karşılığı yok.
Tuncay Beşikçi, Koray Peksayar, Levent Mazılıgüney gibi Türkiye’nin önde gelen adli bilişim uzmanları ve Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Tuna Tuğcu gibi isimler, “daraltılmış baz”ın bilimsel bir yanı olmadığını ve literatürde böyle bir metodun olmadığını belirtiyor.
“12 yıl önceki cinayet daraltılmış bazla aydınlandı”
Narin Davası’nda 28 Aralık 2024’te verilen kararın delilleri arasında olan “daraltılmış baz”, Ocak 2025’te başka bir davayla daha gündeme geldi.
19 Ocak 2025 günü ajansların geçtiği ve bütün büyük medyada yer alan bir haberde Mart 2013’te yine Diyarbakır’da işlenmiş olan Arif Meçin (54) cinayetinin 12 yıl sonra “daraltılmış baz” yöntemiyle “aydınlandığı” iddiası hiçbir şüphe belirtilmeden, kesin bir bilgi olarak duyuruluyordu.
12 yıl sonra 10 Mart 2013 sabahındaki konumlar “tespit edildi”
8 Mart 2013 tarihinde Silvan’a bağlı Yeşilbahçe mahallesindeki evinden çıktıktan sonra ortadan kaybolan Arif Meçin’in 10 Mart 2013’te Bismil’e bağlı Alibey mahallesinin kırsalında silahla öldürülmüş cansız bedeni bulunmuş ancak cinayetin nedeni ortaya çıkartılamamıştı.
Narin cinayetiyle gündeme gelmesinin ardından, medyada çıkan haberlere göre soruşturmayı yürüten jandarma ekiplerinin talebi üzerine, yine Narin Davası’ndaki “daraltılmış baz” raporunu hazırlayan aynı kişilerce Arif Meçin cinayetiyle ilgili olarak da 26 Kasım 2024 tarihinde bir rapor hazırlandı.
Raporda; Arif Meçin’in oğlu Barış Meçin (31), kardeşi Mustafa Meçin (55) ve yeğeni Mehmet Emin Meçin’in (43) cep telefonlarının, 10 Mart 2013 gününün sabahında Arif Meçin’in cansız bedeninin bulunduğu yer ve civarından baz verdiklerinin tespit edildiği iddia edildi.
“07:22’den 07:58’e kadar aynı yerde bulunmaya devam ettiği…”
12 yıl önceki cinayetle ilgili raporda da tıpkı Narin Davası’ndaki raporda olduğu gibi çok detaylı iddialar yer aldı.
Barış Meçin’in 10 Mart 2013 sabahındaki konumuyla ilgili şu ifadeler bunun bir örneği:
“07:22’de maktul Arif Meçin’in cesedinin bulunduğu yerden baz verdiği ve saat 07:58’e kadar aynı yerde bulunmaya devam ettiği…”
Oğlu, kardeşi ve yeğeni tutuklandı
Bu “tespit” iddiası üzerine üç isim 2 Aralık 2024’te gözaltına alındı ve 5 Aralık’ta da “kasten öldürme” suçlamasıyla tutuklandı.
15 Nisan’da haklarında kasten öldürme suçlamasıyla iddianame düzenlenen sanıklar, 4 Temmuz’a kadar tutuklu kaldı.
Davaya bakan Diyarbakır 2. Ağır Ceza Mahkemesi, Temmuz’daki duruşmada 3 sanık için oy çokluğuyla adli kontrolle tahliye kararı verdi.
Mahkeme: “Hangi baz verisini esas alarak raporu tanzim ettikleri net değil”
Mahkeme, 14 Ekim’de davada karar vererek sanıkların beraatine ve adli kontrol tedbirlerinin kaldırılmasına hükmetti.
Gerekçeli kararda daraltılmış baz çalışmasıyla ilgili şu ifadelere yer verildi:
“Sanıkların cezalandırılmasına ilişkin Daraltılmış Baz Bilirkişi Raporu’nda 10.03.2013 tarihinde saat 07.32 ile 07.52 arasında ‘cesedin başından’ sinyal verdiğine dayanılarak iddianame tanzim edilmişse de raporda ‘muhtemel’ ifadesinin geçtiği, dosya arasında yer alan daraltılmış baz raporuna, kesin maddi bir delil niteliği verilip verilemeyeceği bakımından yapılan değerlendirmede; bilirkişilerin hangi baz verisini esas alarak raporu tanzim ettiklerinin net olmadığı, maktulün cesedinin bulunduğu yer ile sanıkların oldukları iddia edilen yerler arasında birden fazla baz istasyonunun olduğu, otopsideki ölüm saatinin ve yerinin net olarak tespit edilemediği, bu kapsamda sanıkların çelişkili beyanlarının ve sanıkların maktulün bulunduğu yerde sinyal verdiklerini belirten daraltılmış baz kaydının sanık ikrarı, kamera kaydı, tanık anlatımı gibi somut delillerle desteklenmemesi nedeniyle şüphe boyutunda kaldığı bu doğrultuda başka delillerle desteklenmeye muhtaç tali nitelikteki baz raporuna dayanılarak sanıklar hakkında mâhkumiyet hükmü kurulamayacağı değerlendirilmekle şüpheden sanık yararlanır ilkesi gereğince sanıkların üzerine atılı suçu işledikleri sabit olmadığından ayrı ayrı BERAATLERİNE karar verilmiştir.”
Savcı: “Baz istasyonunun kapsama alanında olduğunu gösterir”
Duruşma savcısı da sanıkların beraatini ve adli kontrollerinin kaldırılmasını talep etti.
Savcı, mütalaasında şu ifadelere yer verdi:
“Sanıklar aleyhindeki delil sanıkların cesedin bulunduğu yerde cep telefon sinyalinin verilmesidir. Sanıkların sadece o bölgede sinyal vermesi sadece baz istasyonunun kapsama alanı içindeki bölgede olduğunu göstermektedir. Sanıkların söz konusu eylemi gerçekleştirdiğini göstermez.”
Serbestiyet adli bilişimcilerin değerlendirmelerini yayınladı
İlk olarak adli bilişimci ve avukat Levent Mazılıgüney, 27 Kasım’da Serbestiyet’e verdiği röportajda metodun güvenilir olmadığını anlatmıştı.
12 Aralık’ta da Mazılıgüney ile birlikte Türkiye’nin önde gelen adli bilişim uzmanlarından Koray Peksayar da dünya üzerinde böyle bir örnek olmadığına dikkat çekti.
Yine Türkiye’nin önde gelen adli bilişim uzmanlarından Tuncay Beşikçi de sanık avukatlarının talebi üzerine Narin Davası için hazırladığı uzman mütalaasında “daraltılmış baz” diye bir yöntemin olmadığına dair tespitlerini Serbestiyet kanalında anlattı.
Peksayar ile Mazılıgüney, “daraltılmış baz”la ilgili yayınladıkları makaleyi de önceki hafta Serbestiyet kanalında anlattı.